ورود تكنولوژي‌هاي نوين به زندگي روزمره انسان‌ها هميشه با خود دگرگوني‌هاي را به همراه داشته است، دگرگوني‌هاي كه حاصل آن بهره‌برداري از امكانات با ساده‌ترين روش‌ها را سبب مي‌شود تا آنجا كه اگر در سالهاي نه چندان دور براي جويا شدن از احوال دوست و اقوام تنها با دور روش روبه رو بودي يا نامه‌نگاري و پست آن به روش سنتي كه در خوشبينانه‌ترين حالت‌ها بيش از يكماه زمان سپري مي‌شد تا آن نامه به مقصد برسد يا روش تماس تلفني كه بسيار هزينه‌بر بود امروزه به مدد تكنولوژي نوين ارتباطي همچون اينترنت مي‌توان در كمتر از چند ثانيه به اقصي نقاط دنيا ارتباط برقرار كرد و اين ارتباط مي‌تواند هميشه و هم‌جا امكانپذير باشد و با ورود اين تكنولوژي به گوشي‌هاي تلفن همراه نيز اين روش ارتباطي با آسان‌ترين حالت در اختيار كاربران قرار دارد اما نكته مهم در اين ميان كه شايد از ديد بسياري مخفي مانده است توجه به اين نكته است كه هر تكنولوژي در كنار مزاياي بي‌شمار خود داراي معايبي نيز هست. معايبي كه با روشن شدن آن شايد اكثريت از خير تكنولوژي گذشته و به روش‌هاي سنتي روي‌ بياورند.
اين تشعشع‌هاي دوست‌ داشتني
از زماني كه براي اولين بار در خيابان‌هاي تهران مردم با گوشي‌هاي در دست مشغول صحبت با ديگري بودند بيش از 13 سال سپري شده است و در آن زمان به علت قيمت بالا و محدود بودن شبكه، تعداد اندكي از مردم امكان دسترسي به اين وسيله ارتباطي را داشتند و در مجموع گفته مي‌شود شبكه تلفن همراه در كشور توسط مخابرات در مرداد ماه سال 73 با نصب و راه‌اندازي 24 ايستگاه BTS براي تنها 9 هزار و 200 كاربر تهراني راه‌اندازي شد و اين در حالي است كه اين تكنولوژي با تاخيري 10 ساله وارد كشورمان شده بود. بعد از تهران به دليل استقبال از اين وسيله ارتباطي مسئولان مخابراتي به فكر توسعه آن افتادند به اين صورت كه يك سال بعد در شهرهاي ديگر كشور همچون تبريز، مشهد،اهواز، اصفهان و... نيز زير پوشش شبكه تلفن سيار قرار گرفت اما با اين حال همچنان به دليل قيمت بالاي سيم كارت و بازار سياهي كه براي فروش آن از سوي بخش دولتي به طور ناخواسته ايجاد شده بود آنچنان اين وسيله ارتباطي بين عموم مردم رواج نيافته بود اما رفته رفته با ورود اپراتورهاي بخش خصوصي به ميدان رقابت به نوعي قيمت سيم‌كارت‌ها به نحوه چشمگيري شكسته شد و خريد سيم كارت و اتصال به شبكه تلفن‌همراه به يكباره گسترش پيدا كرد و طبق آخرين آمارها گفته مي‌شود تعداد مشتركين تلفن‌همراه تنها در بخش اپراتور شركت ارتباطات سيار به 20 ميليون نفر رسيده است و اين در حالي است كه چند ميليون نفر كاربر دو اپراتور ديگر را نيز بايد به اين ليست 20 ميليون نفري اضافه كرد.
به هرحال رشد صعودي مشتركين تلفن‌همراه و به نوعي همه‌گير شدن اين وسيله ارتباطي در اقصي نقاط كشور را بايد از نظر پيشرفت كشورمان به نوعي به فال نيك گرفت اما وقتي مسئولان مخابراتي اعلام مي‌كنند تا كنون بيش از 14 هزار ايستگاه BTS در كشور راه‌اندازي شده است و به طور متوسط در كشور هر آنتن تلفن همراه مي‌تواند دو هزار مشترك را زير پوشش قرار دهد و اين در حالي است كه امروزه واگذاري خطوط تلفن همراه در كشور به دليل تنوع اپراتورها، قيمت نسبتا پائين و از همه مهم‌تر به روز عرضه شدن آن با اقبال بسيار خوبي از سوي مشتركين روبه‌رو شده است به طوري كه اكثريت به سمت خريد اين وسيله ارتباطي به طور چشمگيري جذب شده‌اند و در مجموع مي‌توان گفت هر چه تعداد مشتركين افزايش پيدا كند به طبع آن، اين روند در نصب ايستگاه‌هاي BTS نيز تاثير مستقيمي دارد همان آنتن‌هاي كه در سطح شهر به رشد قارچ‌گونه خود ادامه مي‌دهند.
