آي تي ايران - حدود دو سال هست که شرکت ما از شرکت آريا رسانه تدبير (شاتل) سرويس اينترنت ADSL دريافت کرده است. مشکلات متعددي در طول اين دو سال ايجاد شد تا آنجا که چندين بار تصميم به خروج از سرويس شرکت شاتل داشتيم. براي مثال چند ماه پيش بدليل مشکلاتي که در مرکز آزادگان بود، اينترنت شرکت ما در حدود 16 روز قطع شد و البته قسمت پشتيباني شاتل همواره به ما قول دو روز بعد را مي‌داد و در انتهاي ماه فاکتوري براي ما ارسال مي‌شد و زماني که طي يک نامه رسمي از شاتل خواستيم که بابت 16 روز قطعي هزينه دريافت نکنند، متوجه شديم که آنها مشکل را از سمت شرکت مخابرات مي‌دانند و خود را ملزم به جبران خسارت در اين زمينه نمي‌دانند و عملا انگشت اتهام به سمت شرکتهاي دولتي اشاره رفته است. در واقع ما نيز قدرت خاصي براي مانور يا شکايت و يا هر گونه اعتراض متقابل نداشتيم و خوب مسلما در اينجور مواقع متضرر مي‌شويد ولي مجبوريد سکوت کنيد.
درست يکسال پيش شرکت ما بدليل انجام پروژه‌هاي خود نياز به يک کلاس کوچک 8 تايي IP داشت و شرکت شاتل طي مبلغ 40000 تومان براي يکسال، اين کلاس را در اختيار ما گذاشت. اخيرا يکماه پيش اطلاع دادند که IPها تغيير کرده و خوب سري جديد 8 تايي دريافت کرديم و هفته گذشته نيز فاکتور جالبي دريافت کرديم که مبلغ 30000 تومان بصورت ماهيانه براي IPها بايد بدهيم يعني ساليانه 360000 تومان. اين قضيه ما را بر اين داشت که کمي تحقيق کنيم و متوجه شديم که اغلب ارائه کنندگان سرويس DSL مبلغ گزافي براي IP دريافت مي‌کنند!
شايد بدانيد که IPها در ايران توسط Ripe Ncc به ارائه‌دهندگان سرويس تخصيص داده مي‌شود و به هر ارائه‌کننده سرويس LIR گفته مي‌شود. LIR مخفف Local Internet Registry مي‌باشد. اغلب شرکتهاي سرويس دهنده اينترنت بجز ISPهاي کوچک، جزو LIR ها هستند. اين LIRها به 5 کلاس خيلي بزرگ، بزرگ، متوسط، کوچک، خيلي کوچک تقسيم مي‌شوند. در حال حاضر شرکت فناوري اطلاعات و شرکت پارس آنلاين تنها LIRهاي بزرگ در ايران هستند و LIR خيلي بزرگ در ايران اصلا نداريم. شرکت آريا رسانه تدبير نيز جزو LIRهاي متوسط محسوب مي‌شود. RipeNCC عملا بر اساس سايز LIR هزينه ساليانه دريافت مي‌کند و اين هزينه اصلا به تعداد دانهاي IPهايي که تخصيص داده ربطي ندارد. بطور خيلي شفاف و صريح بگويم، RipeNCC معتقد است که IP جزو دسته اموال عمومي در کره زمين است و هيچ شرکتي در هيچ جاي دنيا حق خريد و فروش IP ندارد. اين بطور شفاف در نشستهاي منطقه‌اي و نشست ساليانه Ripe Ncc بيان شده است. البته Ripe Ncc نيز مطلع است که بعضي شرکتها در بعضي کشورهاي جهان سوم بدليل کمبود اطلاعات کاربران اينترنتي از فروش IP کسب سود مي‌کنند! و اين يک حقيقت دردناک براي کشور ماست.
