بزرگراه فناوري - به‌نظر ميرسد بانکداري ايران يک بار ديگر در آستانه تحولي قرار گرفته است که نمونه جهش آن را در سال 1372 ديدهايم. اگرچه آن اتفاق، يک ضرورت غيرقابل اجتناب بود، اما هرچه بود، دوره نوين بانکداري ايران از آن تاريخ آغاز شد. در مجمع عمومي بانک مرکزي در سال 1372 طرح جامع اتوماسيون بانکي پس از ماه‌ها مطالعه و تحقيق به تصويب رسيد و به اين ترتيب، IT مدرن به بانکداري سنتي ايران پيوند خورد.

13 سال از آن مجمع ميگذرد که دوباره تاريخ تکرار مي‌شود. جريان از اين قرار است که بر اساس مصوبه مجمع عمومي سال 1385 بانک مرکزي،"سيستم پرداخت‌هاي تسويه ناخالص بلادرنگ" در آبان‌ماه امسال راه‌اندازي مي‌شود. با راه‌اندازي اين سيستم، تسويه بين بانکي سرعت خواهد گرفت. بنابر آنچه در مجمع عمومي بانک مرکزي تصميم‌گيري شده است، اساس و پايه سياست‌هاي تکميلي بانک مرکزي باز هم بر محورIT بنا شده است. اکنون يک بار ديگر بانکداري ايران پذيرفته است که براي رشد و بالندگي و براي افزايش رضايت مشتري، بايد واقعيت IT را بپذيرد.

تصويب برنامه‌هاي گذار از خودپردازها يا گذار از سياست‌هاي" مبتني بر برداشت" به‌سمت سياست‌هاي "مبتني بر اعتبار" مي‌تواند اين نويد را بدهد که بانکداري ايران در سايه برنامه‌ريزي براي تحقق بانکداري الکترونيکي در آستانه يک تحول تاريخي ديگر قرار گرفته است.

از 13 سال پيش، مبناي اصلاحات نظام بانکي ايران، بر اساس سه محور توسعه شبکه خودپردازها و توسعه کاربري خودپردازها، توسعه شبکه پايانه‌هاي فروش و در نهايت توسعه شعب "آنلاين" بانک‌ها استوار شده بود.

اکنون که 13 سال از آغاز اجراي اين برنامه‌ها مي‌گذرد، آمارها نشان مي‌دهد بيش از 155 ميليون "تراکنش " از ابتداي راه‌اندازي "شبکه شتاب" در سيستم بانکي ايران به ثبت رسيده است.

در اين مدت حدود يک هزار ميليارد تومان در اين شبکه، مبادله بين بانکي صورت گرفته است. فراموش نکنيم که اين ارقام در حالي محقق شده‌اند که هنوز به‌طور کامل نتوانسته‌ايم طرح شتاب را تکميل کنيم و نظام پرداخت‌هاي خرد بانکداري ايران را سروسامان ببخشيم.

بنابراين آنچه اهميت پيدا کرده است، تکميل طرح شتاب و اتصال آن به خودپردازهاي خارج از کشور است. بر اساس برنامه‌ريزي‌ها قرار است سيستم شتاب ايران از طريق سوئيچ ملي کشور چين، به سوئيچ کشورهاي آسياي جنوب شرقي و از طريق سوئيچ کشور بحرين، به کشورهاي عربستان و امارات عربي متحده متصل شود. در عين حال مقدمات اتصال سوئيچ شتاب ايران به سوئيچ کشورهاي اروپايي هم فراهم شده است که در صورت تحقق آن، مي‌توان گفت ميوه IT ايراني در باغستان بانکداري به بار نشسته و موجب بالندگي بازار مالي ايران شده است.

از سوي ديگر زمان بانکداري اعتباري و رشد کارت‌هاي اعتباري فرا رسيده و خوشبختانه دولت براي تحقق آن هم برنامه‌ريزي کرده است.

نتيجه اين برنامه‌ريزي‌ها بعد از چند سال تلاش مداوم، تحول در نظام پرداخت‌هاي هماهنگ سيستم بانکي ايران و ترغيب عموم مردم به استفاده از کارت در پرداخت‌هاي روزمره با تکيه بر برداشت از اعتبار به‌جاي برداشت از موجودي حساب است که عايدي مشخص آن، سهولت انجام معاملات، کاهش هزينه مبادلات، سرعت گردش پول و کاهش استفاده از اسکناس خواهد بود.

تاکنون منتظر تحول بانکي بوديم تا صداي پاي تجارت الکترونيکي را بشنويم اما اکنون اطمينان داريم تجارت الکترونيکي منتظر نمي‌ماند تا سيستم بانکي فرسوده ايران، آرام آرام از راه برسد.

صداي پاي تجارت الکترونيکي اين روزها شنيده مي‌شود، به وضوح و به روشني.