«از شرکت X تماس مي‌گيرم. خط تلفن شما از طريق رندوم‌هاي مخابرات در شرکت ما برنده يک کارت اينترنت شده است. سي هزار تومان ارزش کارت است که به شکل رايگان در اختيار شما قرار مي‌گيرد که طي دو ماه شما مي‌توانيد از آن استفاده کنيد».

«مشترک گرامي، شما برنده 50 ساعت اينترنت رايگان شده ايد که با تماس از طريق شماره ****** 9092 و بدون نياز به نام کاربري و رمز عبور مي‌توانيد از آن استفاده کنيد».


«از شرکت X با شما تماس مي‌گيريم. شماره تلفن شما طي يک مراسم قرعه‌کشي در شرکت ما برنده صد ساعت اينترنت رايگان شده است. شما مي‌توانيد علاوه بر استفاده از اين کارت صد ساعته رايگان اينترنت تنها با پرداخت ده هزار تومان يک فلش مموري 4 گيگا بايتي هم از ما خريد داشته باشيد که به وسيله پيک براي شما ارسال مي‌شود».
اين پيام‌ها نمونه‌هايي از شيوه‌هاي تبليغاتي است که اين روزها بسياري از شرکت‌ها از آن استفاده مي‌کنند. اما متاسفانه نمونه‌هاي مربوط به خدمات فناوري اطلاعات و ارتباطات آن به نوعي کلاهبرداري تبديل شده است که قرباني‌هاي آن بعد از گذشت دو ماه متوجه کلاهي که بر سر آنها رفته است، مي‌شوند.

کلاهبرداري از نوع تلفني

علي رسولي، يکي از خوانندگان گروه ديجيتال طي يک تماس تلفني با بيان داستاني مشابه با پيام‌هاي فوق گفت: چندي پيش يک پيامک دريافت کردم مبني بر اينکه بنده برنده يک ماه اينترنت رايگان شده‌ام که بدون نياز به نام کاربري و رمز عبور و تنها با شماره‌گيري يک شماره 10 رقمي که با پيش شماره 909 آغاز مي‌شد مي‌توانستم به روش دايل آپ به اينترنت متصل شوم. وي ادامه داد: از آنجايي که آشنايي چنداني با اين مسائل نداشتم از آن شماره استفاده کرده و همان‌طور که گفته شد به مدت يک ماه از اينترنت استفاده کردم. اما يک ماه بعد و درست در زماني که قبض تلفن ثابت منزلم به دستم رسيد متوجه يک مبلغ 15 هزار توماني در بخش اينترنت هوشمند شدم.
اين خواننده در ادامه داستانش بيان کرد: زماني که به مخابرات محل سکونت خود مراجعه و نسبت به اين مساله معترض شدم اين پاسخ را شنيدم که شما از شبکه اينترنت هوشمند استفاده کرده‌ايد که هزينه هر ساعت استفاده از اين شبکه 300 تومان بوده و با توجه به مبلغ 15 هزار توماني که براي شما لحاظ شده است به نظر مي‌رسد که شما طي دوره گذشته 50 ساعت از اين اينترنت استفاده کرديد. وي افزود: آنجا بود که متوجه داستان شدم، اما وقتي پيامکي که به دستم رسيده بود را به مسوول باجه نشان دادم پاسخ داد که متاسفانه اين نوعي جديد از کلاهبرداري است. شماره‌هايي که با پيش شماره 909 آغاز مي‌شود بدون شک از مشترک مبلغي را به عنوان شارژ دريافت مي‌کند. شرکت‌هاي اينترنتي با چاپ کارت‌هايي مي‌توانند براي سرويس‌هاي خود مشترک جذب کنند، اما بر اساس قوانين حتما بايد به مشترک قبل از استفاده از سرويس هزينه استفاده از آن را گوشزد کنند.


اطلاع‌رساني تنها راه مقابله
طي دو ماه گذشته تماس‌هايي از اين دست با گروه ديجيتال گرفته شده است. در يک نمونه مشابه ديگر خواننده‌اي عنوان داشت: از طرف شرکتي با ما تماس گرفتند و اعلام کردند که خط تلفن ما برنده استفاده از 50 ساعت اينترنت رايگان شده است. از ما آدرس خواستند تا کارت مربوط به مشخصات و نحوه استفاده را ارسال کنند. پس از ارائه آدرس و با گذشت پنج ساعت، نامه‌رساني زنگ ما را به صدا درآورد و خواستار تحويل پاکت نامه‌اي شد که مشخصات مذکور در آن قرار داشت. بعد از مراجعه به نامه‌رسان و تشکر از او بابت زحمتش به ما گفت که 10 هزار تومان هزينه پيک مي‌شود. به او گفتم اما شرکت به ما گفته بود که رايگان است و او در جواب گفت بله خدمات شرکت رايگان است، اما پول حمل و نقل آن که رايگان نيست و شما بايد 10 هزار تومان هزينه پيک من را بدهيد!

