دنياي اقتصاد - هميشه همين طور بوده، تا وقتي نعمتي را درحد وفور در اختيار داريم، قدر آن را نمي‌دانيم و آن قدر در مصرف آن زياده‌روي مي‌كنيم كه يا آن را به طور كلي از دست مي‌دهيم يا اينكه براي استمرار استفاده از آن بايد تابع قوانين و مقررات ‌شويم.


مثال بارزي كه در اين زمينه مي‌توانيم بياوريم، همين جيره‌بندي برق و خاموشي‌هايي است كه طي چند هفته اخير با آن مواجه شده‌ايم.
خاموشي‌هايي كه نه تنها تعداد خدابيامرزدها را براي اديسون، مخترع برق افزايش نداده است، بلكه باعث افزايش استفاده از كالاهايي شده است كه شايد كاربران تا پيش از اين تمايلي به استفاده از آنها نداشتند.
محافظ‌هاي لوازم خانگي و كامپيوتر و انواع UPS از دسته كالاهايي هستند كه مدت‌ها است وارد بازار داخلي شده‌اند. اما به اين دليل كه تا چند هفته پيش، به ندرت شاهد قطعي برق بوديم، استفاده از اين كالاها به ويژه سيستم‌هاي نگهدارنده جريان برق (UPS) چندان مرسوم نبود.
اما ...
طبق اعلام عرضه‌كنندگان انواع UPS طي يك ماه گذشته،‌ ميزان تقاضا براي اين كالا تا حدي افزايش يافته است كه در مواردي شاهد كاهش موجودي اين كالا در بازار بوديم.
خب، اين هم رسم زمانه است و زندگي در دنياي الكترونيكي امروزي!
همه چيز چاره‌اي دارد. حتي قطع انرژي برق...
UPS چيست
UPS از واژه UNINTERUPTIPLE power supply كه به معني منبع تغذيه بدون وقفه است، گرفته شده است.
اين دستگاه متشكل از قطعات حالت جامد (SOLID - STATE) است كه بين منبع برق ورودي و بار وصل شده است و از بروز اختلالات برق ورودي (برق شهري) جلوگيري مي‌كند.
به طور كلي براي به حداقل رساندن مشكلات استفاده از برق شهري و حفاظت هر چه بيشتر سخت‌افزار و نرم‌افزارهاي مورد استفاده و همچنين اطلاعات موجود در شبكه‌هاي كامپيوتري،‌ از سيستم‌هاي منبع تغذيه بدون وقفه (UPS) استفاده مي‌شود.
انواع UPS
طبق اعلام حديدي، مدير فروش شركت بك پيشرو، يكي از واردكنندگان و عرضه‌كنندگان انواع UPS، اين كالا از نظر نوع، كاربرد و تكنولوژي ساخت به سه گروه سيستم‌هايي با تبديل دوگانه (on line Double conversion)
سيســـــتم‌هــــاي اضطــــراري
(stand by يا off line) و سيستم (line interactive) تقسيم مي‌شوند.در سيستم‌هاي تبديل دوگانه، مبدل AC/DC به صورت پيوسته تغذيه بار را با يكسوسازي از طريق برق شهري AC/DC و يا در زمان قطع برق از طريق باتري تامين مي‌كند.
به عبارت ديگر در اين شرايط تغذيه مصرف‌كننده به طور دائم توسط اينورتر انجام مي‌شود و كاملا از شبكه برق شهر ايزوله مي‌شود. به همين دليل تغييرات ولتاژ، فركانس و... به مصرف‌كننده منتقل نمي‌شود. از اين UPSها بيشتر براي دستگا‌ه‌هاي بسيار حساس مانند سرور و... استفاده مي‌شود تا آسيبي به مصرف‌كننده نرسد.
به گفته سيروس زندي، يك كارشناس حوزه سخت‌افزار كامپيوتر، سيستم‌هاي اضطراري Stand by يا off line نيز در حالت عادي، برق شهري را از طريق By pass به مصرف‌كننده منتقل مي‌كند. در اين حالت مبدل اصلي دستگاه خاموش است يا در صورت روشن بودن در حالت باردهي به مصرف‌كننده نيست و تنها در موارد خاصي مانند اختلال در شبكه يا قطع برق شهري توان خروجي با استفاده از انرژي ذخيره شده در باتري تامين مي‌شود.
وي مي‌گويد: جايگزيني منبع تغذيه توسط كليد By pass ممكن است چند ميلي‌ثانيه يا در حد صفر باشد.
