بازار ديجيتال - اين روزها علاوه بر اينکه سازمان‌ها و شرکت‌ها سعي مي‌کنند اکثر خدمات خود را به صورت الکترونيکي به شهرندان ارائه کنند، بازار ارائه کارت هوشمند هم داغ و پر جنب‌وجوش است. کافي است يک بار نام کارت هوشمند را در مرورگر خود جست‌وجو کنيد تا شاهد نام پروژه‌هاي مختلفي که براي ارائه کارت هوشمند از حوزه خودرو گرفته تا سلامت باشيد.
در اين گزارش سعي مي‌کنيم برخي خدمات را که قرار است در قالب يک کارت الکترونيکي يا هوشمند در حوزه‌هاي مختلف به بهره‌برداري برسد معرفي و به بررسي وضعيت حال حاضر آن بپردازيم.
گواهينامه‌هوشمند يکي از حوزه‌هاي پررفت‌وآمد کشور که در آن شاهد کارت هوشمند خواهيم بود راهنمايي و رانندگي است. براساس اطلاعاتي که در پايگاه خبري نيروي انتظامي کشور آمده است طرح ملي صدور گواهينامه هوشمند از 18 خرداد ماه سال 88 در تهران كليك خورده است كه از زمان اجراي طرح، در همان زمان بيش از 44 هزار گواهينامه هوشمند صادر شده است. در اين گواهينامه اطلاعات فردي شخص شامل گروه خوني و اطلاعات پزشکي و اثر انگشت شست ثبت شده تا در مواقع نياز توسط ماموران پليس راه و پليس راهور از آنها استفاده شود. گفته مي‌شود. اين نوع گواهينامه نسبت به گواهينامه‌هاي قديمي از کيفيت برتر در نوع جنس، داراي ضريب ايمني بالا، امکان شناسايي رانندگان پرخطر، امکان ثبت تخلفات رانندگي، طراحي زيبا، مقاومت بالا و داراي اقلام هوشمندي که امکان جعل آن به هيچ عنوان وجود ندارد است. همچنين اعتبار گواهينامه در صورت تخلف حادثه ساز تمام مي‌شود.
برخي از منابع خبر هم گزارش کرده‌اند با وجود اينکه تمامي گواهينامه‌ها از قديم تا جديد در کامپيوترهاي مراکز صدور گواهينامه ثبت مي‌شود، اما تعويض، المثني يا صدور گواهينامه جديد تا امروز به صورت الکترونيکي کامل در نيامده است . در واقع بروز اختلالات فني مهندسي در سيستم‌‌هاي صدور الکترونيکي گواهينامه مانع از شروع به کار رسمي اين طرح در کشور شده است.
رييس مرکز صدور گواهينامه پليس راهور ناجا در گفت‌وگو با شبکه خبري شهر الکترونيک مي‌گويد: قطع و وصل شدن سيستم‌ها به دليل اختلالات در شبکه مرکزي باعث شده تا روند صدور گواهينامه الکترونيکي به کندي پيش رود.
سرهنگ رحيم رمضان آقايي، رييس مرکز صدور گواهينامه پليس راهور ناجا درباره تجميع گواهينامه‌هاي قديمي براي الکترونيکي شدن با اعلام اينکه براي هوشمندسازي آنها بايد تمام اطلاعات در کارت ثبت شود مي‌گويد: از اول دي‌ماه اين امر تحقق پيدا مي‌کند و اطلاعات رانندگان در کارتي که به صورت الکترونيک تعبيه شده ثبت مي‌شود.
برآورد مي‌شود حدود 30 ميليون جلد گواهينامه قديمي در کشور وجود داشته باشد که بر اساس برآورد رييس مرکز صدور گذرنامه با تجميع آنها، شمار گواهينامه‌هاي کشور به حدود 20 ميليون جلد کاهش يابد. براساس گزارش‌هاي منتشر شده از سوي پليس راهنمايي و رانندگي گفته مي‌شود تاکنون حدود 2 ميليون و 600 هزار جلد گواهينامه هوشمند در کشور صادر شده است و قرار بود از دي ماه امسال ابتدا گواهينامه‌هاي المثني، تعويضي و جديدالصدور در کشور جمع شوند و به صورت الکترونيکي و هوشمند در آيند.
کارت هوشمند ملي ارائه کارت ملي هوشمند به شهروندان کشور يکي از پروژه‌هاي بزرگ سازمان ثبت احوال است. اين پروژه که پيش از اين توسط حوزه‌هاي مختلف پيگيري مي‌شده در دو سال گذشته به سازمان ثبت احوال کشور سپرده شده است.
به گفته مسوولان اين سازمان، ارائه کارت ملي هوشمند در حال حاضر وارد مرحله پايلوت شده است تا در نهايت حدود 700 تا 800 هزار کارت به شهروندان ارائه شود تا در پايان فاز اصلي واگذاري اين کارت هوشمند که مجهز به تراشه است، اجرا شود. شروع فاز اصلي کار در نيم سال اول سال آينده (1391) يعني فصل دوم زده مي‌شود. ذکر اين نکته هم ضروري است که براساس برنامه پنجم توسعه ارائه اين کارت‌ها بايد تا پايان برنامه واگذار شود.