اينها تنها نمونه‌هاي بسيار ساده‌اي از شيوه‌هايي بود که متاسفانه امروزه و به روش تله مارکتينگ (بازاريابي تلفني) به کلاهبرداري از شهروندان تهراني پرداخته شده است. هر چند که تله مارکتينگ به عنوان روشي معمول و مرسوم در تمام دنيا استفاده مي‌شود، اما ساختارهاي ضعيف قانوني يا بوروکراسي پيچيده اداري در روند شکايت افراد از اين روش‌ها و از سوي ديگر پايين بودن مبالغ کلاهبرداري باعث شده تا بسياري از افرادي که از اين شيوه متضرر شده‌اند، قيد شکايت قانوني از شرکت اصلي را بزنند.


حجت‌ا... فرزين، مديرکل روابط عمومي شرکت مخابرات استان تهران در اين باره مي‌گويد: متاسفانه موارد مشابه بيشتري از آنچه شما عنوان کرده‌ايد وجود دارد، اما به شکل کلي مخابرات در اين بخش نمي‌تواند کاري انجام دهد؛ چرا که ما تنها بستر ارتباطي را فراهم مي‌کنيم و اين که افراد چه استفاده‌اي از آن بستر داشته باشند به ما مربوط نمي‌شود. اين مقام مسوول در ادامه افزود: مردم بايد مراقب اقدامات افراد و شرکت‌هاي سودجويي که از اين روش‌ها براي کلاهبرداري استفاده مي‌کنند باشند و در صورت داشتن شکايت به مراجع ذي‌صلاح مانند نيروي انتظامي يا قوه قضائيه مراجعه کنند.
وي ادامه داد، مخابرات پيش از اين نيز اعلام کرده بود که هيچگونه همکاري با اين شرکت‌ها نداشته و اگر از سوي اين افراد عنوان شده که شماره شما از شرکت مخابرات به ما ارائه شده است شک نکنند که اين تماس مي‌تواند يک کلاهبرداري باشد.

سرهنگ مهرداد اميدي نيز چندي پيش و در گفت‌وگو با «ايسنا»، با اعلام افزايش كلاهبرداري به شيوه تلفني در سطح كشور در سه ماه اخير افزود: كلاهبرداران در اين شيوه از طريق تلفن با برخي صاحبان مشاغل همچون رستوران‌دارها، آژانس‌ها و مراكزي كه خدمات ارائه مي‌دهند، تماس گرفته و به بهانه‌هاي مختلف خود را خريدار كالا و خدمات آنها معرفي مي‌كنند.

وي گفت: اين افراد براي جلب اعتماد طعمه‌ها، خود را از سازمان‌هاي دولتي معرفي كرده و پس از خريداري كالا يا خدمات با اين ترفند كه قصد پرداخت پول از طريق خودپردازهاي بانك را دارند، طعمه‌هايشان را به سمت دستگاه‌هاي خودپرداز مي‌كشاندند.

اميدي افزود: كلاهبرداران با دادن يك شماره حساب و راهنمايي طعمه عنوان مي‌كردند كه به بخش انتقال وجه دستگاه وارد شده و پس از واردكردن مبلغ موردنظر دكمه انتقال را فشار دهند تا پول به حساب آنها واريز شود، اما در حقيقت كلاهبرداران به اين شيوه اين پول را از حساب فروشنده به حساب ديگري منتقل مي‌كردند.
معاون مبارزه با جعل و كلاهبرداري پليس آگاهي ناجا با بيان اينكه در اين شيوه معمولا افرادي كه آشنايي زيادي با دستگاه خودپرداز بانك ندارند،‌ فريب كلاهبرداران را مي‌خورند، افزود: متاسفانه اين شيوه كلاهبرداري در شهرستان‌هاي مختلف در استان‌هاي خراسان جنوبي، يزد، اصفهان، استان مركزي و... به وقوع پيوسته است. به گفته وي ، تاكنون بيش از يكصد مورد كلاهبرداري به پليس گزارش شده است كه ارزش ريالي اين پرونده‌ها بين 200 هزارتومان تا چند ميليون تومان است.

