در حالي سازمان نظام صنفي رايانه‌اي به عنوان يكي از بزرگ‌ترين تشكل‌هاي صنفي در حوزه فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات به دور دوم انتخابات خود نزديك مي‌شود كه به اعتقاد اكثر شركت‌هاي زيرمجموعه اين سازمان و كارشناسان اين حوزه، سازمان نظام صنفي در مدت فعاليت كوتاه سه ساله خود توانسته است در مقايسه با ساير انجمن‌ها يا ارگان‌ها عملكرد نسبتا قابل ملاحظه‌اي را در حوزه IT به نمايش بگذارد. هر چند كه در اين بين عده‌اي از فعالان نيز هستند كه انتقادات تندي را به اين سازمان وارد مي‌كنند.
اين افراد بر اين باور هستند كه سازمان نظام صنفي با سياست‌گذاري‌ها و برنامه‌ريزي‌هايي كه در اين مدت دنبال كرده است به يكي از اهداف اصلي خود كه همان نزديكي و يكپارچگي شركت‌هاي فعال در حوزه IT است نرسيده و با فعاليت‌هاي خود روابط بين اين اصناف و انجمن‌ها را نيز بيش از پيش با چالش روبه‌رو كرده است. همچنين اين سازمان با ادبيات خاصي كه نسبت به سازمان‌ها و ارگان‌هاي دولتي به كار برده اين سازمان‌ها را به دشمن شماره يك خود تبديل كرده است.
در همين راستا و براي ارزيابي عملكرد نسبتا كوتاه مدت سازمان نظام صنفي با عده‌اي از شركت‌هاي عضو در اين سازمان و كارشناسان حوزه IT گفت‌وگوي كوتاهي داشتيم كه در ادامه مي‌خوانيد.
حمايت از منافع برخي شركت ها
مدير عامل يكي از شركت‌هاي عضو سازمان نظام صنفي كه به دليل فعاليت كاري خود در سازمان و همچنين به علت اينكه ممكن است در آينده سوءتفاهماتي در اين زمينه به وجود آيد خواست كه نامش فاش نشود در مورد عملكرد اين سازمان در مدت سه ساله خود مي‌گويد: «فعاليت سازمان نظام صنفي در اين مدت بيشتر به صورت تيمي بوده و در اكثر مواقع و با استفاده از مشاهدات، بيشتر به شركت‌هايي توجه داشته است كه به اين سازمان نزديك‌تر هستند و براي آنها منافعي را نيز به دنبال دارند و در اين مدت براي شركت‌هاي نسبتا كوچك كه سودي نيز براي اين سازمان ندارند فعاليت چشمگيري انجام نداده است. بايد بگويم اين سازمان تاكنون براي شركت من حداقل كار قابل توجهي انجام نداده است. » اين مدير عامل در ادامه با اشاره به ضعف‌هاي ديگر سازمان نظام صنفي مي‌افزايد: «يكي از نقاط ضعف اين سازمان اين است كه در جامعه تبليغات گسترده‌اي ندارد و مردم اصلا اين سازمان را به عنوان يكي از متوليان اصلي حوزه IT نمي‌شناسند و فكر مي‌كنند مخابرات است كه سهم و نقش بسزايي در صنعت IT كشور دارد كه اين امر يك نقيصه بزرگ براي اين سازمان به حساب مي‌آيد.»
وي همچنين در ادامه يادآور مي‌شود كه سازمان نظام صنفي در مدت كوتاه فعاليت خود كارهاي مثبتي را نيز انجام داده است و يك سري از طرح‌ها و مسائل را توانسته به جلو پيش ببرد اما در ادامه به دليل عدم همكاري دولت به بن‌بست رسيده است.
كسري بودجه
مهرداد سيجاني، مديرعامل شركت فراكارانت نيز در اين خصوص مي‌گويد: «ما انتقادات زيادي را به سازمان نظام صنفي وارد مي‌كنيم اما وقتي در مقابل انتقادات شرايط را مي‌بينيم متوجه مي‌شويم كه اگر سازمان ديگري هم وجود داشت همين مشكلات و انتقادات نيز به وجود مي‌آمد.»
