بي بي سي - مجله تايم آمريکا که هر سال يک يا چند نفر را به عنوان 'فرد سال' معرفي مي کند، در پايان سال 2006 اين عنوان را به ميليون ها کاربر عادي اينترنت، به خاطر آنچه که "در دست گرفتن عنان رسانه هاي جهاني"خواند، اعطا کرد.

اينترنت اگرچه درتوزيع گسترده و بسيار سريع اخباري که کاربران عادي تهيه مي کنند، نقش مهمي بازي مي کند، اما ابزارهايي مانند تلفنهاي همراه نقش مهمي در نحوه پوشش خبرهاي رويدادهاي مهمي سال 2006 داشت.

يکي از رويدادهاي مهم خبري در پايان سال 2006 اعدام صدام بود. تصاوير رسمي ويديويي که از اعدام صدام در شبکه هاي خبري به نمايش گذاشته شد، بدون صدا و تنها تا زماني را نشان مي داد که صدام به پاي چوبه دار برده شد و سپس جسد رييس جمهور سابق عراق را پوشيده در کفن سفيد نشان مي داد.

ولي مدت زمان طولاني از اجراي حکم اعدام نگذشت که چهره ديگري از اجراي حکم اعدام در رسانه ها به تصوير کشيده شد و اينبار نه از طريق ادامه پخش همان ويديويي که از صحنه هايي از آن به جهان بيرون نشان داده شده بود، بلکه بوسيله ويديوي کوتاهي که بوسيله تلفن همراه يکي از حاضرين در پايين چوبه دار صدام ضبط شده بود.

اين ويديو که ابتدا در يک سايت عربي ظ‍اهر شد، کمتر از چند ساعت به شبکه هاي معتبر خبري جهان و وب سايتهاي ويديوي مانند يوتيوب و گوگل راه پيدا کرد و در دسترس همگان قرار گرفت.

تکه فيلم ويديوي که توسط تلفن همراه از مراسم اعدام صدام گرفته شده نشان مي دهد که به هنگام اعدام، يکي از حاضرين در اين مراسم با صدام درگيري لفظي پيدا مي کند و در اين ميان يکي از آنها نام مقتدي الصدر، روحاني بانفوذ شيعه عراقي، را فرياد مي زند.

پخش اين ويديو مقامات عراقي را بر آن داشت که اعلام کنند که اعدام صدام حسين "انتقام جويي" نبوده است و همچنين روز دوشنبه اعلام شد که بررسي رسمي درباره نحوه درز کردن به بيرون اين ويديو آغاز خواهد شد.

پوشش از زاويه بسته

در سال 2006 در موارد ديگري پخش فيلمهاي ويديويي گرفته شده بوسيله تلفن همراه گرفته نيز وجود داشت که خبرساز شدند.

در اوايل ماه نوامبر سال 2006 بود که يکي از دانشجويان حاضر در کتابخانه دانشگاه کاليفرنيا در لس آنجلس، صحنه درگيري يک دانشجوي ايراني با پليس دانشگاه و ضرب و شتم او با شوک دهنده الکتريکي را بوسيله تلفن همراه خود را ضبط کرده و با قراردادن آن بر روي سايت يوتيوب باعث بوجود آمدن اعتراضهاي گسترده اي به اين ماجرا شد.

همچنين در ماههاي اخير با افزايش موارد پخش ويديوهاي شخصي در ايران نيروي انتظامي ايران به را بر اين داشت که به صاحبان تلفنهاي همراه توصيه کند که از سپردن گوشيهاي همراه خود به تعميرگاهاي غير مجاز خودداري کنند. همچنين دامنه واکنشهاي رسمي به گسترش روزافرون اين قبيل فيلمهاي شخصي به مجلس ايران نيز کشيده شد.

در آخرين روزهاي سال 2006 مجلس فوريت طرحي را تصويب کرد که در صورت تصويب نهايي آن عوامل اصلي توليد، تکثير، انتشار و توزيع آنچه "آثار مستجهن از زن ايراني" خوانده شده به مجازات اعدام محکوم مي‌ شوند.

شهروندان خبرنگار

البته تمامي موارد استفاده خبري از ويديوهاي تهيه شده توسط گوشيهاي تلفنهاي همراه به پوشش خبري ناگفته يا جنبه هاي زندگي شخصي افراد محدود نمي شود. در خيلي از موارد گوشيهاي تلفنهاي همراه جاي خالي دوربين هاي تلويزيوني شبکه هاي خبري را پر کرده اند و در لحظه اتفاقي مهم که امکان حضور آنها وجود نداشته مانند بمبگذاريهاي هفتم جولاي 2005 در لندن که در آن نخستين تصويري که بعد از وقوع حادثه از ايستگاه قطار زير زميني به بيرون مخابره شده، تصويري بود که بوسيله گوشي تلفن همراه يکي از مسافران قطار گرفته شده بود.

شبکه تلوزيوني آي تي وي يکي از شبکه هاي تلويزيوني در بريتانيا برنامه اي دارد به اسم "من آنجا بودم" (I was there) که در آن حوادث مهم خبري تنها بوسيله فيلمها و عکسهايي که افراد عادي بوسيله تلفنهاي همراه خود از آن اتفاق خبري گرفته اند، پوشش داده مي شود.

شايد بتوان تمامي اين اتفاقات را زير عنوان کلي آنچه که "شهروند خبرنگار" (Citizen-Journalism ) توضيح داد که در آن شهروندان خود به گردآوري انتشار و تحليل اخبار مي پردازند و اينکه که آنها 'فقط تماشا نمي کنند بلکه توليد هم مي کنند'. اين برخوردهاي جديد روز به روز عملکرد بنگاهاي خبري بزرگ را به چالش کشيده و آنها را تاکنون وادار کرده که به تغييراتي که در حيطه کنترل آنها نبوده واکنش نشان دهند.

فراي نقش آفريني روز افزون شهروندان در توليد خبر بوسيله فناوريهاي نوين و تاثير آن بر عملکرد بنگاهاي خبري، بايد منتظر آغاز دوراني بود که شهروندان در رقابت با دولتها در مقياسي بسيار وسيع به کنترل و ثبت رفتار آنها خواهند پرداخت، آغاز دوراني که چشمهايي هميشه و همه جا حضور دارند و اتفاقات را بدون سانسور ثبت مي کنند.