اما سئوالي كه بارها مطرح شده است اين است كه آيا اين قارچ‌هاي پراكنده در سطح كشور سمي هستند يا بي‌خطر سئوالي كه تا كنون به طور شفاف و دقيق به آن پاسخ داده نشده است.در حال حاضر با رشد چشمگير واگذاري خطوط تلفن‌همراه به نوعي بايد گفت تمام شهر رفته رفته مي‌رود تا به اشغال ايستگاه‌هاي BTS درآيند و اين در حالي است كه براساس گزارش‌هاي متعدد علمي بيان شده است كه تاثيرات آنتن‌هاي BTS بر انسان به خصوص كودكان بسيار خطرناك‌ بوده و عوارضي همچون سرطان را در پي خواهد داشت ولي مسئولان اظهارنظرهاي متفاوتي دارند به عنوان نمونه در اين خصوص رمضان‌علي صادق‌زاده، رييس كميسيون مخابرات مجلس مي‌گويد: آنتن‌هاي BTS به هيچ وجه ضرر و زياني براي مردم ندارد؛ چرا كه اين آنتن‌ها معمولا در بالاي ساختمان‌ها و به گونه‌اي نصب مي‌شود كه شدت امواج الكترومغناطيسي ساطع شده از آنها در سطح زمين بسيار پايين‌تر از حد مجاز است و هيچ‌گونه خطري براي افراد به وجود نمي‌آورد.
در مقابل چنين اظهار نظري اكثر متخصصان مغز و اعصاب بر اين مسئله اعتقاد دارند هرچند ميزان تشعشع اين ايستگاه‌ها اندك هم باشد اما به مرور و در معرض قرار گرفتن دائم اين تشعشعات مي‌تواند تاثيرات بسيار منفي را بدن افراد به ويژه كودكان بگذارد و همين مسئله سبب شده است كه در اقصي نقاط دنيا در خصوص ايستگاه‌هاي BTS مردم و بسياري از مسئولين از خود واكنش‌هاي بروز دهند تا آنجا كه گفته مي‌شود در بسياري از كشورها مردم از نصب دكل BTS در نزديكي محل سكونت خود ممانعت مي‌كنند و گاهي اوقات اين اعتراض‌ها به مراجع كليدي كشور نيز كشيده مي‌شود به عنوان نمونه در سال 2004 جمعي متشكل از 500 دانشمند آلماني نامه‌اي را به نخست وزير نوشتند دال بر اينكه چرا شما اجازي نصب آنتن‌‌هاي BTS را در نزديكي خانه‌هاي مسكوني را مي‌دهيد در حالي كه سرطان زا بودن اين امواج از سوي بسياري از محققان تائيد شده است و همين مسئله سبب شده است كه در آلمان قيمت‌ خانه‌‌هايي كه در نزديكي دكل‌هاي BTS قرار دارد در حدود 25 درصد افت قيمت داشته باشد.
در شرايطي كه در كشورهاي ديگر مردم و بسياري از مسئولين با اعتراض‌هاي خود به نوعي با نصب اين دكل‌ها به مبارزه برخواسته‌اند در كشور ما بعضي از شهروندان به خاطر كسب درآمد، پشت‌بام‌هاي خود را براي نصب دكل BTS به مخابرات و ديگر اپراتورها كرايه مي‌دهند و در مقابل سالانه رقم‌هاي در حدود 3 الي 4 ميليون تومان دريافت مي‌كنند و اين در حالي است كه يكي از كارشناسان مخابرات در شهرداري در اين خصوص مي‌گويد، سعي ما بر اين است كه دكل‌هاي BTS را تا حد امكان از مكان‌هاي مسكوني دور كنيم چرا كه اين دكل‌ها كاربرد خدماتي و تجاري دارند بنابراين نبايد در بافت مسكوني متمركز شوند بر همين اساس ما به شهروندان توصيه مي‌كنيم پشت‌بام خود را براي نصب دكل اجاره ندهند و سلامت خود و ديگر شهروندان را به خطر نيندازند.