در حال حاضر سازمان نظام صنفي فعاليت گسترده‌اي در فضاي IT كشور انجام داده اما نتوانسته است آن را به نتيجه دلخواه خود برساند كه يكي از دلايل اصلي آن عدم همكاري ارگان‌هاي دولتي و عدم اختصاص بودجه كافي به اين سازمان است.بنابر گفته‌هاي سيجاني، سازمان نظام صنفي در اين مدت 3سال با كارشكني‌هاي مختلفي از طرف ارگان‌هاي دولتي روبه‌رو بوده كه يكي از اصلي‌ترين آنها وزارتخانه ارتباطات وفناوري اطلاعات كشور است. چرا كه اين وزارتخانه با قوانيني كه تصويب كرده و عدم ارائه بودجه كافي به سازمان‌ها و شركت‌هاي خصوصي به نوعي در برابر خصوصي‌سازي مقاومت كرده است، هر چند در ظاهر خود را پيرو اصل44 قانون اساسي اعلام مي‌كند.سيجاني در ادامه مي‌افزايد: «وقتي وزارتخانه يك كشور حداقل تلاشي براي پيشرفت صنعت IT كشور نمي‌كند از ديگر سازمان‌هاي فعال در اين حوزه چه انتظاري را مي‌توان داشت.
تا زماني كه وزارتخانه ديد خود را نسبت به سازمان نظام صنفي تغيير ندهد و بودجه لازم را به اين سازمان اختصاص ندهد نمي‌توان انتظار داشت كه سازمان نظام صنفي به تمام وعده‌هاي خود عمل كند.»
مديرعامل شركت فراكارانت در ادامه يادآور مي‌شود كه هر شخص يا سازماني از بيرون به نظام صنفي رايانه‌اي نگاه كند عملكرد سازمان را صفر بيان مي‌كند و اين نكته را اذعان مي‌دارد كه سازمان در اين مدت عملكرد قابل توجه و درخور تشويقي نداشته است.
اما وقتي از داخل به سازمان نگاه كنيم و ببينيم كه با چه مشكلاتي روبه‌رو بوده اما با اين حال توانسته است بدنه خود را حفظ كند مي‌توانيم اين ادعا را داشته باشيم كه سازمان در مقايسه با ساير ارگان‌ها و انجمن هاي فعال در اين حوزه عملكرد خوبي داشته است.
از نظر سازمان هميشه دولت مقصر است
علي‌اكبر جلالي، پژوهشگر IT و استاد دانشگاه با بيان اين نكته كه سازمان نظام صنفي در مدت 3سال فعاليت خود كليه اشكالات و مشكلات خود را به سازمان‌هاي اداري و دولتي نسبت مي‌‌دهد، مي‌گويد: «در اين مدت شاهد بوديم كه سازمان تمام ضعف‌ها و مشكلات موجود در سازمان خود را به گردن سازمان‌هاي دولتي مي‌انداخت و از قبول مسووليت هر كاري سر باز مي‌زد. در واقع اين سازمان با ادبيات تندي كه نسبت به مسوولان وزارتخانه ارتباطات وفن‌آوري اطلاعات به كار برده است به نوعي آنها را به دشمن خود تبديل كرد كه همين امر باعث شد به نوعي اين وزارتخانه همكاري‌هاي لازم را با اين سازمان نداشته باشد.»
جلالي در ادامه مي‌افزايد: «يكي ديگر از نقاط ضعف سازمان اين است كه در اين مدت نتوانسته است شركت‌هاي زيرمجموعه خود را با يكديگر هماهنگ و يكپارچه كند و به دليل نگاه و توجه‌هاي خاصي كه به بعضي از شركت‌ها در اين مدت داشته اين شايعه را بين اصناف و انجمن‌ها به وجود آورده است كه سازمان تنها از شركت‌هاي خاصي حمايت مي‌كند و در مقابل به مشكلات شركت‌هاي ديگر توجه ندارد و از آنها چشم‌پوشي مي‌كند كه همين امر باعث شد بعضي شركت‌ها اعتماد لازم را به سازمان پيدا نكنند و نظام صنفي نتواند با قدرت و صلابت لازم عمل كند. به اعتقاد اين پژوهشگر در حال حاضر مشخص نيست كه اين سازمان از روي استراتژي‌هاي خود عمل مي‌كند يا به دليل مشكلات موجود است كه از اين شاخه به آن شاخه مي‌پرد.»
