بزرگراه فناوري -به‌نظر شما خريدار ايراني چگونه به محصولات موجود حسن‌نظر پيدا کرده و اقدام به خريد خواهد کرد؟

در هر فرآيند خريد و فروش، خريدار بايد به محصول اعتماد کند. مطالعه و تحقيق شخصي، دريافت اطلاعات از افراد متخصص و منصف، استناد به مطالب نشريات، اعتماد به گفته‌هاي فروشنده و اعتماد به نام محصول از راه‌هاي مشخص و استاندارد اعتماد به هر محصول خواهد بود. موضوع بازار ايران کمي تا قسمتي متفاوت است، چراکه عامل ديگري مانند تعصب را علاوه بر موارد ذکر شده در سطور بالا بايد در نظر گرفت.

ذهن خريدار بازار کامپيوتر ايراني به‌دليل پيش‌فرض‌هايي که در هنگام جمع‌آوري اطلاعات اوليه به‌دست مي‌آورد، به‌شدت نسبت به محصولات مختلف جهت‌دار خواهد شد. با اين ذهنيت به‌شکل عمومي نمي‌توان انتخاب بسيار مطلوبي داشت، هرچند امکان انتخاب مناسب منتفي نخواهد بود. به‌عنوان مثال اغلب خريداران و فروشندگان به‌خوبي مي‌دانند که تعداد برگشتي هاردديسک‌هاي Maxtor بالاست. همه مي‌دانند که اين نام همانند گذشته نيست. البته ضربه‌هاي فراواني به اعتبار اين نام وارد شده است. از بحران هاردديسک‌هاي SATA اين شرکت تا ناسازگاري عمومي اين هاردديسک‌ها با مادربردهايي که از چيپ‌ست nVIDIA استفاده خواهند کرد از جمله مواردي بود که قادر بود هر نام ديگر در اين بازار را نه فقط له‌ کند، بلکه از گردونه بازار خارج کند.

از بعد خريدار و به‌دليل عدم اعتماد عمومي افراد جامعه ايراني به هر محصول، موضوع گارانتي و خدمات پس از فروش مهم‌ترين عامل تعيين‌کننده نفوذ محصول و ميزان فروش در بازار ايران خواهد بود. شايد ايران تنها کشوري باشد که براي ماوس دو هزار و پانصد توماني گارانتي اعطا کرده و خريداراني باشند که از آن استفاده کنند. نه اينکه خريدار حق ندارد گارانتي داشته باشد، اما گارانتي‌ها در ايران به بدترين شکل ممکن درخواست و اجرا مي‌شود. گارانتي در اغلب محصولات ايراني در حد يک برگ يا کارت گارانتي خواهد ماند و لاغير که در پشت آن برگه کلي شرايط براي شامل ‌شدن گارانتي نوشته شده است. اغلب اين شروط دست مجموعه پشتيبان آن محصول را براي نپذيرفتن محصول باز گذاشته و استرس بي‌موردي را به خريدار وارد خواهد کرد. در اين موضوع مشخص گارانتي‌کننده هم حق دارد چراکه وي وظيفه پشتيباني از ماهيت قطعات و تجهيزات فروخته شده را دارد. به بيان ديگر اگر مادربردي به‌دليل اختلال در طراحي برد يا خرابي يکي از رگولاتورهاي خود دچار مشکل شده است، ‌وظيفه شرکت خدمات‌دهنده است که آن را رفع کند، ‌در صورتي‌که برخي خريداران انتظار دارند که حتي اگر ابزاري از دست مبارکشان رها شده و بر ملاج مادربرد خورده باشد، شرکت خدمات‌دهنده موظف به تعويض يا تعمير بدون دريافت هزينه باشد. متاسفانه مفهوم گارانتي در همين حد باقي مانده است.