جنگ بر سر پشت‌بام
در حال حاضر در كشور ما سه اپراتور به طور جدي در حال واگذاري خطوط تلفن همراه به متقاضيان خود هستند و اين در حالي است كه هر اپراتور براي پوشش شبكه و آنتن‌دهي نياز به نصب دكل BTS دارد.محمدعلي عابدي مديركل مخابرات شهرداري تهران در اين خصوص در گفت‌وگو با يكي از خبرگزاري‌هاي مي‌گويد،تهران حدود 800 كيلومتر مربع فضا دارد كه با ورود اپراتور اول 600 تا 700 نقطه از فضاهاي شهري با مساحت بين 10 تا 100متر از فضاهاي عمومي شهر در اختيار اپراتور اول تلفن همراه قرار گرفته است و اپراتور دوم يا ايرانسل نيز با توجه به پروانه‌ فعاليتش درخواست نصب آنتن‌هاي BTS را در سطح شهر دارد، همچنين مجتمع صنعتي رفسنجان (تاليا) نيز در طول چند سال فعاليت خود 200 تا 300 نقطه از شهر تهران را براي نصب آنتن‌ها اشغال كرده است بنابراين اگر وضع بر همين منوال باشد با ورود هر اپراتوري بايد اجازه دهيم در جاي جاي سطح شهر آنتن‌ BTS نصب شود و بخش عمده‌ فضاهاي عمومي‌ را اشغال كنند.
وي در ادامه مي‌افزايد: اكنون ما در شهرداري تهران با هجمه‌اي از تقاضاي نصب آنتن از سوي اپراتورها مواجهيم و در بسياري موارد مكان‌هاي مورد نظر اپراتورهاي مختلف در فاصله مكاني اندكي از يكديگر قرار دارند. در اين شرايط دوستان در مصاحبه‌هاي خود از عدم همكاري شهرداري گلايه مي‌كنند در حالي‌كه هيچ عقل سليمي نمي‌گويد كه بايد تمام شهر را به اشغال دكل‌هاي BTS درآوريم.
اين كارشناس ارشد مخابرات تشكيل شركت سايت شيرينگ را مناسب‌ترين راهكار در شرايط كنوني ارزيابي كرده و مي‌گويد،هنگامي كه ما در شهرداري با حجم زيادي از تقاضاي تخصيص مكان به منظور نصب سايت‌هاي BTS روبه‌رو شديم، طي نشست‌هاي متعدد با كارشناسان مختلف و مسئولان سازمان تنظيم مقررات ارتباطات راديويي به اين نتيجه رسيديم كه بايد فضاهاي مشتركي با در نظر گرفتن تمام استانداردهاي لازم ايجاد كنيم و اپراتورهاي مختلف با استفاده از اين فضاي مشترك، تجهيزات فني خود را روي يك دكل واحد نصب كنند.
هرچند متخصصان شهرداري بر ادغام سه آنتن همراه اول و دو اپراتور ديگر پافشاري دارند و بر اين اصل اعتقاد دارند طرح ادغام ابداع آنها نيست و طرحي است كه در تمام دنيا جواب داده است اما بعضي از مخالفان طرح اين گونه استدلال مي‌كنند كه اپراتورها با توجه به تعداد كاربرانشان و پوشش جغرافيايي با هم متفاوتند بنابراين در برخي نقاط مي‌توان از دكل‌هاي مشترك استفاده كرد ولي در تمام نقاط چنين امكاني وجود ندارد در همين راستا حسن رضوي معاون فني و توسعه شركت ارتباطات سيار نيز اينگونه اظهار نظر مي‌كند،امكان سوار شدن 3 آنتن روي يك آنتن وجود دارد ولي اين كار با مشكلاتي همراه است. اول اينكه هر اپراتور يك شبكه طراحي ويژه خود را دارد. امروزه چندين سال است از عمر اپراتور اول مي‌گذرد و ما داراي بيش از 12 هزار آنتن در سراسر كشور هستيم و تنها در تهران 2 هزارو 500 آنتن BTS وجود دارد در حالي كه يكي ديگر اي اپراتورها در حال حاضر حداكثر نياز به 200 آنتن دارد. شبكه اپراتور اول متناسب با طراحي‌هاي فني مخصوص همان شبكه ساخته شده است بنابراين اگر در محل سايت اپراتور اول، ايرانسل يا تاليا نياز به سايت داشته باشند ما در اختيار آنها مي‌گذاريم تا به روي دكل‌هاي اپراتور اول سايت‌هاي آنها نيز نصب شود و عكس اين قضيه نيز صادق است اما مشكل اين جاست كه آنتن‌ها از لحاظ تكنيكي مشابه نيستند به عنوان مثال چون مشترك‌هاي اپراتور اول زياد است ارتقاع BTS هاي اين شبكه كمتر از ايرانسل است و فاصله آنتن‌ها كوتاه و گاه به 200 متر مي‌رسد در حاليكه حدود 7 يا 8 سال پيش تهران با 20 آنتن تحت پوشش قرار داده مي‌شد ولي هم‌اكنون حتي منطقه ونك با اين تعداد تحت پوشش قرار نمي‌گيرد و در مجموع بايد گفت، ناهمگوني از نظر تكنيكي يكي از موانع براي ادغام آنتن‌‌هاي BTS اپراتورهاي مختلف است.