زندي دسته سوم upsهاي موجود در بازار را سيستم‌هاي line interactive معرفي مي‌كند كه اين UPSها شامل دستگاه‌هايي هستند كه در آنها سعي شده است به اضافه كردن سيستم ولتاژ در مسير By pass عملكرد بهتري نسبت به سري off-line ارائه شود.
صادقي يكي از عرضه‌كنندگان انواع ups نيز upsهاي مجهز به ترانس Buck/Boost و ترانس Ferroresnant را از متداول‌ترين upsهاي موجود در بازار داخلي معرفي كرد.به گفته وي اين سيستم‌ها مشابه مدل‌هاي off-line و Line interactive بار خود را از طريق مسير By pass تغذيه مي‌كنند و بر اثر هر حادثه‌اي كه سبب قطع برق شهري شود آن را به اينورتر انتقال مي‌دهند.
يوسفي، كارشناس فروش upsهاي APC در مورد كاربردهاي UPS مي‌گويد: UPSها به دليل نقش محافظتي كه دارند در اماكني كه اطلاعات و آمار روي سيستم‌هاي كامپيوتري رد و بدل و يا ذخيره مي‌شوند، كاربرد فراواني دارند كه البته طي يك ماه اخير و با توجه به سهميه‌بندي شدن جريان برق ميزان استفاده از آن در حد قابل توجهي نسبت به سابق افزايش يافته است.
به گفته وي، كارشناس فروش شركت فاراتل، دستگاه‌هاي UPS علاوه‌بر نگهداري و ذخيره انرژي برق به دليل تجهيز به استابلايزر، نوسانات جريان برق را نيز كنترل مي‌كند. به گفته وي، UPS علاوه‌بر كاربردهاي خانگي، شركتي و صنعتي در تجهيزات درماني مانند سيستم‌هاي حفظ حيات در اتاق عمل و بخش‌هاي مختلف درماني، تجهيزات شبكه ارتباطي، تجهيزات عمليات صنعتي مانند عمليات توليدي دقيق، برج مراقبت فرودگاه‌ها، سيستم‌هاي كنترل و پردازش و... كاربردهاي فراواني دارد.
برندهاي موجود در بازار
APC، فاراتل، هژير صنعت،exim powerr، پاياسيستم و... از برندهاي موجود ups در بازار داخلي هستند كه در حال حاضر در بين برندهاي خارجي APC و در بين برندهاي ايراني فاراتل جزو پرفروش‌هاي بازار هستند.
زالي- يك فروشنده- از وجود UPSهاي چيني در بازار طي يكسال و افزايش عرضه اين نمونه‌هاي چيني طي يك ماه اخير خبر داد و گفت: اگرچه اين كالاها محصول كشور چين هستند ولي به اسم كشورهايي چون ژاپن، آلمان و... وارد بازار مي‌شوند.
در زمينه قيمت هم بايد بگوييم قيمت‌ها در حد بسيار زيادي بستگي به توان و ميزان مصرف‌ دستگاه دارد.
طبق اعلام فعالان بازار، قيمت انواع UPS با توجه به توان مصرفي دستگاه بين يكصدهزار تا 50ميليون تومان متغير است. به گفته رسول‌زاده، كارشناس فروش شركت هژير صنعت، هر چه ميزان مصرف و تعداد دستگاه‌هاي يك مجموعه بيشتر باشد، بايد هزينه بيشتري براي خريد UPS صرف كرد.
همچنين ميزان نگهداري برق تاثير زيادي بر قيمت UPS دارد.
به عنوان مثال تهيه UPS براي يك كاربر خانگي كه تمايل دارد برق را براي يك كامپيوتر در حدود 30دقيقه ذخيره كند، حدود 169هزار تومان هزينه در بر دارد. رسول‌زاده مدل 1250 از UPSهاي هژير صنعت را براي كاربران خانگي معرفي كرد كه برق را حدود 10 تا 30دقيقه ذخيره مي‌كند و قيمتي حدود 170هزار تومان دارد. وي همچنين مدل 1500 را يكي ديگر از دستگاه‌هاي UPS مناسب براي كاربران خانگي معرفي كرد كه به يك باتري داخلي نيز مجهز است و برق را حدود 5/1ساعت ذخيره مي‌كند و با قيمتي حدود 455 تا 460هزار تومان به فروش مي‌رسد. فاراتل نيز مدل SM1250 را از UPSهاي مناسب كاربران خانگي معرفي كرد كه حدود 30دقيقه برق را ذخيره كرده و با قيمت 219هزار تومان به فروش مي‌رسد.