وي در تشريح پرونده‌هاي ديگر گفت: كلاهبرداران با تماس با آژانس‌ها و در اختيار گرفتن خودرو از مدير آژانس، تلفن همراه راننده خودرو را نيز گرفته و با تماس با راننده، از وي درخواست كرده بودند تا در بين راه پس از خريد كالايي براي دريافت وجه به يك خودپرداز مراجعه كند و پس از آن مبلغ مورد نظر را از حساب راننده آژانس سرقت مي‌كردند.

اميدي با بيان اينكه علت وقوع چنين جرائمي زودباوري مردم و ناآشنايي آنان با دستگاه خودپرداز بانك‌ها و به شکل کلي فناوري و تکنولوژي است، افزود: با توجه به اينكه تماس‌هاي تلفني ممكن است از هر نقطه‌اي برقرار شود، از مردم خواهشمنديم در صورت مواجهه با چنين تماس‌هايي علاوه بر استفاده از دستگاه آي‌دي كالر، شماره‌هاي مورد نظر را چك كرده و از صحت موضوع اطمينان حاصل كنند.
شگردهاي اينترنتي
اما به جز روش‌هاي فوق در بخش ارسال پيام‌هاي الکترونيکي نيز اتفاقات مشابهي رخ داده است. به عنوان مثال مي‌توان به ارسال ايميل‌ها فروش لوازم، اجناس يا حتي برخي از محصولات فرهنگي، هنري که عموما هم مجوز فعاليت نداشته يا با کيفيت‌هاي بسيار پايين و فاقد استانداردهاي لازم ارائه مي‌شود، اشاره کرد. در اين بخش پليس افتا به تازگي به کاربران اينترنت هشدار داد تا فريب اين پيام‌هاي الکترونيکي را نخورند. يكي از شگردهاي كلاهبرداري در دنياي مجازي فريب از طريق شركت در قرعه‌كشي است كه در اين شيوه كلاهبرداران خودشان را در رابطه با برخي ارگان‌هاي مرتبط با سازمان ملل، حقوق بشر و ... معرفي كرده و اعلام مي‌كنند كه براي دريافت پول جايزه، بايد جهت هزينه‌هاي بانك و انتقال، وجوهي پرداخت شود.

معاونت اجتماعي پليس افتا در رابطه با كلاهبرداري با شگرد قرعه‌كشي اعلام كرد: در اين شيوه افراد ايميلي را دريافت مي‌كنند كه در آن ادعا شده است شما برنده يك قرعه‌كشي همچون لاتاري يا حتي قرعه‌كشي‌هايي كه به صورت دوره‌اي از سوي مايكروسافت يا ياهو برگزار مي‌شود شده‌ايد. در اين شگرد كلاهبرداران خودشان را در رابطه با برخي ارگان‌هاي مرتبط با سازمان ملل، حقوق بشر و... معرفي كرده و اعلام مي‌كنند براي دريافت پول جايزه، بايد براي هزينه‌هاي بانك و انتقال، وجوهي پرداخت شود اما هرگز جايزه‌اي براي فرستنده ارسال نخواهد شد.

يكي ديگر از شگردهاي كلاهبرداري در فضاي مجازي دريافت يك پيشنهاد كاري از كشورهاي خارجي است مبني بر اينكه مي‌توانيد تنها با چند ساعت كار در خانه هزاران دلار درآمد داشته باشيد. در اين شيوه به طور مثال عنوان مي‌شود كه شركتي براي يك پروژه تحقيقاتي از شما مشاركت مي‌خواهد و در قبال اين كار دستمزد زيادي هم پرداخت مي‌كند و حتي پيشنهادي مبني بر ويزاي رايگان كاري هم داده مي‌شود.

اين پيشنهادهاي به ظاهر واقعي بسيار هم فريبنده هستند و در صورتي كه آن را قبول كنيد، آنان از شما درخواست اطلاعات حساب بانكي‌تان را مي‌كنند و سپس كلاهبرداران از حساب شما براي ذخيره كردن پول‌هايي كه از حساب‌هاي ديگر سرقت كرده‌اند، سوءاستفاده مي‌كنند و شما را بدون اينكه بخواهيد شريك جرم خود مي‌كنند.