در حالي‌که در کشورهاي پيشرفته دنيا از راه‌هاي گوناگون و متفاوت براي اتصال به شبکه‌اينترنت استفاده مي‌شود، اما در‌ايران استفاده از تکنولوژي‌هاي قديمي‌همچون ADSL و به تازگي وايمکس با مشکلات بي‌شماري مواجه است. جداي از مشکلات سرويس ADSL که تا کنون بارها به آن اشاره شده، ‌اين روزها سرويس‌دهي خدمات وايمکس نيز که هم اکنون توسط دو اپراتور ( يعني‌ايرانسل و مبين نت ) به صورت گسترده در کشور ارائه مي‌شود با کم و کاستي‌هاي فراواني مواجه است.

پروانه وايمکس 11 اسفند ماه سال 87 از سوي سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي به 4 شرکت مبين نت،‌ايرانسل، اسپادان و رايانه دانش گلستان اعطا شد و براساس آن دارندگان پروانه موظف شدند تا 9 ماه بعد از دريافت پروانه، شبکه خود را راه‌اندازي کنند؛ اما بر اساس اطلاعات به دست آمده در تابستان سال جاري تنها دو اپراتور‌ايرانسل و مبين نت بودند که به صورت گسترده خدمات دهي روي سرويس وايمکس را در شهرهاي مختلف کشور آغاز کردند.
با وجودي که اپراتور وايمکس‌ايرانسل و مبين نت موفق شده‌اند‌ اين سرويس را در شهر‌هاي مختلف کشور راه‌اندازي کنند وجود برخي نارسايي‌ها و ناهماهنگي‌ها از سوي ‌اين اپراتورها و مسوولان نظارتي سبب شده تا مشتريان و کاربران از ‌اين فناوري آن‌چنان که بايد راضي نباشند و تفاوتي بين DAIL UP با ADSL و ADSL با وايمکس احساس نکنند. در واقع کاربران تنها با پرداخت هزينه بالا، ‌اينترنت بي‌سيمي‌را تجربه کنند که فرقي با‌اينترنت با سيم ندارد.


تفاوت وايمکس مبين نت‌ - ايرانسل

براساس گزارش‌هاي منتشر شده کاربران شرکت مبين نت که هم‌اکنون ‌اينترنت بي‌سيم را در 11 شهر راه‌اندازي کرده، بايد ‌اينترنت بي سيم با سرعت 128 کيلوبيت بر ثانيه، با 6 گيگابايت ترافيک ماهانه 20 هزار تومان پرداخت کنند و‌ اينترنت با همين سرعت اما با ترافيک نامحدود ماهانه 40 هزار تومان پرداخت کنند.

وايمکس مبين نت با سرعت 256 کيلوبيت بر ثانيه و با ترافيک نامحدود به مبلغ ماهانه 20 هزار تومان به متقاضيان عرضه مي‌شود و‌اين سرويس با سرعت 512 کيلوبيت بر ثانيه و 25 گيگابايت ترافيک ماهانه 40 هزار تومان و با ترافيک نامحدود ماهانه 60هزار تومان است. همچنين اشتراک وايمکس مبين نت با سرعت يک مگابيت بر ثانيه و ترافيک نامحدود نيز ماهانه 60 هزار تومان هزينه در بردارد. به گفته مسوولان‌ اين شرکت هزينه اوليه بابت فعال سازي، نصب و تحويل، در صورت پيش پرداخت 5 ماه هزينه ماهانه وايمکس، ماه ششم همان طرح رايگان است و در صورت پيش پرداخت 9 ماه، هزينه سه ماه طرح انتخابي رايگان خواهد بود. در همين حال ترافيک مصرف شده وايمکس مبين نت در ساعت 2 تا 8 صبح و جمعه‌ها رايگان است. اما نحوه پرداخت هزينه‌هاي سرويس‌ ايرانسل همچون سرويس‌هاي تلفن همراه آن به دو صورت اعتباري و دائمي ‌است.