بگذاريد کمي وارد حساب و کتاب شويم. شرکت آريا رسانه تدبير رنج IPهاي زير را از Ripe دريافت کرده است:
84.241.32.0-84.241.63.255
اين يعني 32 کلاس C و اگر دانهاي حساب کنيم، يعني 8192 IP.
از آنجا که شرکت آريا رسانه تدبير يک LIR در سايز متوسط است، لذا بطور ساليانه مبلغ ثابت 2550 يورو به Ripe Ncc پرداخت مي‌کند. اگر بجاي 32 کلاس، حتي 40 کلاس C بود، باز هم اين مبلغ ثابت بود چون سايز LIR بصورت Fuzzy دسته‌بندي شده و بصورت خطي مبلغ عضويت افزايش نمي‌يابد.
اگر اين مبلغ را به تومان تبديل کنيم، به ازاي هر يورو 1280 تومان، 3264000 تومان در سال پرداخت مي‌شود. حال اگر اين مبلغ را به 8192 IP تقسيم کنيم هر IP در حدود 398 تومان در سال هزينه دارد. يعني اگر شرکت ما تعداد 8 IP دارا باشد، حدود 3200 تومان در سال هزينه براي آن توسط آريا رسانه تدبير پرداخت شده است. آيا مي‌دانيد فاکتور اخير آريا رسانه تدبير به ما مي‌گويد که براي 8 IP در سال، 360000 تومان بايد بپردازيم؟ آيا مي توان درک کرد چرا يک مشترک بايد 112 برابر مبلغي که آريا رسانه تدبير هزينه کرده است را بپردازد ؟ آيا واقعا اينها انصاف است؟
شايد عملکرد دقيق سازمان تنظيم مقررات و نظارت آنها بر شيوه سرويس دهي شرکتهاي اينترنتي امروز پر رنگ شده و شايد شرکتهاي ارائه دهنده سرويس اينترنت کم کم بايد درک کنند که بجاي کسب درآمد از طريق فروش IP و يا حتي فروش پهناي باند Shared به مشترکين بد بخت به قيمت گزاف، بايد به دنبال الگوهاي تجاري جديد براي توليد ارزش افزوده بگردند و نه اينکه منابع رايگان که در اختيار کل مردم کره زمين است را در شيشه کرده و به بهاي آنچناني به مشترکين بفروشند. اين چه الگوي تجاري دارد؟ اين چه مبناي عقلي دارد؟ در کجاي اين قضيه بهره وري نهفته است؟
جهت مطالعه بيشتر شما عزيزان نسبت به محاسبات انجام شده و ساير مدارک، تصوير فاکتور اخير شرکت آريا رسانه تدبير به اين نوشته پيوست شده است و همچنين لينک‌هاي لازم براي مطالعه و تحقيق شما در سايت Ripe در زير موجود است. خود شما نيز مي توانيد تحقيق کنيد.
اميدوارم صحبتهاي آنچناني و توجيهي از شرايط خطرناک تجارت در ايران، ريسک و هزينه بالاي نگهداري تجهيزات، کمبود IP، عدم تخصيص IP از طرف Ripe Ncc و يا حتي مسائلي همچون معضلات و درد دلهاي نبود ساز و کار دولتي مناسب براي شرکتهاي ارائه دهنده سرويس به گوش ما نرسد. مردم از اين حرفها زياد مي‌شنوند و ديگر استنباط خوبي از اين استدلالها ندارند. امروز اگر شرکتي در ايران احساس مي‌کند که منافعي ندارد و معضلات به قدري زياد است که واقعا نمي‌تواند سرويس خود به مردم بصورت بهينه ارائه کند، بايد جاي خود را در صحنه تجاري ايران خالي کند و بدون دليل براي خود و مشترکين بدبخت دردسر ايجاد نکند.
فروش IP در ايران بايد ممنوع و پيگيري شود.
ليست LIR ها در ايران: http://www.ripe.net/membership/indices/IR.html هزينه ساليانه LIRها در سال: http://www.ripe.net/membership/billing/procedure.html 