پس از 9 ماه انتظار، وجود او در عالم هستي امكان يافته و فضاي خانه را شيرين و دل‌انگيز ساخته است. سلامت او بيش از هر چيز ديگري ذهن پدر و مادر كم‌تجربه را به خود مشغول مي‌كند.در اين ميان، هر آشنايي مي‌خواهد آنها را راهنمايي كند و اين مساله، اضطراب والدين را بيشتر خواهد كرد. اگر بدانيم در هر موقعيتي اقدام درست چيست و چه بايد كرد، مسلما دل نگراني‌هاي ما در مورد نوزاد نو‌رسيده بسيار كمتر خواهد شد.
بندناف، كانال ارتباطي مادر و جنين است
در دوران جنيني بند ناف ارتباط خوني بين بدن مادر و بدن جنين را برقرار مي‌كند و از طريق اين ارتباط، مواد غذايي به بدن جنين رسيده و دفع مواد زائد صورت مي‌گيرد، اما پس از تولد، بند ناف قطع مي‌گردد. بقاياي بند ناف بر جاي مانده، تا 21 روز پس از تولد خود به خود خواهد افتاد و اصلا نبايد آن را دستكاري کرد. از آنجا كه اين كانال ارتباطي از رگ‌هاي خوني تشکيل شده است، با قطع آن در روزهاي اول، ممكن است يك تا دو قطره خون از محل بند ناف خارج گردد كه اين امر طبيعي است، اما خونريزي بيش از اين مقدار و به صورت مکرر بايد حتما مورد بررسي قرار گيرد. اين كانال ارتباطي در روزهاي اول تولد راه مناسبي جهت انتقال عفونت به بدن نوزاد است. عفونت بند ناف، خود را به صورت قرمزي در محل بند ناف نشان مي‌دهد، حتي امکان دارد اين قسمت دچار سفتي يا خروج چرك شود. در اين موارد حتما بايد با پزشك مشورت کرد. براي كاهش خطر عفونت، بند ناف را خشك نگه داريد و از پوشاندن بند ناف خودداري كنيد. در اين شرايط نبايد بند ناف را در پوشك قرار داد، زيرا پوشاندن بند ناف موجب مرطوب ماندن آن و تماس ادرار و مدفوع با بند ناف و بالا رفتن خطر عفونت مي‌گردد.
تغيير مزاج نوزاد را ناديده نگيريد
بهترين زمان تغذيه نوزاد همان نيم ساعت نخست تولد است. امروزه پزشكان سفارش مي‌كنند كه نوزاد از بدو تولد در اطاق مادر نگهداري شود. دفعات شيردهي نيز با توجه به تقاضاي نوزاد صورت گيرد همچنين شيردهي در شب نيز بايد انجام شود؛ چرا كه اين مساله سبب افزايش شير مادر مي‌گردد. افزايش شير مادر وابسته به افزايش مكيدن نوزاد است و اگر شير خشك ، پستانك، شيشه و غيره به نوزاد بدهيم، مكيدن سينه مادر توسط نوزاد ضعيف‌تر گرديده، لذا ترشح شير نيز كم مي‌گردد. نوزادان در ابتداي تولد معمولا دچار استفراغ مي‌شوند. اين استفراغ چنانچه با كاهش وزن همراه نباشد با گذشت زمان برطرف مي‌شود، اما استفراغي كه با درد شكمي، سردرد، تب يا اسهال همراه گردد و مكرر اتفاق بيفتد مي‌تواند نشانه مهمي باشد، اما از نكات مهم آن است كه در هنگام استفراغ بايد از دادن دارو به نوزاد خودداري كرد. مساله مهم ديگري كه معمولا در مادران ايجاد نگراني مي‌كند اسهال نوزاد است و غالبا والدين با ترس از اسهال نوزاد روبه‌رو هستند.
نوزاد در روزهاي اول پس از تولد مدفوع تيره و چسبناك دارد. در روزهاي بعدي با خوردن شير مادر، مدفوع به رنگ زرد گاهي مايل به سبز مي‌شود، اما در كودكاني كه شير خشك مي‌خورند مدفوع سفت‌تر و قهوه‌اي‌تر خواهد بود. اسهال به صورت تغيير در دفعات دفع و قوام خود را نشان مي‌دهد.
