بزرگراه فناوري - انتهاي خيابان كارگر شمالي از ديرزمان به كوي دانشگاه لقب يافته است اما در اين خيابان جدا از كوي معروف و حوادث پيرامون آن، سازمان‌هاي مهم ديگري نيز هم‌چون سازمان انرژي اتمي وجود دارد. همان سازماني كه اين روزها به كرات مي‌توان نام آن را از زبان مردم كوچه و خيابان شنيد.

روبه‌روي همين سازمان انرژي اتمي تابلوي ديگري نشان از وجود يك سازمان مهم ديگر دارد و در دو سوي خيابان نيز ساختمان‌هاي نيمه‌ساز و تابلوهاي نصب شده در كنار آن‌ها نشان از احداث ديگر مراكز علمي و تحقيقاتي مي‌دهد. تا آن‌جا كه گويا اين خيابان كارگر شمالي با تعدد دانشگاه‌ها و خوابگاه‌هاي خود و با وجود چندين سازمان مهم دولتي مي‌خواهد اين خيابان را بيشتر از قبل معروف كند.

از عمر مرکز نخبگان حدود 9 ماه گذشته و در اين مدت 90 پژوخشگر روي 30 پروژه فعال مشغول تحقيق و بررسي بوده اند



نگوييد نخبه، بگوييد باتجربه

مركز تحقيقات مخابرات ايران نام يكي ديگر از مراكز موجود در خيابان كارگر شمالي است. مركزي كه درست روبه‌روي سازمان انرژي اتمي واقع شده و درباره آن گفته مي‌شود كه اين مركز داراي شخصيت حقوقي مستقل و داراي اساس‌نامه مصور شوراي گسترش آموزش عالي كشور است كه بالاترين ارگان تصميم‌گيري آن را هيات امنا تشكيل مي‌دهد. اين مركز قبل از انقلاب با همكاري دانشگاه تهران و دولت ژاپن(NTT) تاسيس و با حكم شوراي انقلاب به وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات ملحق شد و از سال 1376 به پژوهشكده تحقيقات مخابرات ايران تبديل شده است.

ماموريت‌ها و اهداف مركز تحقيقات مخابرات ايران را به‌طور عمده مي‌توان در اين موارد خلاصه كرد.

1- انجام تحقيقات پايه‌اي (بنيادي- راهبردي- كاربردي) در زمينه مخابرات و ارتباطات در جهت ارتقا، رفع نيازها و حل مسايل و مشكلات مخابرات كشور.

2- همكاري در فعال شدن بخش‌هاي تحقيق و توسعه كارخانجات و صنايع مخابراتي براي توليد و انتقال دانش فني.

3- نشر دانش و اطلاعات تخصصي در زمينه مخابرات مخصوصا در زمينه تحولات فناوري‌هاي ارتباطات و اطلاعات (ICT).

4- همكاري با دانشگاه‌ها براي جهت‌دهي آموزش و تحقيقات دانشگاهي به‌سوي نيازهاي حال و آينده مخابرات و ارتباطات كشور و تربيت نيروهاي متخصص مورد نياز جامعه در زمينه‌هاي مذكور.

5- ارايه خدمات تخصصي و مشورتي به مجموعه وزارتخانه‌ها و شركت‌هاي مخابراتي براي رسيدن به اهداف و انجام ماموريت‌ها، مركز با برخورداري از قانونمندي‌هاي حاكم بر دانشگاه‌ها و موسسات عالي آموزشي و پژوهشي و با توانايي استفاده از خدمات متخصصان و محققان و دانشگاهيان و همچنين ايجاد ارتباط با مراكز تحقيقاتي مشابه داخلي و خارجي، تلاش مي‌كند كه نقش محور ارتباطي و اتصال بين وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، دانشگاه‌ها، صنايع و پژوهشگران داخل و خارج از كشور را ايفا كند.

