براي اکثر کاربران کامپيوتر که براي خريد کامپيوتر، لوازم جانبي، تجهيزات ديجيتالي، گوشي موبايل و... به بازار مراجعه کرده‌اند پيش آمده که با برخورد و رفتارهايي از جانب گروهي از فروشندگان مواجه شوند که نه تنها اعتمادشان را به فروشندگان، بلکه نسبت به کل بازار از دست بدهند.
اين بي‌اعتمادي مي‌تواند ماحصل اعتماد به پيشنهادهاي فروشنده براي خريد يا ارائه اطلاعات اشتباه از جانب فروشنده باشد يا اينکه نتيجه سوء استفاده مالي برخي از فروشندگان از شرايط خاص بازار مانند بحران‌هاي ناشي از نوسانات ارزي و... باشد.
گاه نيز اتفاق مي‌افتد که فروشنده کالاي تقلبي، مرجوعي، کارکرده، ناقص و ايراد دار را به اسم کالاي اورجينال و آکبند به خريدار بي‌اطلاع از همه‌جا مي‌فروشد که البته اينها تا حدودي به بي‌اطلاعي خريداران بر مي‌گردد و مي‌توان گفت، همان‌طور که برخي از فعالان حوزه آي‌تي و ديجيتال از دانش کافي در حوزه فعاليتي خود برخوردار نيستند، بسياري از خريداران نيز چوب اطلاعات ناقص يا نادرست خود را مي‌خورند. فروش کالا با گارانتي‌هاي متفرقه و بي نام و نشان، فروش کالاي سرقتي،عرضه کالاي از رده خارج، اخذ هزينه‌هاي اضافي به بهانه‌هايي چون نصب نرم‌افزارهاي خاص و... از اقدامات ديگري است كه موجبات بي‌اعتمادي خريداران را نسبت به فروشندگان بازار فراهم آورده است.دامنه اين بي‌اعتمادي‌ها حتي به معاملات بين فعالان بازار هم کشيده شده است و گاه اتفاق مي‌افتد که يک فروشنده کالايي را به اسم آکبند از همکار خود خريداري مي‌کند در حالي که تجهيزات جانبي داخل جعبه کامل نيست و فروشنده به علت عدم اطلاع از آنچه بايد در جعبه باشد يا چک نکردن محتويات جعبه با مشكلاتي مواجه مي‌شود.اينها همه اتفاقاتي است که باعث بي‌اعتمادي خريداران نسبت به کسبه بازار و همچنين ناامني فضاي بازار کامپيوتر شده است که در اين گزارش ما به بررسي دلايل اين اتفاقات پرداخته‌ايم. پس اگر شما هم نسبت به اين موضوعات گله‌مند هستيد اين گزارش را بخوانيد.
آنچه خريداران را بي‌اعتماد کرده است کافي است پاي درد و دل خريداران بنشينيد تا وسعت بي اعتمادي آنها به بازار و فروشندگان و حتي برخي از شرکت‌هاي بزرگ عرضه کننده کالاهاي اين حوزه را دريابيد. اکثر خريداران کالاهاي کامپيوتر و تجهيزات ديجيتال که از عرضه کالا با قيمت بالاتر از آنچه بايد باشد گله‌مندند مي‌گويند، اين اصلي‌ترين شکايت ما است که نسبت به فعالان بازار داريم.
حامد کلانتري که دل پردردي نسبت به افزايش قيمت‌ها به دليل نوسانات نرخ ارز دارد مي‌گويد: «با وجودي که برخي از فعالان بازار کالاهاي قديمي را از سال قبل در موجودي خود دارند، اما همگام با نوسانات نرخ ارز قيمت‌ها را دو برابر کرده‌اند که اين موضوع به‌هيچ‌وجه منصفانه نيست».به گفته وي، در شرايط فعلي فروشندگان کالاها را با هر قيمتي که مي‌خواهند به فروش مي‌رسانند و هر ميزان سودي که مي‌خواهند براي خود در نظر مي‌گيرند.محمدعسگري يکي ديگر از افرادي که از عرضه کالاهاي تقلبي در بازار دل پردردي دارد، مي‌گويد: «دست روي هر کالايي براي خريد مي‌گذاري بايد دلت هزار و يک راه برود که کالا سرقتي، مرجوعي، تقلبي، از رده خارج و... نباشد و در شرايط فعلي خريدار بايد نهايت دقت را بکند تا دچار دردسرهاي خريد کالاهاي اين چنيني نشود». نازنين غلامي هم از ارائه اطلاعات غلط فروشنده که از نظر وي تعمدي است گله‌مند است و مي‌گويد، «برايم پيش آمده است که به قصد خريد يک کالاي ارزان مي‌روم ولي فروشنده چنان راي من را عوض مي‌کند که ناچار مي‌شوم کالايي که وي پيشنهاد مي‌دهد خريداري کنم که بعدا متوجه مي‌شوم يا کالا از رده خارج است يا اينکه در خريد اشتباه کرده‌ام و همان کالاي ارزان قيمت هم از عهده انجام کار من بر مي‌آمد.»
