تصميم جدي صندوق ذخيره فرهنگيان براي حضور در مزايده اپر اتور سوم تلفن همراه از سوي مديرعامل اين صندوق، خبري بود که چندي پيش روي خروجي برخي خبرگزاري ها درج شد؛ حضور در قالب يک کنسرسيوم متشکل از صندوق باز نشستگان کشور، صداو سيما و شرکت Zein که توانسته طي سپري کردن مراحلي به جمع شرکت هاي نهايي براي ارائه مدارک بپيوندد اما وجود بعضي ابهامات در شرکت کردن اين کنسرسيوم از جمله منع قانوني براي نهادهاي دولتي و شبه دولتي، داشتن دانش تخصصي و فني و همچنين نيروي انساني مورد نياز، موجب شده اين کنسرسيوم ترديد هايي را مبني بر حضور به همراه داشته باشد.
اگرچه به گفته مسوولان صندوق ذخيره فرهنگيان اين حضور طبيعي بوده و جزء فعاليت هاي اين صندوق به شمار مي آيد. فقط براي سرمايه گذاري آمده ايم ارزيابي فني و تخصصي براي پي بردن به دانش فني، نيروي متخصص و برنامه توسعه انتقال فناوري از جمله موارد ي است که براي شرکت کنندگان در مزايده در نظر گرفته شده تا براساس آن گزينه مناسب براي اپر اتور سوم انتخاب شود. مولفه هايي که مهد يون مجري برگزاري مزايده از آنها به عنوان فيلتر هايي براي ارزيابي ياد مي کند و مي گويد: «شرکت کنندگان بايد براساس اين معيارها، امتيازهاي مورد نياز برنده شدن در مزايده را به دست آورند.»
بنابر اظهارات مهد يون به نظر مي رسد کنسرسيوم متشکل از صندوق ذخيره فرهنگيان مشخصات لازم را داشته و با ارزيابي هايي که خود انجام داده اند در اين مزايده شرکت کرده اند. محمود خسروي رئيس سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي معتقد است صندوق ذخيره فرهنگيان و کنسرسيوم شکل گرفته تمام مشخصات لازم را براي حضور دارد. در عين حال مسوولان صندوق هم بر حضور خود تاکيد داشته و بر اين باورند که اين صندوق توانايي لازم براي سرمايه گذاري در پروژه هاي بزرگ را دارد؛ حتي اگر اين پروژه از درصد ريسک بالايي برخوردار باشد. البته مديران اين صندوق داشتن استعداد را عامل انجام چنين اقداماتي مي دانند، چرا که به گفته فر شيدي وزير سابق آموزش و پرورش و رئيس سابق صندوق، هر چيزي که به آموزش و پرورش وابستگي دارد، داراي يک استعداد بالقوه و سلامت ذاتي است و اينکه شرايط و فرصتي پيش آمده تا افراد با يک نوع «شجاعت» و تحول وارد اين حوزه شوند. از طرفي معاون صندوق ذخيره فرهنگيان، ورود به حوزه هاي گوناگون سرمايه گذاري را از وظايف صندوق مي داند و مي گويد: «مبناي ورود صندوق به هر حوزه اي، استفاده از کارشناسان و افراد آشنا به آن صنعت چه در زمينه مديريت و چه در زمينه فني است.» بر همين اساس حوزه مخابرات به دليل داشتن پتانسيل هاي مختلف ازجمله سودآوري و نياز جامعه به گسترش شبکه هاي مخابراتي، موجب شده مسوولان صندوق به فکر سرمايه گذاري در اين حوزه بيفتند.
اما مواردي ديگر نيز وجود دارد که طبق آن مسوولان صندوق را مجاب به شرکت در مزايده اپر اتور سوم کرده اند؛ دلايلي که محمدعلي شايسته نيا آن را فاصله گرفتن از سرمايه گذاري هاي پراکنده و خرد بيان مي کند. به اعتقاد او متمرکز شدن حول پروژه هاي «پايدار» و هدف دار، عمده علت شرکت کردن صندوق در اين مزايده است. بر همين اساس با بررسي هاي صورت گرفته از يک سال قبل و ايجاد شرکتي فني در زمينه فناوري اطلاعات تدابيري براي شرکت کردن در مزايده اپر اتور سوم گرفته شد. شايسته نيا در اين باره مي افزايد: «از آنجا که حضور اپر اتور به معني پيش درآمدي براي توسعه صنعتي و اجتماعي محسوب مي شود و اينکه توسعه اي مبتني بر زيرساخت هاي مخابراتي است، باعث شد در اين زمينه نيز اقدام به سرمايه گذاري کنيم.»
اگرچه مسوولان در حال حاضر حضور خود را در حد شرکت کردن در مزايده توجيه مي کنند اما باز اظهار اميدواري کرده بتوانند در اين رقابت برنده شده و به عنوان اپر اتور سهمي در شبکه ارتباطات کشور داشته باشند.