جلالي در ادامه يادآور مي‌شود يكي از دلايل اصلي كه سازمان نظام صنفي نتوانسته آن طور كه بايد عمل كند اين است كه هنوز بخش خصوصي در كشور جايگاه ويژه‌اي ندارد و همين امر باعث شده كه اين سازمان نتواند امتياز خود را تثبيت كند.جلالي نيز بر اين باور است كه با تمام مشكلات و انتقاداتي كه به اين سازمان وارد است اما سازمان نظام صنفي در مقايسه با شركت‌ها و سازمان‌ها كه به علت كارشكني دولت رو به نابودي رفته‌‌اند عملكرد خوبي را به اجرا گذاشته است و در انتخابات بعد با از بين بردن ضعف‌هاي حال حاضر مي‌تواند به اهداف اصلي خود برسد و تكيه‌گاه خوبي براي شركت‌هاي فعال در اين حوزه باشد.
عدم‌ايجاد انگيزه در شركت‌ها
عليرضا كاشيان، مدير عامل يك شركت خصوصي نيز درخصوص عملكرد سه ساله سازمان نظام صنفي رايانه‌اي مي‌گويد: به نظر من نظام صنفي در داخل خود اقدامات زيادي را انجام داده و مصوبات مختلفي در كارگروه‌هاي آن شكل گرفته. با اين حال بخش عمده اين مصوبات و منافع حاصل از آن هنوز براي شركت‌هاي رايانه‌اي تشريح نشده است. همچنين من معتقدم كه نمي‌توان انتظارات سنگيني از آن سازمان داشت زيرا دوره اول تشكيل هر سازماني، با تجربه‌هاي تلخ و شيرين آميخته است ولي اكنون نظام صنفي در مرحله جديدي قرار گرفته و بايد تجربيات سه سال اخير در عملكرد آتي اين نظام مشهود باشد. به طور كلي نظام صنفي بيشتر براساس شناخت، اعتماد و تجربه مديران قديمي و جا افتاده قبلي به فعاليت پرداخته و همين امر به نظر من آن را تبديل به يك ميهماني خودماني كرده تا يك نظام همگاني. همه شركت‌هاي خصوصي تمايل دارند كه عضو يك نظام صنفي قوي و پرتلاش باشند كه از عناصر سياسي و كشمكش‌هاي زائد داخلي به‌دور باشد.كاشيان در ادامه در مورد نقاط قوت و ضعف اين سازمان نيز مي‌افزايد: نبود تماس مستمر و مفيد با اعضا، عدم‌توان در ايجاد انگيزه در شركت‌ها براي حضور در كارگروه‌هاي نظام صنفي و نبود نشست‌هاي كارشناسي همگاني براي بررسي معضلات نظام صنفي از ضعف‌هاي نظام صنفي است. حتي اينكه نظام صنفي بابت حق عضويت سالانه چه خدماتي را ارائه مي‌كند، به‌طور شفاف بيان نشد و بايد به صورت تلفني و پرس‌و‌جو به اين مزايا پي برد.
از نقاط قدرت آن تشكيل و فعاليت كارگروه‌ها و مصوبات متعدد است كه اميدواريم منافع آنها به طور شفاف براي همه شركت‌ها تشريح شود.
وي يادآور مي‌شود كه در انتخابات دور جديد بايد مديراني در نظام صنفي فعاليت كنند كه بتوانند ديالوگ مناسبي را با مجاري قدرت در كشور برقرار كنند. ديالوگ جنگ‌ - در طول سه سال گذشته هنوز پاسخ نداده است. گرچه معتقدم نقد عملكرد وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات بسيار خوب است، ولي نمي‌توان گفت اگر فردي را از مديريت دولتي خلع يا استيضاح كنيم، صد در صد فرد بعدي بهترين گزينه است. بنابراين نظام صنفي بايد درك صحيحي از عملكرد مديران دولتي داشته باشد و اگر تصميمات آنها به ضرر شركت‌هاي خصوصي تمام مي‌شود، با تمام قدرت ايستادگي كند و اگر فرضا وزارتخانه با اينرسي بالا و كندي فراوان همراه است، آن را رها كند و مثل يك آهو، بدون انتظار مديران دولتي، جهش‌هاي بزرگ‌تري بردارد.