به هرحال مشكلات بسياري بر سر راه نصب آنتن‌هاي BTS وجود دارد و هر اپراتور سعي دارد به نحوي پشت‌بامي را به اختيار خود درآورد بدون اينكه به مشكلات و دردسرهاي بعد از نصب اين آنتن‌ها به طور دقيق توجه شود و شايد همين مسئله سبب شده است كه احمد كاشاني معاون شهرسازي و معماري شهرداري تهران اعلام كند، نصب هر گونه دكل و تجهيزات مخابراتي در حياط يا پشت‌بام‌ ساختمان‌ها مستلزم هماهنگي و دريافت مجوز از شهرداري است چرا كه به اعتقاد وي هم اكنون در برخي از مناطق شهر تهران بر روي ساختمان‌هاي مسكوني دكل‌هاي مخابراتي نصب شده است و اين دكل‌ها با توجه به ارتعاشات ارتباطي و امواج راديويي اثرات نامطلوبي را بر روي محيط شهري و زندگي شهروندان گذاشته است و به همين علت براساس بخشنامه ابلاغي از سوي معاونت شهرسازي و معماري شهرداري تهران،‌ نصب هر گونه دكل و تجهيزات مخابراتي در حياط يا پشت‌بام‌ ساختمان‌ها مسكوني، تجاري و اداري طبق ماده 100 قانون شهرداري‌ها فعاليت عمراني محسوب شده و مستلزم هماهنگي و دريافت مجوز از شهرداري است و رعايت مسايل مربوط به ايستايي دكل و سازه ساختمان‌، رعايت مسايل مربوط به سيماي شهري، رعايت مسايل ايمني محيط و سلامت ساكنان و همسايگان مجاور و ساير ضوابط و مقررات بايد در نصب اين دكل‌ها مورد توجه قرار گيرد.
گفته مي‌شود براساس اين بخشنامه در صورت نصب غير مجاز اين دكل‌ها مشمول قانون خواهد شد و شركت‌هاي متقاضي براي نصب اين دكل‌ها بايد با مراجعه به شهرداري تهران نسبت به اخذ مجوزهاي قانوني اقدام كنند.
***
فرقي نمي‌كند مشترك كدام اپراتور هستيد چرا كه براي اكثر مشتركين در قالب اين سه اپراتور حتما پيش آمده روزهاي كه به هيچ‌عنوان نتوانسته‌ايد با تلفن همراه خود صحبت كنيد و اگر تماسي نيز برقرار بوده در كمتر از چند ثانيه با اختلال‌هاي بسيار شديد به طور كامل قطع شده است تا آنجا كه تماس مجدد به دو پيام خلاصه مي‌شود يا مشترك مورد نظر در دسترس نيست يا اينكه دستگاه مورد نظر خاموش است در حاليكه خود به درستي واقف هستيد كه دستگاه مورد نظر روشن است. از نظر علمي دليل به وجود آمدن چنين مشكلاتي برمي‌گردد به ضعف شبكه و زير ساخت‌ها و همان كور بودن نقاط، به عنوان نمونه گفته مي‌شود در حال حاضر بيش از 40 نقطه كور در تهران وجود دارد كوري كه با اتصال آنتن‌هاي BTS برطرف مي‌شود همان آنتن‌هاي كه مضر بودن آنها به نوعي اثبات شده است. حال انتخاب به دست مشتركين است يا با آغوش باز بام‌هاي خانه‌هاي خود را در اختيار اپراتورها قرار دهند تا بلكه با به جان خريدن مضرات اين آنتن‌ها حداقل يك تماس راحت و بي‌دردسر داشته باشند همان آرزوي كه سالهاست تمامي مشتركين تلفن‌همراه به سر دارند يا اينكه تماس ناقص را به عوارض جسم و جان ترجيع دهند هر چند حتما راه سومي نيز پيش رو دست‌اندركاران صنعت تلفن‌همراه است چرا كه گفته مي‌شود در بسياري از كشورهاي پيشرفته كار اپراتورها از مرحله بعد از نصب BTS آغاز مي‌شود و شركت‌هايي براي مكان‌يابي و نصب‌ BTS وجود دارند كه به اپراتورها تلفن همراه اين خدمامت را ارائه مي‌دهنند خدماتي كه در آن سعي مي‌شود عوارض تشعشعات اين آنتن‌ها در مناطق مسكوني به حداقل برسد.