- با وجود گذشت نزديك به دو سال از شروع پروژه «تدوين برنامه جامع راهبردي فناوري اطلاعات ايران» موسوم به «تكفا 2» سرنوشت اين پروژه اكنون بيش هميشه در ابهام است، و به نظر مي‌رسد پيچيده‌ترين و غامض‌ترين روزهاي خود را مي‌گذراند.

پروژه «تكفا 2» در امتداد اجراي «طرح تكفا» و به منظور اتخاذ شيوه‌هاي علمي‌تر و نيز بهره‌گيري از تجارب كشورهاي پيشرفته در برنامه‌ريزي كلان مديريت اين عرصه شكل گرفت.
بر مبناي اين نگاه، قراردادي مابين شوراي عالي اطلاع‌رساني به عنوان كارفرماي پروژه با طرف ايراني آن يعني شركت «پرورش داده‌ها» منعقد گرديد، و بنا به گفته مديران وقت اين شورا، اتمام موفق پروژه مذكور و دستيابي به راهبردهاي پيشنهادي تعدادي از مشاوران عاليرتبه اتحاديه اروپا كه مجري را در اين امر خطير ياري مي‌داده‌اند مي‌توانست كشور را از تجربه‌اي ذيقيمت در توسعه بخش فناوري اطلاعات برخوردار نمايد.

نكته مبهمي كه از ابتدا در خصوص پروژه تكفا2 مشهود بود، عدم تمايل كارفرما و مجريان به اطلاع‌رساني و خبردهي مناسب پيرامون آن بود، و همين عامل باعث شد كه مجموعه اطلاعات رسانه‌ها از اين پروژه، هرگز از چند جمله كلي تجاوز نكند، و حتي در يك مورد با انتشار اخباري عادي در اين خصوص، واكنشي تند از مجري مشاهده شد؛ اين در حالي است كه گفته مي‌شود مشاورين خارجي كه تجربه طراحي چنين برنامه‌اي در مقياس اروپا را داشته‌اند، اطلاع‌رساني كامل و توجيه متخصصين و دستگاه‌هاي گوناگون و نتيجتا مشاركت فكري آنها را از شروط موفقيت چنين برنامه‌اي اعلام مي‌نمودند.

با اين وجود هر از چند گاهي اخباري در اين خصوص منتشر شده، و مسئولين مربوطه مدعي خروج پروژه از حالت تعليق شده، و اعلام مي‌كنند كه پروژه به زودي به اتمام موفقيت‌آمير خود خواهند رسيد.
اخيرا حميد شهرياري دبير شوراي عالي اطلاع‌رساني، دليل اصلي سكوت طولاني خود پيرامون اين پروژه را حساسيت‌هاي موضوع ادغام شوراها دانسته كه مي‌توانسته پروژه را در مسير نامناسبي قرار دهد. شهرياري به اين نكته اشاره نكرده كه چرا در دوره پيشين نيز عليرغم وجود هيچ حساسيتي، اطلاع‌رساني در اين زمينه وجود نداشت، اما افزود كه: «ديگر مخالف اطلاع‌رساني نيستيم.»
دبير شوراي اطلاع‌رساني ‌در مصاحبه‌اي كه چندي پيش با ماهنامه دنياي كامپيوتر و ارتباطات انجام داد، وعده كرده بود كه در تير ماه خواهد توانست اطلاع‌رساني را آغاز نموده و «مفصل راجع به تكفا 2 صحبت خواهد كرد.»

نظر به طرح مجدد بحث ادغام شوراهاي موازي طي روزهاي اخير كه مي‌تواند بر انجام پروژه تكفا 2 تاثيرگذار باشد، و از آنجا كه ايتنا همواره سعي نموده كه با پيگيري موضوع و جريانات مربوط به اين پروژه در باره آن اطلاع‌رساني نمايد، طي هفته گذشته و در پي عدم تحقق وعده اطلاع‌رساني از سوي كارفرماي پروژه، به نظرخواهي از برخي از دست‌اندركاران پروژه در خصوص مسائل و مشكلات بر سر راه آن پرداخته كه در ادامه مي‌آيد.

مشكل تكفا 2 چيست و از كجا نشأت مي‌گيرد؟
در حالي كه حميد شهرياري، دبير شوراي عالي اطلاع‌رساني، با انگشت نهادن بر تغيير و تحولات در سطح دولت و نيز شورا، مشكل اصلي پروژه را به عدم دسترسي به منابع مالي كافي در زمان مقتضي نسبت مي‌دهد، نظر كلي عوامل اجرايي پروژه حاكي از وجود اشكالاتي به مراتب بنيادي‌تر از آنست.
فرهاد دولت‌آبادي، معاون فناوري اطلاعات شركت ايساكو و از جمله مشاورين ارشد پروژه از جانب مجري كه انجام اين كار را از جهات مختلف يك فرصت طلايي براي كشور مي‌پندارد، معتقد است يكي از راه‌هاي موثر در دستيابي به شكوفايي اقتصادي با توجه به نقش ITبه عنوان يك توانمندساز با اثرات تعاملي گسترده بر امور اقتصادي، اجراي اين گونه پروژه‌هاي زيربنايي است كه مي‌تواند الگويي مناسب و مسير راه قابل اطميناني را در جهت دستيابي به اقتصادي پايدار فراهم نمايد.
در عين حال، وي كه از بدو مطرح شدن پروژه در اوايل سال 83 در آن دخيل بوده، معتقد است كه اين پروژه همواره با چند مشكل اساسي روبرو بوده است، نظير: 1) از يكسو مي‌گوييم كه اين كار جديدي است در كشور و براي انجام آن به مشاورين باتجربه خارجي نياز داريم و از سوي ديگر، روش‌هايشان را به چالش كشيده، در كارشان خلل ايجاد كرده و مدعي مي‌شويم كه ما اين كار را بهتر از آنها بلديم؛ گويي كه صرفاً به نوعي مهر تاييد آنها براي اجراي كارها و برنامه‌هاي خودمان احتياج داريم، 2) براي برنامه‌ريزي طرف خارجي كه پايه اصلي آن «زمان» است، اهميتي قائل نمي‌شويم و سعي مي‌كنيم پروژه را مطابق روالي كه به آن عادت كرده‌ايم و با سرعتي كه به آن خوگرفته‌ايم به پيش برده و مسائل و سلائقمان را تا آنجا كه از دستمان برمي‌آيد، بر آن تحميل مي‌نماييم.
دولت‌آبادي سپس افزود: از آنجا كه شرط موفقيت در هر پروژه‌اي، رهايي از چنين پارادوكس‌هايي مي‌باشد، اميدوار است كه مديريت جديد شوراي عالي‌اطلاع رساني با وقوف به اهميت انجام اين پروژه براي كشور، تلاشي جدي را براي به اجرا درآوردن مجدد آن و رفع مسائل و مشكلات پروژه مبذول نمايد.