کاربران وايمکس‌ ايرانسل مي‌توانند بر اساس تمايل خود نسبت به نحوه پرداخت، از ميان دو گزينه اشتراک اعتباري يا دائمي‌ يکي را انتخاب کنند. همچنين تمامي ‌کاربران ‌اين سرويس، صرف نظر از روش پرداخت انتخابي خود، مي‌توانند در هر زمان به ريز صورت‌حساب و جزئيات استفاده خود از خدمات دسترسي داشته باشند.
آبونمان ماهانه استفاده از سرويس ‌ايرانسل با سرعت 128كيلوبيت برثانيه با طرح تعرفه پايه به همراه 3 گيگابايت ترافيك هزينه‌اي در حدود 12 هزار تومان دارد، اما همين سرعت با ترافيک نامحدود هزينه‌اي در حدود 45 هزار تومان دارد.‌ اين تعرفه براي سرعت 256 كيلوبيت بر ثانيه به همراه 3 گيگابايت ترافيك هزينه‌اي در
حدود 15 هزار تومان و با ترافيك نامحدود هزينه‌اي در حدود 49 هزار تومان در بر دارد.

کاربران براي استفاده از سرعت 512 کيلو بيت بر ثانيه همراه با 4 گيگا بايت ترافيک چيزي در حدود 20 هزار تومان هزينه پرداخت كنند و همين سرعت با ترافيک نامحدود حدودا 60 هزار تومان براي کاربر هزينه در بر دارد.

فراهم نبودن زيرساخت، حقوق ضايع شده کاربر
اما فارغ از مشکلات هزينه، کاربران سرويس وايمکس با مشکلات ديگري نيز دست و پنجه نرم مي‌کنند.
هر چند در صحبت با مسوولان‌ اين دو شرکت، هر يک از آنها مشکلاتي که کاربران وايمکس با آن روبه‌رو هستند را رد مي‌کنند، اما عدم پاسخگويي سيستم پشتيباني به درخواست‌هاي کاربران، سرعت پايين، قطع و وصل‌هاي مدام به دليل مشکلات آنتن‌دهي و... از جمله اصلي‌ترين‌ مشکلاتي است که‌ اين روزها کاربران وايمکسي با آن روبه‌رو هستند.


در همين زمينه مسعود داوري‌نژاد، رييس سابق سازمان تنظيم مقررات مي‌گويد: ‌«مهم‌ترين شرطي که مي‌تواند باعث موفقيت فناوري وايمکس شود اطلاع‌رساني به موقع و تلاش در جهت ارزان بودن خدمات آن است که هرچند دو اپراتور فعال در کشور توانسته تا حد قابل توجهي‌ اين بخش را به مرحله اجرا درآورند؛ اما با ‌اين وجود شواهد نشان مي‌دهد که برخي مشترکان وايمکس از خدمات‌اين اپراتورها راضي نيستند و معتقدند وايمکس نيز مانند ADSL و دايل آپ نتوانسته خدمات‌ اينترنت را با دسترسي آسان و ارزان در اختيارشان قرار دهد.»


وي در خصوص تفاوت سرويس‌دهي وايمكس در‌ايران و ساير کشورهاي‌ جهان اظهار مي‌کند که سرويس وايمکس طي چند سال گذشته دچار تحولات گوناگوني شده است. در ابتداي ورود ‌اين فناوري، از آن به صورت fix يا ثابت استفاده مي‌شد، اما به دليل مشکلاتي که داشت از جمله ‌اين که کاربر نمي‌توانست حرکت کند و بايد ثابت در جايي مي‌ماند چندان مورد استقبال قرار نگرفت. در مرحله بعد وايمکس متحرک که بيشتر روي موبايل کارآيي داشت مورد توجه قرار گرفت که البته توجه به‌اين نوع هم با ورود فناوري LTE از بين رفت. در واقع فناوري LTE به خاطر سرعت بالا و عدم دردسرهاي سرويس وايمکس بسيار مورد استقبال کشور‌هاي گوناگون قرار گرفته و حتي بسياري از شرکت‌ها هم که اقدام به توليد چيپ‌هاي وايمکس کرده بودند توليدات خود را متوقف کردند.
به باور وي حقوق کاربران وايمکس بيش از حقوق کاربران ADSL‌ ضايع شده است و دليل‌ اين امر هم به اپراتور‌هايي بر مي‌گردد که در‌اين بخش فعاليت مي‌کنند. در واقع ورود اپراتورهاي تلفن همراه به‌اين بخش اصلا درست نيست.

