12 آبان 1388 / 15 ذي القعده 1430 / 3 نوامبر 2009

1) 12 آبان ماه سال1323هجري شمسي: ميرزا حسين خان خضوعي مشهور به ساعت ساز از استادان آواز و موسيقي ايران بدرود حيات گفت. ساعت سازبه موسيقي علمي و عملي زمان خود مسلط بود و با نواختن تار نيز آشنايي كامل داشت. ميرزا حسين ساعت ساز با هنرمندان عرصه آواز ايران چون مرحوم بنان و طاهرزاده مجالست داشت و همواره بين آنان برسر موسيقي ايراني و تغيير و تحول آن بحث و مناظره مي‎شد. ميرزا حسين خان ساعت ساز علاوه برصدايي زيبا و دلنشين ؛ خلقي خوش و اخلاقي پسنديده داشت و آنچه مي‎دانست بي‎دريغ و سخاوتمندانه در اختيار شاگردانش قرارمي‎داد.

2) رحلت عالم مجاهد آيت‏اللَّه"ميرزا حسين حسيني" معروف به "ميرزا خليل"(1287 ش): آيت‏اللَّه ميرزاحسين حسيني معروف به ميرزا حسينِ ميرزا خليل ، در حدود سال 1194 ش (1230 ق) در نجف اشرف به دنيا آمد. اين عالم برجسته پس از فراگيري مقدمات و سطوح نزد پدر و برادرش از محضر فقهاي نامداري همچون شيخ محمدحسن نجفي صاحب جواهر و شيخ مرتضي انصاري بهره برد و تا مقام رفيع مرجعيت شيعه پيش رفت. مرجعيت اين فقيه جليل پس از رحلت ميرزاي بزرگ شيرازي فراگير شد و شيعيان ايران، عراق، لبنان، هند و ديگر سرزمين‏هاي اسلامي به وي رجوع نمودند به طوري كه از ايشان به عنوان زعيم حوزه علميه نجف اشراف ياد مي‏گردد. آيت‏اللَّه‏ميرزا خليل تمام مدت تدريس خود را در حوزه فقه سپري نمود و ده‏ها شاگرد فاضل به عالم تشيع عرضه كرد. وي در جريان نهضت مردمي مشروطه به همراه عالمان بزرگواري همچون آخوندملا محمدكاظم خراساني و ميرزا عبداللَّه مازندراني، يكي از سه ركن رهبري نهضت مشروطه از حوزه نجف بود و از اين جنبش تا زماني كه به انحراف كشيده نشده بود، حمايت مي‏كرد. همچنين از وي آثار ارزشمندي برجاي مانده كه كتابٌ في الاِجازَه، كتابٌ في الغَصْب و شرح نجاةُ العباد از آن جمله‏اند. سرانجام اين فقيه مجاهد پس از عمري تلاش در راه اعتلاي اسلام در دوازدهم آبان 1287ش برابر با دهم شوال 1326 ق در 93 سالگي به ديدار حق تعالي شتافت و در نجف اشرف به خاك سپرده شد.

3) درگذشت اديب، مصحح و استاد دانشگاه، دكتر"احمد بهمنيار كرماني" (1334 ش): دكتر احمد بهمنيار كرماني در سال 1262ش در خانداني فرهيخته در كرمان به دنيا آمد و در همان شهر، نزد پدر و برادر خود، ادبيات فارسي و عربي، فقه، اصول، فلسفه و رياضيات را آموخت. او ضمن تحصيل، زبان تركي اسلامبولي و انگليسي را فراگرفت و در اين دو زبان، دست به تحقيقات و تاليفاتي زد. بهمنيار در آغاز مشروطيت به مبارزات سياسي روي آورد و در سال 1289 ش روزنامه دهقان را براي اشاعه انديشه‏هاي ملي خويش منتشر كرد كه منجر به تبعيد و زنداني شدنش به شيراز شد. بهمنيار مدتي به رياست دارالمعلمين تبريز و نيز استادي دانشسراي عالي دانشگاه تهران رسيد و در سال 1321، به عضويت پيوسته فرهنگستان ايران درآمد. استاد بهمنيار پس از اخذ دكترا از دانشگاه تهران به تدريس عربي پرداخت و به تاليف و ترجمه آثار همت گماشت. تصحيح كتبي از قبيل تاريخ بيهق، الابنية عن حقايقِ الدويه و تاليف تحفه احمديه و داستان نامه بهمنياري از جمله آثار اين محقق برجسته مي‏باشند. وي در املاي فارسي صاحب نظر بود و بسياري از شيوه‏هاي درست كه در املاي فارسي متداول شده مرهون زحمات اوست. استاد احمد بهمنيار سرانجام در دوازهم آبان 1334 ش در 72 سالگي در گذشت و طبق وصيت، در عتبات عاليات مدفون گرديد.