گارانتي اصيل يعني اينکه شرکت پشتيبان محصول اعلام دارد در کنار خريدار قرار دارد. در واقع شرکت خدمات‌دهنده غير از تعمير يا تعويض محصول معيوب، متعهد به انجام چند کار ديگر نيز باشد. براي مثال اگر CD درايور يکي قطعات خريداري شده مفقود شود، اين امکان براي خريدار نوعي فراهم باشد که به شرکت خدمات‌دهنده مراجعه کرده و درخواست کپي ديگري از آن داشته باشد. مورد ديگر اعطاي زمان مشاوره فني به خريداران است. اين موضوع به‌ هيچ وجه در ايران اجرا نمي‌شود، در صورتي که ساليان سال است که در زمره خدمات شرکت‌هاي فروشنده کالا قرار دارد. مشکل کار تنها به شرکت‌ها مربوط نمي‌شود، چراکه خريدار ايراني براي دريافت خدمات ويژه حاضر به پرداخت پول نيست. به‌ بيان ديگر خدمات قابل ارايه شامل چند سطح خواهد بود که هر خريدار با پرداخت پول و دريافت محصول از خدمات سطح اول آن استفاده خواهد کرد. چنانچه خدمات بالاتري مورد نياز باشد، توسط شرکت پشتيبان تعريف شده و با تعرفه مشخصي براي خريداران قابل دسترس خواهد بود. در واقع هر شرکت باشگاهي از مشتريان خواهد داشت که به عموم آن‌ها خدمات سطح اول و به تعداد معدودي، سرويس‌هاي ويژه (VIP) با دريافت هزينه اعطا خواهد کرد. اين مورد در بين شرکت‌هاي توليد و توزيع‌کننده هاردديسک بسيار رايج است. در حال حاضر Seagate و Maxtor‌بيشترين جامعه خريداران عضو را در اختيار دارند. پاسخ به ‌سؤالات، ارايه راهنمايي فني، مشاوره براي ارتقا و بهبود کارايي سيستم، تسهيلات براي تعويض قطعه با نمونه‌هاي جديدتر و غيره از خدمات ارايه شده به اعضا خواهد بود. خريدار ايران چنين انتظاري از مجموعه پشتيبان قطعات نخواهد داشت. اگر از اغلب ايشان پرسيده شود که گارانتي کدام شرکت خوب است، پاسخ‌هاي جالبي مانند "تحويل‌مان گرفتند"، "خوش‌‌برخورد بودند"، "آدم حساب نمي‌کنند"، " خيلي کمک کرد"، "اصلا براش مهم نبود" و امثالهم خواهيد شنيد که بيش از آنکه به رفتار سازماني مرتبط باشد، به رفتارهاي شخصيتي افراد دست‌‌اندرکار مربوط خواهد شد. اين دست پاسخ‌ها نشان مي‌دهد که گاهي درخواست‌کننده خدمات پشتيباني، پاسخي فراتر از انتظار (ويژه) دريافت کرده است که به هيچ عنوان سازمان‌دهي شده نخواهد بود بلکه به حوصله و شخصيت پشتيبان مجموعه وابسته خواهد بود.

شايسته است که فعالان اين حوزه براي ارتقاي کيفيت خدمات‌دهي تا رسيدن به حداقل‌هاي جهاني برنامه مشخصي را تدوين و پياده‌سازي کنند. ارايه چنين خدماتي موجب ارتقاي سطح آگاهي بازار، افزايش کيفيت فروش و استاندارد شدن بازار منعطف قطعات کامپيوتر خواهد شد. تصور نمي‌کنم که نشريات حوزه فناوري اطلاعات از کمک به شرکت‌ها در اين‌باره دريغ کنند.

