بانکداري الکترونيک به عنوان رهاورد عصر اطلاعات مي‌تواند جامعه را با شبکه بانکداري کشور هماهنگ و همراه کند که يکي از نيازهاي اصلي آن، داشتن فرهنگ استفاده از اين نوع تحول اقتصادي است. يکي از ويژگي‌هاي يک جامعه خوب داشتن اقتصادي سالم و جامعه‌پذير و به دور از هر نوع بي‌اعتمادي جمعي است. کشور ما هرچند ابتداي راه پيشرفت‌هاي الکترونيک را گذرانده است اما به نظر مي‌رسد هنوز نتوانسته‌ايم پيچ و خم‌هاي تاثيرگذار اين پيشرفت را خوب بگذرانيم.

شهروند خوب از آن دست شهرونداني است که علاوه بر رعايت قوانين و مقررات شهروندي به موازات ابداع تکنولوژي‌هاي تازه با آنها همسو باشد. حال فرض کنيد اين شهروند خوب مي‌خواهد با رشد سريع تکنولوژي بانکي يعني بانکداري الکترونيک با آن همراه باشد اما به بن‌بست مي‌خورد.

آيا در اين حالت اين شهروند است که خوب بودن خود را از دست داده يا آن تکنولوژي بانکي است که خوب اجرا نشده يا شايد آن شعبه بانک مقصر است که هنوز به واقعيت موجود پي نبرده است! براي توضيح اين استدلال بايد اشاره به يک تجربه شود. به عنوان يک شهروند که البته معناي دولت الکترونيک را هم به خوبي مي‌داند، يک روز براي افتتاح حساب در بانک ملت وارد سايت اين بانک شدم.

هنگام ورود به سايت به لينک‌هايي برخوردم، يکي از آنها درخواست افتتاح حساب بود بعد از وارد شدن در آن از من خواسته شد فرمي شامل مشخصات فردي و شناسنامه‌اي و آدرس منزل و... که براي افتتاح حساب پر کردن آن معمول است، پر کنم. پس از پايان عمليات پر کردن فرم کدي 6 رقمي به من داده شد با اين توضيح که با دردست داشتن مدارک لازم و «اين کد» جهت تکميل افتتاح حساب خود به يکي از شعب بانک ملت مراجعه نماييد.

اما گويا تلاش من بي‌فايده بود چراکه پس از مراجعه به 2 شعبه بانک ملت در ميدان صادقيه و نيز بلوار کشاورز متصديان بانک از اين کد و سايت و هر آنچه به افتتاح حساب اينترنتي مربوط مي‌شود اظهار بي‌اطلاعي کردند و فرمي را با همان رنگ و لعاب که در سايت بانک ديده بودم و پر کرده بودم، جلوي چشمانم گذاشتند و گفتند بايد پر کنيد تا حساب باز کنيد!

شايد در نگاه اول اين مسئله زياد مهم به نظر نيايد اما آنچه باعث مي‌شود اين موضوع خود را بيش‌تر نمايان کند نبود بسترهاي مناسب براي شهروند خوب بودن است. همين چند روز پيش بود که گفت‌وگويي در سايت فناوران با يکي از مديران در رابطه با توسعه حبابي بانکداري الکترونيک خواندم.

در جايي از آن گفت‌وگو آمده بود «استفاده مردم از بانکداري الکترونيک نسبت به گذشته افزايش پيدا کرده است.» شايد به واقع اين‌گونه باشد اما اين افزايش در بالا رفتن تعداد عابر بانک‌ها در کيف شهروندان و پرداخت قبوض و... خلاصه مي‌شود نه افتتاح حساب اينترنتي که فقط در قالب يک لينک در سايت بانک نمايان است.

هرچيزي براي آن‌که در ميان افراد يک جامعه به عنوان يک هنجار اجتماعي جاي خود را باز کند نياز به فرهنگ‌سازي دارد که همه به آن واقف هستند اما بستر‌سازي در اين فرهنگ‌سازي معقوله‌اي است که گاهي از ذهن متوليان امر دور مي‌ماند.