در دل مركز تحقيقات مخابرات، مركز ديگري با نام نخبگان ICT وجود دارد. اين مركز نوپا و جوان كه در حدود 9 ماه از فعاليت آن سپري شده است، خود به دو بخش تقسيم مي‌شود: يك بخش در حوزه IT و يك بخش ديگر در حوزه CTكه اين بخش خود به 6 زيرمجموعه تقسيم شده است و هر زيرمجموعه بنا به تقسيم كار، مشغول فعاليت است. در اين 6 زيرمجموعه مي‌توان فعاليت‌هاي از توسعه شبكه موبايل تا مديريت فناوري جديد ارتباطات NGN را مشاهده كرد.

در يكي از اين 6 مركز فعاليت‌هاي مربوط به راهبردهاي سازمان تنظيم مقررات انجام مي‌شود كه سرپرستي اين مركز به‌عهده محسن پازري است. او در مورد فكر تاسيس اين مركز مي‌گويد: از حدود سه سال پيش، به فكر تاسيس يك مركز تحت نام نخبگان جوان بودم، اما به مرور زمان وقتي روي اين ايده تمركز صورت گرفت، قرار بر آن شد كه مركزي تحت نام نخبگان ICT تاسيس شود. هدف اصلي از تاسيس اين مركز اين بود كه مي‌خواستيم در اين مركز افراد كارشناس و زبده و داراي تجربه بالا را در يك جا متمركز كنيم و اين توان بالا را به‌صورت مستقيم و بدون واسط در اختيار سازمان‌‌هاي اجرايي قرار دهيم و در كنار آن هدف ديگري نيز داشتم كه آن آموزش نخبگان جوان بود كه بعد‌ها بتوان از توانايي‌هاي آن‌ها نيز بهره لازم را ببريم.

چرا از اين سازمان به نام نخبگان ICT ياد مي‌شود؟ در مورد اين چرايي پازري مي‌گويد: روي اسم اين مركز خيلي بحث صورت گرفت و نزديك‌ترين اسمي كه با كار اين مجموعه تناسب داشت، همان نام نخبگان ICT بود، اما اين بدين معنا نيست كه تمام افراد شاغل در اين مركز جزء نخبگان هستند اما در مجموع، اكثر افراد داراي توانايي كاري بالا و تجربه خوب اجرايي هستند. در تمام دنيا از مركزي با چنين رويكرد كاري به‌عنوان نخبه ياد مي‌شود و مركز نخبگان ICT خاص كشور ايران نيست و در تمام كشورهاي توسعه‌يافته و درحال توسعه نيز چنين مركز‌هاي وجود دارد.

پازري در مورد نمونه‌‌هاي موفق خارجي اين مركز مي‌گويد: كشورهاي استراليا، كانادا، هلند و كره جزء كشورهايي هستند كه مركز نخبگان ICT آن‌ها بسيار فعال بوده است اما بايد در نظر داشته باشيم درخواست هر كشور از چنين مراكزي متفاوت است. به‌عنوان نمونه مركز نخبگان ICT در كشور كره سعي داشته است كه به دولت براي پيشبرد اهداف كارهايش كمك كند يا مركز نخبگان در كشور استراليا بيشتر روي بحث اقتصادي فعال بوده است و ما نيز سعي داريم تمامي اين موارد را لحاظ كنيم.

مركز نخبگان ICT كار خود را در حدود 9 ماه است که آغاز كرده و زيرمجموعه‌اي كه پازري مسؤوليت آن را به‌عهده دارد، از فعاليت آن حدود شش ماه سپري شده است. موضوع فعاليت اين گروه بحث روي تنظيم مقررات است. بدين معني كه اين گروه بايد روي سياست‌هاي كلان و راهكارهايي كه سازمان تنظيم مقررات بايد انجام دهد مطالعه‌اي انجام دهد و به‌طور كلي نيازهاي اين سازمان را به‌صورت مدون پياده ‌سازد.