بازار پردازنده اين ماه

در بازار جهاني AMD صاحب بيش از 20 درصد بازار پردازنده‌هاست و اين شرايط با اندکي اختلاف در ايران نيز صدق خواهد کرد. البته اقبال عمومي نسبت به خريد پردازنده‌هاي AMD فراتر از انتظار بوده است. کيفيت مناسب و ابهام‌زدايي از کارايي اين پردازنده‌ها موجب حسن‌نظر خريداران به اين خانواده پردازشي شده است. آگاهي محدود خريداران و قيمت بالاي سيستم کامل نسبت به سطح متوسط درآمد در ايران موجب شده است که خريدار محترم تا آن‌جا که امکان دارد از کيفيت قطعات درخواستي کاسته و رو به نمونه‌هاي ارزان‌قيمتي کند که نسبت قيمت به کيفيت آن‌ها قابل قبول نخواهند بود. Celeron D از جمله پردازنده‌هايي است که در اين چند ساله مورد اقبال عمومي قرار گرفته است. قيمت پايين، پشتوانه نام Intel و مقداري شيرين‌کلامي فروشنده موجب شده است که اين شبه‌پردازنده بدون گارانتي در زمره پرفروش‌ها قرار بگيرد. بارها تاکيد کرده‌ام که پردازنده Sempron64 از لحاظ قيمت، سه ‌سال گارانتي، کيفيت پردازش، پشتيباني از بسياري بازي‌ها و غيره بر اين Celeron D برتري دارد. اگر باور نداريد، سرکي به سايت‌هاي معتبر کشيده و مقايسه کيفيت و کارايي پردازنده‌ها را رويت فرماييد. کمتر سايت معتبري Celeron‌را داخل آدم حساب کرده و آن را در مقايسه‌ها شريک کرده‌اند. به قولي Sempron 64 حدود 70 تا 80 درصد کارايي AthlonXP را به‌همراه دارد. اگر AthlonXP معرف حضور باشد، به ياد خواهيد داشت که چه بلايي بر سرPentium4 آورد. تنها مشکل خانواده پردازشي AthlonXP حرارت بالاي آن بود که در تمام مدل‌هاي 64 بيتي امروزي به‌شکل کامل رفع شده است.

سايت tomshardware.com در ستون کناري خود مقايسه بين انواع پردازنده‌هاي روز را قرار داده است. به دلخواه خود مي‌توانيد دو پردازنده مختلف را انتخاب و نتايج به‌دست آمده را مشاهده فرماييد. تا سه‌ ماه پيش Sempron در اين جدول حضور داشت که با نمونه‌هاي جديد Athlon64 جايگزين شد. اين کار مسؤولان فني سايت بسيار پسنديده و معقولانه است، چراکه قيمت پردازنده‌هاي Athlon64 آن‌قدر افت داشته است که خريد Sempron را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. به شما نيز همين توصيه را دارم که اگر امکان پرداخت هزينه بيشتري داريد، به‌جاي Sempron که در محدوده قيمتي 40 تا 80 هزار تومان خواهند بود، سراغي از Athlon64 3000 يا Athlon64 3200 با کمتر از 80 هزار تومان بگيريد.

Turbo Cache و Hyper memory

دعواي دو شرکت nVIDIA و ATI گاهي خيلي بامزه مي‌شود. nVIDIA تکنولوژي SLI را معرفي کرد و به فاصله چند ماه ATI نيز CrossFire‌را در برابر اين موجود علم کرد. هم‌اکنون nVIDIA قابليت Turbo Cache‌را به کارت‌هاي گرافيکي خود افزوده و به فاصله کوتاهي پس از آن ATI قابليت Hyper Memory را به مدل‌هاي خود افزود تا در مقابل حريف کم نياورده باشد. قابليت‌هاي ارايه شده توسط اين دو شرکت در واقع يکي هستند. Turbo cache يا Hyper Memory قابليتي است که به چيپ‌ست گرافيکي (GPU) اجازه خواهد داد تا اگر حجم حافظه اختصاصي کارت گرافيک (VRAM) به شکل کامل مورد استفاده قرار گرفت، مابقي نياز خود را از حافظه اصلي (RAM) تامين کند. اين قابليت‌ها در کارت‌هاي گرافيک ارزان‌قيمت مورد استفاده قرار گرفته و راهي براي ارتقاي کيفيت آن‌ها با کمترين هزينه را فراهم خواهند آورد. البته اين کار مضراتي نيز به‌دنبال خواهد داشت. بازي‌ها و برخي برنامه‌هاي گرافيکي حافظه‌خور هستند، يعني تا آن‌جا که سيستم اجازه دهد حافظه در اختيار مي‌گيرند. بنابراين حافظه اصلي شما نبايد از سه برابر حافظه اختصاصي کارت‌گرافيکي کمتر باشد، چراکه امکان کندي عمومي سيستم وجود دارد. به شخصه هيچ نظر مثبتي به اين‌گونه قابليت‌ها ندارم و آن را ترفندي براي فروختن کارت‌هاي رده پايين مي‌دانم. اگر اين شرکت‌ها خيلي دغدغه ارتقاي کيفيت دارند، به‌جاي اين پشتک زدن‌ها، پهناي باند دسترسي به حافظه را افزايش دهند. بدون شک افزايش پهناي باند 64 بيتي به 128 بيتي کيفيت کارت‌ها به ‌ميزان قابل توجهي افزايش خواهد داد. اين حضرات خوب دريافته‌اند که اغلب مشتريان اين کارت‌ها دانش فني محدودي داشته و بيشتر به‌کميت توجه دارند تا کيفيت!