حسين فرمهين فراهاني، از ديگر مشاورين ارشد پروژه كه به صورت همزمان در نهاد رياست جمهوري انجام وظيفه مي‌نموده است، معتقد است چالش اساسي اين پروژه، مشابه بسياري از پروژه‌هاي ملي در اين سطح، مشكلات ساختاري تشكيلات كلان دولت و تعدد مراجع تصميم‌گيري در حوزه‌هاي بخشي است. نگاهي گذرا به سير تطور پروژه نشان مي‌دهد هر از چندگاهي پروژه تحت تاثير يكي از نهادهاي تصميم‌گير يا تصميم‌ساز، در استراتژي‌هاي اساسي خود با چالش مواجه شده كه متاسفانه بلافاصله اين موضوع به سازمان كار داخلي پروژه منتقل شده است.در اين مدت كارفرماي اصلي پروژه كه براي حفظ موقعيت خود ناگزير بوده همزمان نقطه نظرات گروه‌هاي مختلفي را تامين نمايد، بهترين و كم‌خطرترين گزينه را اجماع عمومي دانسته كه طبعاً اين رويكرد، آسيب‌هاي فراواني را درپي داشته است.

فرهاد جواهردشتي، نماينده كنسرسيوم بين‌المللي مجري پروژه كه اطلاع‌رساني‌هاي پيشين وي در باره مسائل پروژه به ويژه از طريق ايتنا و نيز درخواست از نهادهاي نظارتي كشور جهت مداخله در اين امر اعتراضات تند مجري را به همراه داشته، عقيده دارد: در مجموع، مي‌توان اظهار داشت كه تا چندي قبل، علاوه بر بروز تغييرات در سطح دولت و نيز ساختار مديريتي و حدود اختيارات شوراي عالي اطلاع‌رساني، تلفيقي از عملكرد مديريت پيشين شوراي مزبور و مشكلات ناشي از روند دست و پاگير اداري و تخصيص بودجه سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور مانعي بر سر اجراي پروژه بوده است. اما از زمان بازپس‌گيري اعتبارات مربوطه، به نظر مي‌رسد كه عمدتاً خلف وعده مجري قرارداد(شركت پرورش داده‌ها) نسبت به پيمانكاران و مشاوران خارجي و داخلي جلوي پيشبرد اين كار را گرفته است، ضمن اينكه همسويي مديريت پيشين شورا با مجري بر ابهامات پروژه افزوده است.
وي مي‌افزايد: اين نوع مشكلات، ضمن وارد آوردن صدمات سنگيني بر پروژه و صنعت انفورماتيك مملكت، براي وجهه و اعتبار كشور نيز خوب نيستند.
به عقيده وي، در صورت حل نشدن مشكلات مورد اشاره، امكان اقامه يك سري دعاوي حقوقي از جانب چند شخصيت حقيقي و حقوقي دخيل در پروژه بر عليه مجري وجود دارد.

سكوت مجري
همچنين در ادامه انتشار نظرات مختلف پيرامون مشكلات اجراي تكفا 2، تلاش ايتنا براي كسب اخبار و نظرات از سوي شركت مجري به جايي نرسيد.
گفتني است حميد شهرياري دبير شوراي عالي اطلاع‌رساني چندي پيش، براي نخستين بار به صراحت و رسما بخش بزرگي از قصور در اجراي پروژه را متوجه شركت مجري نموده بود. با اين حال يكي از مديران پرورش داده‌ها در پاسخ ايتنا ترجيح داد كه در اين خصوص هيچ اظهارنظري نكرده، و با پرهيز از رد يا تاييد اين ادعا، آن را مطابق هميشه، به آينده و پيشرفت پروژه محول نمايد.

ايتنا تلاش خواهد نمود با عنايت به اهميت برنامه‌هاي كلان اين عرصه در توسعه كشورمان، به كسب و انتشار اخبار ديگري در اين خصوص، و درج نظرات ديگر كارشناسان و دست‌اندركاران در ان خصوص پرداخته، و به شفاف‌تر شدن هرچه بيشتر موضوع كمك نمايد، و از همين رو از نظرات و ديدگاه‌هاي مختلف استقبال مي‌كند.