فروشندگان پاسخ مي‌دهند «چاقو زير گردن خريدار نگذاشته‌ايم که از ما خريد کند» اين پاسخي است که اکثر فروشندگان بازار کامپيوتر به اين سوال که علت عدم اعتماد خريداران به فروشندگان بازار چيست، مي‌دهند. يکي از فعالان بازار که به شدت از اوضاع و احوال بازار گله مند است مي‌گويد، «همه فکر مي‌کنند فروشنده با افزايش قيمت‌ها سود بالايي عايدش مي‌شود و از خدايش است که بازار با چنين مشکلاتي مواجه شود تا بتواند قيمت‌ها را افزايش دهد، اما اين‌طور نيست و اين يک قضاوت اشتباه است. شما بايد ببينيد ما چه هزينه‌هايي داريم؟ چه مشکلاتي براي واردات کالا داريم؟ گاه اتفاق مي‌افتد به يک بهانه کوچک کالاهاي ما يک هفته يا ده روز در انبار گمرک مي‌ماند يا در راه در کشتي مي‌ماند و ما ناچاريم هزينه تمام اين تاخيرها را از جيبمان بدهيم. چطور در چنين شرايطي کسي نمي‌گويد اين هزينه‌ها چگونه و از چه محلي تامين مي‌شود، اما وقتي قيمت‌ها را با توجه به نوسانات نرخ ارز افزايش مي‌دهيم همه ما را به بي وجداني و سودجويي متهم مي‌کنند؟»
يکي ديگر از فعالان بازار هم مي‌گويد، «بايد از ما ممنون باشيد که ما با چنگ و دندان اين بازار را حفظ کرده‌ايم و آن را زنده نگه داشته‌ايم. وگرنه با اين شرايط و کاهش موجودي بازار تاکنون تعطيل مي‌شد.»
علت چيست؟ با وجودي که گروهي از کارشناسان و فروشندگان بازار کامپيوتر و تجهيزات ديجيتال معتقدند که نگاه خريداران به فروشندگان نگاهي تاريک است و مجموعه عواملي مانند گستردگي واحدهاي خرده فروش و كمبود واحدهاي فروشگاهي معتبر و نمايندگي‌هاي فروش و يا فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي مانند «لاوان»، جو ناامن و پر خطر بازار و... منجر به بروز برخي از رفتارها يا به قول خريداران سوءاستفاده‌هايي از جانب خريداران مي‌شود، گروه ديگري نظر متفاوتي دارند. به اعتقاد گروه ديگري از کارشناسان بازار، عدم نظارت ارگان‌هاي ذي‌ربط و سازمان‌هاي مربوطه و همچنين بي‌اطلاعي برخي از خريداران و همچنين بي‌ثباتي قيمت‌ها باعث شده است گروهي از فعالان بازار از شرايط سوءاستفاده کرده و باعث بي‌اعتمادي خريداران شوند.
احمد عليپور، رييس هيات‌مديره شرکت فراسو در اين باره مي‌گويد، «در چنين شرايطي مصرف‌کننده حق دارد از فضاي بازار ناراضي باشد و من منکر اين قضيه نيستم که رفتار و منش برخي از فروشندگان باعث بي‌اعتمادي مصرف‌کنندگان به بازار مي‌شود. اما با اين موضوع هم موافق نيستم که همه تقصيرها بر گردن فروشنده است. چرا که فروشنده هم در يک فضاي ناامن و پرخطر فعاليت مي‌کند و همچنين تعهدات زيادي دارد که بايد از عهده آنها برآيد. به همين دليل گاه ناچار مي‌شود که اقداماتي کند تا خود و سرمايه اش را نجات دهد.»