همچنين گزارش‌هاي جديدتر در خصوص وضعيت حال حاضر کارت‌ملي هوشمند حاکي از اين است که فاز اول اجراي پروژه به‌صورت پايلوت براي شهروندان استان قم در نظر گرفته شده که جمعيت اين استان در حدود يک ميليون نفر تخمين زده مي‌شود. براساس خروجي پروژه پايلوت و تجربه حاصل از آن، فاز دوم پروژه اجرا خواهد شد که در اين فاز صدور کارت براي شهروندان در سراسر کشور صورت خواهد گرفت. ثبت‌نام از 10243 نفر براي دريافت کارت هوشمند ملي در 10 ايستگاه کاري در محل دفاتر خدماتي تا پايان ساعات اداري فروردين‌ماه سال 89 انجام شده است.
کارت هوشمند سلامت بعد از صحبت در خصوص ارائه پرونده الکترونيکي به شهروندان که هنوز به سرانجام مشخصي نرسيده و در خصوص آن ابهامات گوناگوني مطرح است در چند سال گذشته پاي کارت هوشمند سلامت هم به ميان آمده است. صدور كارت هوشمند سلامت براي تمام بيمه‌شدگان تامين اجتماعي تا پايان 87، برنامه‌اي بود كه از سوي سازمان تامين اجتماعي دنبال مي‌شد.
مسوولان اين سازمان در حالي از جايگزيني تدريجي اين كارت به جاي دفترچه تامين اجتماعي خبر مي‌دهند كه امكان موازي‌كاري اين سازمان با وزارت بهداشت كه طرح ايجاد پرونده سلامت الكترونيك ايرانيان را در دستور كار دارد از سوي برخي كارشناسان مطرح مي‌شود.
در خصوص ارائه کارت هوشمند سلامت گفته‌هاي گوناگوني شنيده مي‌شود از جمله اينکه مرضيه
وحيد دستجردي، وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشکي ،چندي پيش، از اتصال پروژه پرونده الکترونيکي سلامت به کارت هوشمند ملي خبر داده و گفته بود: در فاز نهايي طرح پرونده الکترونيکي سلامت، کارت هوشمند ملي در جايگاه دفترچه بيمه بيمار عمل خواهد کرد. به گفته وزير بهداشت، به اين ترتيب پرونده الكترونيك سلامت، جزئي از كارت هوشمند ملي خواهد بود و كارت هوشمند ملي مي‌تواند به عنوان دفترچه بيمه بيمار عمل كند.
در عين حال رحمت‌الله حافظي، مديرعامل پيشين صندوق تامين، چندي پيش، از اجراي فاز نخست پروژه «كارت هوشمند سلامت» با استفاده از ظرفيت كارت شناسايي ملي خبر داده و به ايسنا گفته بود: حتي پيش از صدور كارت هوشمند ملي مي‌توان در گام نخست با استفاده از ظرفيت‌هاي كارت ملي غيرهوشمند كه همه ايرانيان از آن برخوردار هستند، دفترچه‌هاي بيمه حذف و ارائه خدمت به بيمه‌شدگان از طريق كارت شناسايي ملي را فراهم كرد.
حافظي درباره نحوه استفاده از كارت شناسايي ملي به جاي دفترچه بيمه، توضيح داده بود: پزشك مي‌تواند با وارد كردن كد ملي بيمار به شبكه‌اي كه در اختيار دارد، از پوشش بيمه‌اي فرد مطلع شود و بر اساس آن فرانشيز را دريافت كند.
در چنين شرايطي ديگر نيازي به دفترچه بيمه نيست. وي همچنين، با اشاره به اينكه تامين اجتماعي درصدد استفاده از ظرفيت كارت هوشمند ملي پس از بهره‌برداري است، تاكيد كرده بود كه با بهره‌برداري از كارت هوشمند ملي، در آينده بتوان فاز پايلوت اجراي كارت هوشمند سلامت را نيز اجرا كرد.
کارت هوشمند پايان خدمت اما يکي ديگر از کارت‌هاي هوشمندي که اين روزها زياد در مورد آن صحبت مي‌شود ، کارت هوشمند پايان خدمت است. طرح تعويض کارت‌هاي معافيت و پايان خدمت قديمي با کارت هوشمند از تاريخ دهم دي ماه سال جاري آغاز شده است.
طرح تعويض کارت‌هاي پايان خدمت و معافيت قديمي با کارت هوشمند به منظور يکپارچه کردن کارت‌ها، ايجاد بانک اطلاعاتي و به روزرساني اطلاعات افراد و همچنين تسريع و تسهيل در ارائه خدمات به آنان به مرحله اجرا درآمده است. با ارائه اين کارت از مراجعات حضوري غيرضروري به سازمان وظيفه عمومي ناجا و سردرگمي افراد کاسته خواهد شد، همچنين با داشتن چنين بانک اطلاعاتي صدور کارت المثني پايان خدمت و معافيت از خدمت نيز در کوتاه‌ترين زمان صورت خواهد گرفت.براساس گزارش‌هاي منتشر شده در فاز نخست اجراي اين طرح، کساني که از ابتداي سال 1388 به بعد کارت معافيت غيرهوشمند دريافت کرده‌اند از 10دي‌ماه 90 به مدت يک ماه مهلت دارند تا به دفاتر خدمات الکترونيک انتظامي (پليس+10) مراجعه کرده و ضمن ارائه مدارک لازم و تحويل کارت قديمي خود، درخواست خود را براي دريافت کارت هوشمند به ثبت رسانده و رسيد اخذ کنند.