توصيه مي‌کنم با بي‌خيالي کامل از کنار اين موجودات رد شده و سراغ نمونه‌هايي را بگيريد که از پهناي باند 128 بيتي پشتيباني مي‌کنند. به‌دلايل اغلب فروشنده‌ها نيز توجه نداشته باشيد، چراکه تعريف از اين قابليت بيشتر براي فروش است نه براي آگاهي‌بخشي!

اوضاع عمومي

براي بسياري از خريداران بازار قطعات جيتکس با وايکس يا نايلکس فرق چنداني ندارد، بنابراين برگزاري اين رويداد تاثير چنداني در تصميم ايشان نخواهد داشت. در ايام برگزاري جيتکس 2006 دبي اگر گشتي در بازار قطعات داخلي مي‌زديد، شاهد مراجعه افرادي بوديد که فارغ از هرگونه اطلاعاتي ويترين فروشگاه‌ها را مي‌بلعيدند تا به مطلوب خود برسند. خيلي به نق و ناله‌ها گوش فراندهيد که بازار خراب است و چنين است و چنان!

پردازنده در حال آرام گرفتن است. اگر يکي دو پارتي جنس ديگر از گمرک آزاد شود، اوضاع بهتر خواهد شد. نمونه‌هاي رده بالاي Athlon64 X2 همچنان در ناز به‌سر مي‌برند و در عوض Core 2 Duo فروش خوبي نسبت به تعداد مشتريان خود دارد. اوضاع بازار قطعات حافظه نيز بد نيست. قيمت‌ها همچنان بالاست و البته حافظه قطعه‌اي است که همواره خريدار دارد. فکر نمي‌کنم نام‌هاي جديد در بازار چندان موفق باشند، چراکه Kingston از خيال ايراني جماعت خارج نخواهد شد تا مجالي به ديگر حضرات دهد. اگر نام‌هاي ديگر مانند Crucial موفق بودند به قيمت مناسب و اعتبار نام آن مربوط است. اگر محصولات جديد و کيفي چون G.Skill و Buffalo با قيمت‌هاي مناسب و مشتري‌پسند توزيع شوند، احتمال توجه بدان‌ها بيشتر خواهد بود. Patriot از بهترين‌هاي جهان است و البته قيمت بالايي دارد، ‌اما ايمانتک با کاهش قيمت، بازار مناسبي براي Patriot فراهم کرد و هم‌اکنون در بسياري از فروشگاه‌ها قابل تهيه است. اين سياست آفرين دارد و ارزشمند خواهد بود. اگر فونيران نيز اين حرکت را با G.Skill و الماس‌آوران چنين سياستي را با Buffalo در پيش گيرد، اميد است که بازار مناسب براي محصولات کيفي و معتبر خود فراهم آورد. از بازار Super talent خبر چنداني ندارم و اين حافظه به‌راحتي قابل تهيه نيست. اگر صباراهبر به‌‌عنوان توزيع‌کننده دقت بيشتري داشته باشد،‌تصور مي‌کنم بازار مناسبي پيدا کند. و در آخر اين خبر را هم داشته باشيد که Gigabyte کارت Capture به همراه TV Tuner ارايه کرده است که آواژنگ را به‌ قيمت 29 هزار تومان پشتيباني خواهد کرد. آزمايش‌‌هاي اوليه اميدوارکننده بوده و حصول نظر کلي کمي وقت خواهد برد. اين قطعه از آخرين چيپ‌ست توليد شده Philips استفاده کرده است. به نظرم خريد اين قطعه با اين قيمت و امکاناتي که به همراه دارد قابل توصيه خواهد بود.