عدم استفاده از بطري شير و پستانك در جلوگيري از وقوع اسهال موثر است. رعايت اصول بهداشتي و شستن دست‌ها نيز مي‌تواند بروز اسهال را كاهش دهد. چنانچه اسهال يا استفراغ نوزاد با خوب شير نخوردن و كاهش حجم ادرار همراه باشد يا خون در مدفوع نوزاد ديده شود، بايد مورد بررسي قرار گيرد، اما در صورت بروز اسهال به هيچ عنوان شير مادر نبايد قطع گردد و دفعات شير دادن مي‌بايست افزايش يابد و از محلول ORS نيز تحت نظر پزشک استفاده گردد.
تب نوزاد مهم است
بسياري از افراد، تب نوزاد را در روزهاي نخستين، امري طبيعي تلقي مي‌كنند، اما واقعيت چيز ديگري است. به عنوان يك اصل اين نكته را از ياد نبريد كه هر نوع افزايش يا كاهش درجه حرارت بدن نوزاد بسيار مهم است و نبايد از كنار آن به راحتي گذشت. از همه مهم‌تر، هر نوع تب را در نوزاد خودسرانه درمان نكنيد.
اگر نوزاد تب دارد، بايد در تمامي بدن وي به دنبال عفونت گشت. به همين دليل پزشكان در هر نوع تبي، از خون، ادرار، ترشحات بند ناف و ... نوزاد نمونه مي‌گيرند و به آزمايشگاه مي‌فرستند. بستري شدن نوزاد در بيمارستان در اين شرايط ،امري بسيار حياتي مي‌باشد، زيرا اگر نوزاد عفونت خوني داشته باشد، در كوتاه‌ترين زمان وي را از پا درمي‌آورد.
در بسياري از موارد، ذات‌الريه علت تب نوزاد است كه در اين مواقع، نوزاد علاوه بر تب دچار علايم ديگري است كه از مهم‌ترين آنها مي‌توان به تنفس‌هاي صدادار و تند، تو كشيده شدن عضلات بين دنده‌اي، منقبض شدن عضلات گردني و خس خس سينه اشاره كرد. اگرچه بيش از نيمي از نوزادان در بدو تولد كاهش دما را تجربه مي‌كنند، اما تكرار اين موضوع در روزهاي پس از تولد خطرناك است. نوزادان در مقايسه با بالغين به راحتي حرارت بدن خود را از دست مي‌دهند. علت اين امر بزرگ‌تر بودن سر نوزاد در مقايسه با كل بدن و همچنين كم بودن چربي زير پوست او و بيشتر بودن سطح بدن است. 75 درصد حرارت بدن نوزاد از طريق سر اتلاف مي‌شود. از اين رو دماي اتاق نوزاد حتما بايد مورد توجه قرار گيرد و بين 18 تا 20 درجه سانتي‌گراد تنظيم شود. يكي از علل مهم مرگ نوزادان، كاهش دماي بدن است كه "هيپوترمي" گفته مي‌شود. اگرچه بيش از 50 درصد نوزادان در بدو تولد كاهش دما را تجربه مي‌كنند، اما تكرار اين موضوع در روزهاي پس از تولد خطرناك است. هيپوترمي موجب افزايش سوخت و ساز در بدن نوزاد مي‌شود و نياز به اكسيژن را بيشتر مي‌كند و اين مساله موجب تنگي نفس در نوزاد مي‌گردد. از طرفي عوارض اين كاهش دماي بدن، خود را به صورت بي‌حالي، سردي پوست، اجتناب از شير خوردن، كاهش تحرك و افزايش خطر عفونت نشان مي‌دهد. در ضمن بالا بودن دماي بدن نوزاد بالاتر از 39 درجه كه تب تلقي مي‌شود، از علايم عفونت است و چنانچه با بيقراري يا خوب شير نخوردن و بي حالي نوزاد همراه باشد، از نشانه‌هاي بسيار خطرناك مي‌باشد.
منبع:http://nasle-farda.ir /س