مؤلف:
شيخ الطائفه محمد بن حسن طوسي (م 460 ق).
زندگينامه و اظهار نظرها:
ترجمه مؤلف در بخش كتب فقهي شيعه ذكر شده است.
معرفي اجمالي كتاب:
اين كتاب در موضوع علم كلام مطابق با مذهب شيعه اماميه است. مؤلف كتاب را در چهار بخش تنظيم نموده است:
بخش اول در توحيد و اثبات صفات خداوند ـ از جمله عدل الهي ـ است;
بخش دوم در ماهيت كلام خداوند و تشريع كه راهنماي تكليف است و از صفت عدل حاصل مي شود;
بخش سوم در وعد و وعيد است كه به دنبال برانگيختن پيامبران حاصل مي شود و نتيجه آن، عمل كردن به تكليف يا پرهيز از آن است;
بخش چهارم در به پا داشتن حكومت ديني و عدل اسلامي براي اجراي شرع و نتايج حاصل از آن است.
روش شيخ در استدلال و عنوان كردن مطالب در اين كتاب عبارت است از: 1. در آغاز هر فصل خلاصه مطالب را به طور فهرست وار مي آورد و مشخص مي كند كه چه چيزهايي ذكر خواهد كرد; 2. هنگام شروع مطلب، قضيه مورد بحث را مطرح مي كند و پس از تعريف موضوع و كليات مربوط به آن، دليل اثبات قضيه را مي آورد. پس از آن نظر ديگران، و قضاياي فرعي و ابهاماتي را كه شايد پيش بيايد، در قالب سؤال و جواب بيان مي کند.
وضعيت نشر:
ترجمه فارسي اين كتاب، توسط دکتر عبدالمحسن مشکاه الديني توسط انتشارات انجمن اسلامي حكمت و فلسفه ايران، در سال 1358 ش چاپ شده است.
منبع: کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي, ص 256-257
/س