طبق اعلام كارشناس فروش اين شركت، در حال حاضر موجودي UPSهاي اين شركت در حد قابل توجهي كاهش يافته است و متقاضيان براي خريد اين كالا بايد سفارش داده و ظرف 60روز آينده منتظر دريافت UPS سفارشي خود باشند. وي افزايش تقاضا را عامل اين مساله عنوان كرد.
يوسفي، كارشناس فروش شركت پيماعمران نيرو، عرضه‌كننده UPSهاي APC نيز مدل‌هاي BK650EL و CUA7501 را به عنوان UPSهاي مناسب كاربران خانگي معرفي كرد كه مدل اول از يك كامپيوتر و مدل دوم از دو كامپيوتر پشتيباني مي‌كند و قادر است جريان برق را حدود 40 تا 45دقيقه ذخيره كند.
اين دستگاه‌ها به ترتيب با قيمت 110هزار تومان و 280هزار تومان به فروش مي‌رسند. به گفته كارشناس فروش اين شركت، هر چه تعداد كامپيوترهاي يك مجموعه بيشتر باشد، بايد UPSقوي‌تري تهيه شود. به عنوان مثال براي مجموعه‌اي با چهار تا پنج كامپيوتر UPS قوي‌تري كه به چهار باتري مجهز مي‌شود، مناسب است. وي مدل Surt 2000 xlI را از UPSهاي مناسب براي مجموعه‌اي با چهار تا پنج كامپيوتر معرفي كرد كه قيمت دستگاه پايه آن يك‌ميليون و 70هزار تومان است و به ازاي هر باتري نيز بايد مبلغي معادل 420هزار تومان پرداخت شود.
اين مدل قادر است جريان برق را حدود دو ساعت ذخيره كند. وي همچنين مدل Surt 1000XLI را از دستگاه‌هاي پرقدرت UPS اين برند معرفي كرد كه توانايي نگهداري برق براي 46ساعت را داشته و به ده باتري مجهز مي‌شود. يوسفي قيمت پايه اين دستگاه را 630هزار تومان و قيمت هر باتري را نيز 420هزار تومان اعلام كرد. البته اگرچه دستگاه‌هايي با توان بالاي نگهداري جريان برق وارد بازار شده‌اند، اما طبق اعلام عرضه‌كنندگان اين كالا، تهيه دستگاهي با قدرت نگهداري 2 ساعت برق كافي به نظر مي‌رسد. چرا كه كشور ما در وضعيتي نيست كه احتياج به قطعي‌هاي 24 تا 48 ساعته برق داشته باشد.حديدي، مدير فروش شركت بك‌پيشرو نيز مي‌گويد به طور كلي دستگاه‌هاي UPS برند exim power با قيمتي حدود يكصد هزار تا يكصد ميليون تومان به فروش مي‌رسند كه يك كاربر خانگي براي خريد مي‌تواند حدود يكصد هزار تا يك ميليون تومان هزينه كند. يك كاربر شركتي نيز براي تهيه UPS، مناسب بايد حدود دو تا سي ميليون تومان و يك كاربر صنعتي بايد بين سي تا يكصد ميليون تومان هزينه كند. به گفته وي اين دستگاه‌ها بسته به قيمتي كه دارند، توانايي نگهداري برق بين 10 دقيقه تا 24 ساعت را دارند.
صرفه اقتصادي استفاده از UPS
اگرچه خريد اين كالا كاربران رايانه را متحمل پرداخت يك هزينه يكصد هزار تا يكصد ميليون توماني مي‌كند، اما استفاده از اين كالا براي افرادي كه اطلاعات مهمي را در رايانه خود نگهداري و ذخيره مي‌كنند، بسيار به‌صرفه است. چرا كه ممكن است هنگام ذخيره اطلاعات جريان برق ناگهان قطع شود و آن وقت...
خودتان پيش‌بيني كنيد چه اتفاقي مي‌افتد!اهميت استفاده از اين دستگاه‌ها در امور صنعتي و درماني بسيار بيشتر است. تصور كنيد هنگام انجام يك عمليات مهم صنعتي ناگهان جريان برق قطع شود. يا هنگام انجام عمل جراحي سيستم احيا يا دستگاه‌هاي پزشكي از كار بيفتند.اينجا است كه UPSها به داد ما مي‌رسند و با ذخيره جريان برق مانع بروز اختلال در روند كاري مي‌شوند.
در جدول زير چند نمونه از UPSهايي كه توسط شركت‌‌هاي مختلف به بازار عرضه شده‌اند، معرفي شده‌اند.