پازري در اين‌باره مي‌گويد: مهم‌ترين كار گروه ما در‌آوردن برنامه راهبردي خود سازمان تنظيم مقررات است به اين صورت كه تعيين كنيم ساختار بخش به چه صورتي بايد باشد و اولويت‌هاي كاري سازمان چگونه تنظيم شود و دستورالعمل‌هاي كلاني كه در بخش مي‌تواند اجرا شود شامل چه مسايلي باشد. با توجه به اينكه در بخش مقررات‌گذاري كشور، فراز و نشيب‌هاي بسياري داشتيم، به‌همين علت يك بخشي را براي مقرارت‌گذاري سازمان در گروه تشكيل داديم و درحال حاضر عده‌اي روي آن مشغول فعاليت هستند. به‌عنوان نمونه مي‌توان به مواردي چون آيين‌نامه نحوه ارايه خدمات اينترنتي شامل فعاليت آي‌سي‌پي‌ها و آي‌اس‌پي‌ها، بحث مديريت فرکانس، نظام تعرفه و نظام شماره‌گذاري اشاره كرد.

به گفته پازري، گروه وي درحال حاضر 75 پروژه كاري را مطرح و بين آن‌ها اولويت‌بندي را لحاظ كرده‌اند كه در نهايت 18 سرفصل كاري به‌وجود‌آمده است و فعاليت گروه روي اين سرفصل‌ها متمركز است. به‌طور كلي اين گروه روي سه محور شامل محور تدوين راهبردها و نظام‌ها، محور قوانين و مقررات و محور مديريت طيف فركانس فعاليت دارند كه براي هر كدام از اين محورها چندين پروژه تعريف شده است.

آمديم چون خواستن

موازي‌كاري يكي از آفت‌هاي بزرگ سازمان‌ها به‌حساب مي‌آيد كه نمونه آن را مي‌توان به وفور مشاهده كرد. هرچند اكثر مديران كار خود را با كار ديگري يكي نمي‌دانند، اما به مرور و در عمل مشاهده مي‌شود اين موازي‌كاري وجود دارد اما به‌دلايلي كسي مايل به دامنه زدن به بحث آن نيست. پازري در اين مورد اين‌گونه اظهارنظر مي‌كند: مبناي كار ما براساس توافق‌نامه بين سازمان تنظيم مقررات و مركز تحقيقات مخابرات شكل گرفته است و اين بدين معناست كه به‌خاطر اعلام نياز، اين مركز شروع به فعاليت كرده است و به طبع ما كار خود را آغاز كرده‌ايم، بنابراين ما با سازمان تنظيم مقررات هيچ موازي‌كاري نداريم و در اصل به نوعي مكمل اين سازمان محسوب مي‌شويم.

احداث مركز نخبگان ICT براساس اعلام نياز تاسيس شده است. حال سؤال اين است اگر چنين مركزي تاسيس نمي‌شد چه مشكلاتي پيش مي‌آمد؟ در پاسخ پازري مي‌گويد: درحال حاضر اگر سازمان تنظيم مقررات با مشكلي برخورد كند، طبق اساس‌نامه موجود و شرح وظايف تعريف شده بايد به مركز نخبگان ICT مراجعه كند و اين مركز بلافاصله روش حل مشكل را به‌صورت مدون پياده‌سازي كرده و در اسرع وقت در اختيار سازمان قرار دهد. حالا در نظر بگيريد اگر اين مركز تاسيس نمي‌شد بايد سازمان تنظيم مقررات براي حل و پي‌گيري‌هاي مشكلات خود از همان روش‌هاي سنتي پيروي كند. روش‌هايي كه براي رسيدن به نتيجه علاوه بر صرف هزينه بالا بايد مدت‌زمان طولاني را انتظار كشيد كه تجربه نشان داده است اين‌گونه روش‌ها چندان موفق نبوده است.

وقتي در نهادها و سازمان‌‌ها قرار بر آن باشد كه روش‌هاي نوين جايگزين روش‌هاي سنتي شود، به طبع گزينش نيروها سير نزولي پيدا خواهد كرد اما به طبع كارايي بيشتري را از چنين مراكزي شاهد خواهيم بود. اما روش جذب نيرو در مركز نخبگان ICTبه چه صورتي است؟ در‌ اين‌باره پازري مي‌گويد: سعي ما بر‌آن است كه تمام كارها متمركز نيروهاي درون مركز نباشد كه مجبور باشيم نيروي انساني عظيمي را به‌كار بگيريم و به‌همين علت سعي داريم با ايجاد رقابت كارها را به‌صورت برون‌سپاري انجام دهيم و بخش خصوصي را در پيشبرد فعاليت‌هاي خود مشاركت دهيم.