عليپور که مقصر اصلي عدم امنيت بازار را اتحاديه فناوران رايانه مي‌داند مي‌گويد: «مسووليت رسيدگي به مشکلات بازار و حفظ امنيت فضاي بازار کامپيوتر به اتحاديه فناوران رايانه سپرده شده است که متاسفانه اين اتحاديه از زمان انتصاب اعضاي جديد به تنها موضوعي که فکر نکرده است امنيت بازار،خريداران و فروشندگان است». عليپور مي‌گويد، «اعضاي جديد اتحاديه به جاي پرداختن به مشکلات بازار توان خود را فقط و فقط صرف مقوله واردات و... کرده است و اين اقدامات باعث شده است از امنيت و اعتماد در بازار خبري نباشد».
وي همچنين در مورد افزايش قيمت‌ها به دليل نوسانات ارزي که اين اواخر شکايت‌هاي زيادي در مورد آن شنيده‌ايم مي‌گويد، «اين موضوع جديدي نيست و ما در تمام مواردي که شاهد کاهش عرضه در بازار بوده‌ايم با افزايش قيمت‌ها نيز مواجه بوده‌ايم.چرا که فروشنده چاره‌اي جز اين کار ندارد». به گفته وي رفع اين مشکلات و بازگرداندن اعتماد و امنيت به فضاي بازار نيازمند برخوردهاي انجمني و اتحاديه‌اي است.
رضا‌هاشمي يک کارشناس بازار هم در اين‌باره گفت: «متاسفانه سازمان حمايت از حقوق مصرف‌کنندگان در اين مورد چندان فعال نيست و حقوق مصرف‌کننده درست و دقيق تعريف نشده است. همچنين روساي اصناف نظارت کافي روي اعضاي خود ندارند و براي متخلفان نيز جرايمي وجود ندارد. تعزيرات نيز در زمينه تخلفات فروشندگان برخوردهاي دائمي ندارد و به برخوردهاي موقتي و دوره‌اي بسنده کرده است که مجموع اين عوامل باعث شده است مصرف‌کنندگان تا اين حد به فضاي بازار و فروشندگان بي‌اعتماد شوند.» وي در مورد گستردگي واحدهاي خرده‌فروشي هم گفت: «به نظر نمي‌رسد چنين موضوعي باعث ناامني فضاي بازار شود چرا که در اين بين شرکت‌هاي بزرگ هم هستند که از عهده تعهدات خود برنمي‌آيند و من فکر مي‌کنم مشکلات بازار بيشتر ناشي از عدم نظارت ارگان‌هاي مربوطه است.»
پاسخ ارگان‌هاي ذي‌ربط ميرمهدي رييس اتحاديه فناوران رايانه استان تهران با بيان اين مطلب که اتحاديه وظايف و تکاليف خود را مي‌داند گفت: «ما شرايط بازار را درک مي‌کنيم و در حال بررسي وضعيت بازار هستيم. در حال حاضر در حال آمارگيري از واحدهاي متخلف در بازار هستيم و با هر واحد فعالي که کالاهايش را با نرخ بالاتر از نرخ مصوب دلار به فروش برساند برخورد جدي مي‌شود.»
مير مهدي قول داد تا اواخر هفته جاري مشکل قيمت‌ها در بازار کامپيوتر صد در صد حل شود.
وي همچنين افزود: «در مورد عرضه کالاهاي تقلبي، مرجوعي، بدون گارانتي و... هم با سازمان حمايت از حقوق مصرف‌کننده تعاملاتي داشته‌اند تا با اين افراد برخورد شود و در صورتي که فردي مرتکب اين خطاها شود نه تنها بايد مبلغ خريد را به خريدار بازگرداند، بلکه چهار برابر قيمت کالاي به فروش رسانده نيز جريمه مي‌شود.» ميرمهدي با بيان اين مطلب که در حال حاضر حدود دو هزار واحد فروشگاهي مجوز دار و دو هزار واحد بدون مجوز در سطح تهران فعاليت مي‌کنند گفت تعداد واحدهاي شرکتي فعال در سطح تهران نيز 100 واحد است که ما به واحدهاي بدون مجوز اخطار داده‌ايم تا نسبت به کسب مجوز اقدام کنند تا به اين ترتيب ما بتوانيم روي بازار کنترل بيشتري داشته باشيم.