Zein شريک خوبي است
داشتن شريک خارجي يکي از مولفه هاي حضور در مزايده اپر اتور سوم است که صندوق ذخيره فرهنگيان به همراه ديگر شرکاي داخلي خود، شرکت Zein کويت را به عنوان شريک خارجي خود انتخاب کرده اند. انتخاب شريک خارجي نيازمند مطالعه و بررسي در زمينه سابقه فعاليت، عملکرد و همچنين دانش فني آن است. از اين رو به گفته مديرعامل صندوق ذخيره فرهنگيان، انتخاب اين شرکت کويتي براساس يک تصميم گيري جمعي بوده است و از آنجا که اين صندوق تنها 10 درصد در کنسرسيوم سهم دارد،آنچه به صلاحيت Zein مربوط مي شود، موضوعي است که مسوولان وزارت ارتباطات در مورد آن بايد اظهار نظر کنند. اگرچه تا حدودي مديرعامل صندوق تا حدودي پاسخگوي عملکرد صندوق در زمينه انتخاب شريک خارجي بود اما در مقابل، محد ث معاون صندوق حاضر به پاسخگويي در اين زمينه نشد تا اين نظريه که احتمال تغيير شريک خارجي وجود دارد، شکل بگيرد. اين مقام مسوول پاسخ به سوال ها را به آينده موکول کرد و هر اظهار نظري را در اين زمينه منوط به نهايي شدن نتيجه مزايده دانست.
از طرفي همان گونه که از اظهارات خسروي رئيس سازمان رگولا توري استنباط مي شود، اين شريک خارجي تمامي شرايط لازم براي حضور را داشته که توانسته از طرف اين کنسرسيوم مورد انتخاب واقع شود. شرکتي که در حال حاضر بيش از 90 درصد مشتر کان شبکه ارتباطات کويت را در اختيار دارد.
دولتي يا شبه دولتي
بنابر آنچه مسوولان وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات از آن به عنوان قوانين شرکت در مزايده ياد مي کنند اين است که در ترکيب سهامداران اپر اتور سوم، به هيچ وجه شرکت دولتي و شبه دولتي نمي تواند در مزايده حضور داشته باشد. بنابراين حضور سازمان صداو سيما و صندوق باز نشستگان کشور با شبهه اي همراه است که آيا اين نهادها دولتي هستند يا شبه دولتي؟ به گفته شايسته نيا، برخي موسسات ممکن است در ديدگاه عمومي، شبه دولتي شناخته شود يا به دليل ارتباطاتي که با ديگر سازمان هاي دولتي دارند، دولتي به نظر بيايد، اما واقعيت اين است که اين شرکت ها غيردولتي هستند.
بر همين اساس او تشخيص اين مساله را بر عهده قانون مي داند و معتقد است اگر ابهامي در اين زمينه وجود داشته باشد، برگزار کنندگان مزايده با رجوع به قانون اين ابهام را رفع مي کنند. اگرچه از نگاه مسوولان صندوق هيچ ابهامي در اين خصوص وجود ندارد.
از طرفي محد ث نيز مسووليت اين امر را متوجه خود شرکت کنندگان دانسته و مي گويد: «اگر ديگراني که دولتي يا شبه دولتي به نظر برسند، بايد خودشان توضيح بدهند.»
معاون صندوق ذخيره فرهنگيان، معتقد است اگر خلافي هم صورت گرفته باشد، مراجع قانوني اجازه نمي دهند دو شرکت ديگر ( سازمان صداو سيما و صندوق باز نشستگان ) فعاليت کنند. کما اينکه به نظر مي رسد کساني که به لحاظ مبناي مالي وابسته به دولت هستند، يعني ذي حساب دولت بر فعاليت هاي مالي آنها نظارت دارد، براي حضور منع قانوني دارند.
به تعهدات عمل مي کنيم
براساس ضوابط برگزاري مناقصه اپر اتور سوم تلفن همراه که بهمن ماه سال 85 به تاييد دولت رسيد و توسط معاون اول رئيس جمهور به وزارت ارتباطات ابلاغ شد، برگزاري مناقصه اپر اتور سوم تلفن همراه با رعايت سه موضوع مجاز است. يکي از اين موضوعات مصوبه که از جمله شروط برگزاري مناقصه نيز محسوب مي شود، لزوم استفاده از نسل سوم تلفن همراه در اين شبکه است.
همچنين بنابر اظهارات کمال محامد پور معاون پژوهشي و امور بين الملل وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، اپر اتور سوم بايد در مدت 15 سال 17 ميليون مشترک در زمينه د يتا و صوت را جذب کند که اين مدت براي دو دوره پنج ساله قابل تمديد خواهد بود. تعهدي که معاون صندوق ذخيره فرهنگيان ضمانت انجام آن را مي دهد و مي گويد: «شما کافي است توانايي مديريت سرمايه، مديريت اجرايي و تخصصي قوي داشته باشيد تا بتوانيد خدمات جديدي را به بازار عرضه و فضاهاي جديد را به نفع خود جذب کنيد.»
او در اين زمينه تجربه حضور اپر اتور دوم را مثال مي زند و مي افزايد: «اپر اتور اول چند سال قبل يکه تاز شبکه ارتباطات کشور بود، اما با آمدن اپر اتور دوم شرايط تغيير کرد.» و اين اپر اتور نيز با هزينه هاي کمتر خدمات جديدي را عرضه کرد.اما نکته اساسي اين است که در حالي مسوولان وعده ارائه خدمات و تضمين تعهدات را مي دهند که هنوز تعدادي از امکانات نسل هاي پايين تر تلفن همراه در کشور عرضه نشده است، همچنين هنوز وضعيت حقوقي سرويس ام ام اس با چالش هايي روبه رو است. از سوي ديگر کيفيت نامطلوب سرويس دهي اپراتور دوم که هر از گاهي گلايه مندي مشتريان را به همراه دارد، هنوز بهبود نيافته است. اينها و ديگر مسائل مرتبط از جمله نگراني هايي است که اين روزها در مورد اپراتور سوم مطرح مي شود.