پازري در پاسخ به اين سؤال كه درحال حاضر بخش خصوصي چگونه با مركز فعاليت دارد، مي‌گويد: به‌خاطر اينكه فعاليت اين مركز به ‌تازگي آغاز شده است و در همين مدت اكثر زمان صرف برنامه‌ريزي شده است، با اين حال تقريبا هشت پروژه را در سايت مركز اعلام كرده‌ايم و از سوي بخش خصوصي پيشنهادهايي نيز دريافت كرده‌ايم كه تعدادي از اين پروژه‌ها در مرحله عقد قرارداد هستند.

وي در ادامه مي‌افزايد: ما براي اينكه مكانيزه كار خوب پيش برود يك كميته راهبردي تاسيس كرده‌ايم كه كار اين كميته اين است كه هر پروژه را برحسب نياز تشخيص و تعريف كند و روي آن برنامه‌ريزي جامعي به‌عمل آورد و حتي نظارت دقيقي روي آن صورت دهد تا هر پروژه از يك پختگي خوبي برخوردار باشد.

پازري در مورد تعداد پروژه‌ها و نيروهاي شاغل در مركز نخبگان ICT مي‌گويد: از عمر مركز حدود 9 ماه سپري شده است و در اين مدت ما 30 پروژه فعال در دست داريم. به‌عنوان نمونه بخش سي تي با حدود 90 پژوهشگر در حدود 14 پروژه فعال دارد و بخش آي‌تي چون ابعاد پروژه ملي است با 40 پژوهشگر روي شش پروژه تمركز دارد و بخش آي‌سي‌تي نيز چون با مفاهيم عام درگير است، با 39 پژوهشگر در حدود 10 پروژه در دست دارد.

گفتني است در كمتر از دو ماه پورتال مركز نخبگان ICT راه‌اندازي مي‌شود و به اين طريق علاقه‌مندان مي‌توانند با فعاليت‌هاي اين مركز و پروژه‌هاي در دست آن بيشتر آشنا شوند اما در عين حال تا راه‌اندازي كامل اين پايگاه فعاليت اين مركز روي سايت اصلي مركز تحقيقات مخابرات به آدرس WWW.ITC.ir موجود است.

***

شروع هر كار جديد با خود اما و اگرهاي بسياري دارد و براي پيشبرد هر فعاليت جديد نيز هميشه مشكلاتي بر سر راه وجود دارد كه هموار كردن اين مشكلات سبب مي‌شود دست‌اندركاران اين فعاليت جديد پتانسيل‌‌هاي خود را تا مدت‌زماني به‌جاي پيش بردن پروژه صرف هموار كردن مشكلات كنند. مركز نخبگان ICT جزء مراكزي است كه يك فعاليت جديد در آن شروع شده است، فعاليتي كه تاكنون نمونه آن را در كشور نداشتيم. اين مركز نوپا قرار است با فعاليت نيروهاي نخبه خود به كمك سازمان‌‌‌هاي اجرايي بيايد و براي اينكه سريع‌تر به هدف خود دست يابد نياز دارد كه مسير حركت آن هموار باشد و گويا تاكنون هموار نيز بوده، چراكه وقتي از پازري در مورد مشكلات و موانع مركز نخبگان ICT سؤال مي‌شود در پاسخ مي‌گويد: چون كار تازه شروع شده است نمي‌توانيم از موانع و مشكلات حرفي بزنيم بلكه بايد بيشتر از نگراني‌ها صحبت كنيم. ما نگران آن هستيم كه حتما خروجي فعاليت ما بازده خوبي داشته باشد و بتوانيم هدف اصلي طرح را محقق كنيم.