سازماني كه به بلوغ نرسيده
رضا باقري، مدير دفتر فناوري‌هاي نوين مركز پژوهش‌هاي مجلس نيز بيان عملكرد نظام صنفي رايانه‌اي را مشروط بر اين مي‌داند كه مشخص شود در اين سه سال چه اتفاقات مهمي در حوزه ICT كشور افتاده است و اينكه چقدر شركت‌هاي زيرمجموعه اين سازمان در اين اتفاقات سهم داشته‌اند. تاكنون سازمان نظام صنفي عملكرد قابل چشمگيري نداشته است چرا كه هنوز در مراحل اوليه كار است و به بلوغ لازم نرسيده است. باقري بر اين باور است كه يكي از دلايل اصلي كه سازمان به رشد قابل توجه خود نرسيده اين است كه هنوز صنعت IT در كشور جايگاه خود را پيدا نكرده است و به آن رشد قابل توجه خود در مقايسه با ساير كشورها نرسيده است بنابراين با اين اوضاع نمي‌توان انتظار عملكرد قابل توجهي را از سازمان داشت. با اين همه و به نظر من سازمان تاكنون فعاليت خوب و پررنگي در اين حوزه داشته است.
باقري در ادامه در خصوص ضعف‌هاي اين سازمان نيز مي‌گويد: «در حال حاضر مشاركت چنداني بين شركت‌هاي عضو در اين سازمان ديده نمي‌شود و اين به يك مشكل اصلي سازمان تبديل شده است هرچند كه با آمدن آقاي صادق‌زاده اين مشكل تا حدودي رفع شده است اما با اين حال انتظار مي‌رود در انتخابات آينده آيين‌نامه‌ها و برنامه‌هاي جديد اين شركت به حد بالايي برسد.»
پراكندگي فعاليت
رضا فرزانه، عضو هيات‌مديره انجمن شركت‌هاي اينترنتي با اشاره به قانون حمايت از حقوق پديدآورندگان نرم‌افزار (مصوب سال 79 مجلس شوراي اسلامي) كه سازمان نظام صنفي هم بر اساس آن شكل گرفته است، مي‌گويد: همان طور كه مي‌دانيد سازمان نظام‌ صنفي بر اساس قانون حمايت از پديدآورندگان نرم‌افزار تشكيل شده است و در حال حاضر در راستاي هدف اصلي خود كه همان حمايت از حقوق پديدآورندگان نرم‌افزار است عمل نمي‌كند و بيشتر در حوزه‌هايي دخالت مي‌كند كه براي آنها انجمن و اصناف تخصصي وجود دارد به عنوان مثال در حوزه اينترنت انجمن تخصصي به نام انجمن شركت‌هاي خدمات‌دهنده اينترنتي وجود دارد بنابراين نيازي نيست كه اين سازمان در اين حوزه دخالت كند و به نظر من وارد شدن سازمان به اين حوزه جايز نيست. به گفته فرزانه اگر سازمان نظام‌صنفي در همان حوزه تخصصي خود فعاليت كند اثربخش‌تر خواهد بود و همچنين اگر سازمان بگذارد كه انجمن ISP‌ها خود به مشكلات اين حوزه رسيدگي كند فعاليت‌هايش موثرتر خواهد بود.فرزانه در ادامه تصريح مي‌كند: «نبايد تا اين مدت نيز تمام فعاليت‌هاي سازمان را زير سوال برد چراكه تاكنون سازمان نظام صنفي كارهاي مفيدي را انجام داده است اما چون اين فعاليت‌ها هم‌راستا با ساير انجمن‌ها نبوده و پراكندگي داشته به نتيجه‌اي هم نرسيده است. در واقع عدم هماهنگي و انشعاب‌هاي موجود بين سازمان و ساير انجمن‌ها باعث گسستگي بيشتر بين اين دو نهاد و تلف شدن سرمايه و نيروي انساني شده است.»فرزانه همچنين در مورد روابط بين انجمن ISP‌ها و سازمان نظام صنفي نيز مي‌گويد: «انجمن ما تعاملات دورادوري را با اين سازمان داشته اما اين تعاملات تاكنون هيچ وقت به صورت ارگانيك و منسجم درنيامده و ما نتوانستيم نزديكي با سازمان پيدا كنيم البته ما تمام تلاش خود را انجام داده‌ايم اما اينكه چرا به نتيجه‌اي نرسيده‌ايم را بايد از مسوولان سازمان جويا شويد.»
رياضي: نظر نمي دهم
اما عبدالمجيد رياضي، معاون وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات حاضر نشد در مورد اين سازمان اظهارنظري داشته باشد چراكه بر اين باور بود كه درباره سازماني كه در آن منطق و نتيجه‌اي وجود ندارد نبايد صحبت كرد.