وي در ادامه به عدم فراهم بودن زيرساخت‌هاي سرويس‌دهي وايمکس در کشور اشاره مي‌کند و مي‌گويد:‌ «اپراتورهاي فعال در کشور بدون ‌اينکه زيرساخت‌هاي لازم را فراهم كند شروع به سرويس‌دهي کردند. براي مثال در حال حاضر آنتن‌هاي BTS اپراتور‌ها به آن اندازه‌اي نيست که بتواند جوابگوي نياز کاربران باشد. همچنين مودم‌هاي مورد استفاده را نيز کاربر بايد براي بهتر آنتن دهي
آن‌قدر جابه جا کند تا بتواند شرايط خوب را به دست بياورد که ‌اين شرايط هم به محض‌ اينکه مانعي جلوي آن‌ايجاد شود از بين مي‌رود.»


در همين زمينه خشايار تمدن، مديرعامل شرکت لايزر، از شرکت‌هاي سرويس دهنده وايمکس به شرکت‌ها و بانک‌ها مي‌گويد:‌« اصل فناوري وايمکس در حال حرکت بودن آن است و ‌اين درحالي است که هنوز کاربران ‌ايراني فقط مي‌توانند از حالت ثابت آن استفاده کنند. فارغ از ‌اين، قابليت بيشتري که وايمكس نسبت به تکنولوژي‌هاي ديگر دارد، قابليت «موبيليتي» آن است که‌ اين قابليت هم در کشور به خاطر محدوديت‌هاي قانوني مورد استفاده قرار نمي‌گيرد.» به گفته وي، اصل فناوري وايمکس روي تلفن همراه است و از آنجايي که در ‌اين زمينه نه زيرساخت و نه محتواي کافي توليد شده است، نمي‌توانيم از ‌اين تکنولوژي استفاده کنيم و همان تکنولوژي تقريبا منسوخ شده نيز با سختي و مشکلات فراوان مورد استفاده قرار مي‌گيرد.


تمدن نيز همچون داوري نژاد معتقد است که در هيچ جاي دنيا ارائه خدمات ديتا به اپراتورها واگذار نمي‌شود؛ چرا که خصلت هر دو فناوري کاملا با يکديگر متفاوت است. وي بر‌اين باور است که ‌اين فناوري تازه وارد است و تا زماني که به شرايط مورد قبول برسد، بايد زمان زيادي را سپري کند.
کارشناسان معتقدند با وجودي که وايمکس محدود به مکان نبوده و نيازمند ظرفيت مرکز مخابرات و خط تلفن نيست، به راحتي و به سرعت مي‌تواند از سد ADSL بگذرد و ضريب نفوذ‌اينترنت را افزايش دهد. با ‌اين حال، آنچه که در ‌اين ميان از سوي کارشناسان به آن انتقاداتي وارد است به عدم نظارت شفاف سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي به عملکرد اپراتورهاي وايمکس مربوط مي‌شود؛ چرا که کاربراني که با مشکلاتي در نحوه دريافت سرويس خود روبه‌رو هستند، هم اکنون هيچ اطلاعي از نهاد نظارتي‌اين بخش ندارند و نمي‌دانند که براي اعلام شکايت بايد به کجا مراجعه کنند و لازم است‌اين سازمان همان گونه که نهادهايي را براي نظارت روي سرويس ADSL شرکت‌هاي فعال در‌اين بخش در نظر گرفته، براي ‌اين بخش نيز چاره‌انديشي کند.