4) رحلت عارف شهير و فقيه جليل علامه "ميرزا ابوالحسن شعراني" (1352 ش): علامه حاج ميرزا ابوالحسن شعراني (تهراني) در سال 1281ش (1320 ق) در تهران به دنيا آمد. وي پس از فراگيري مقدمات، به كسب معاني بيان، فقه، اصول، منطق، كلام و حكمت و رياضيات و طب پرداخت و از اساتيدي همچون ميرزا محمود قمي، محمدرضا صهباي قمشه‏اي، ميرزا طاهر تنكابني و ميرزا علي اكبر يزدي استفاده برد. آيت‏اللَّه شعراني در 26 سالگي به نجف اشرف مهاجرت كرد و رجال و حديث را از محدثِ رجالي، سيدابوتراب خوانساري فرا گرفت. وي سپس به وطن بازگشت و در منزل خويش به تدريس علوم و فنون و ترجمه و تاليف پرداخت. حضرات آيات: ميرزا هاشم‏آملي، عبداللَّه جوادي آملي، حسن حسن‏زاده آملي، محمد حسن احمدي فقيه يزدي و سيد جلال الدين محدث ارموي از جمله شاگردان و تعليقات بر تفسير ابوالفتوح رازي، و تفسير مجمع‏البيان طبرسي، راه سعادت در اثبات خدا و بحث نبوت و ولايت و معاد از جمله آثار اين عالم رباني مي‏باشند. ايشان به زبان عربي، فرانسه و عبري تسلط و احاطه كامل داشت و در هيئت و نجوم و زيج ماهر بود. سرانجام اين فقيه و مدرس بزرگوار در دوازدهم آبان 1352 ش برابر با هشتم شوال 1393 قمري در اثر كسالت قلبي در 71 سالگي در بيمارستاني در آلمان بدرود حيات گفت و سپس با تشييع باشكوهي در جوار حرم عبدالعظيم(ع) مدفون گرديد.

5) اسارت شهيد "تندگويان" وزير نفت دولت شهيد رجايي توسط مزدوران بعثي عراق (1359 ش): محمدجواد تندگويان در سال 1329 در تهران به دنيا آمد. پس از پايان تحصيلات وارد مبارزات سياسي شد و با پيروزي انقلاب نيز در خط نظام قرار گرفت تا اينكه در دولت شهيد رجايي به وزارت نفت انتخاب شد. كمتر از دو ماه بعد، وي در يكي از بازديدهايي كه از صنعت نفت در جنوب داشت به اتفاق چند نفر ازمسئولان وزارت نفت به اسارت نيروهاي متجاوز بعثي عراق درآمد. شهيد تندگويان در طول مدت اسارت تحت سخت‏ترين شكنجه‏هاي بعثيان قرار گرفت تا اينكه به فيض شهادت نائل آمد. سرانجام بعد از گذشت 11 سال، پيكر مطهر اين آزاده مجاهد در اواخر آذرماه 1370 به ايران انتقال يافت و در بهشت زهرا به خاك سپرده شد.

6) افتتاح ايستگاه راديويي پرقدرت برون‏مرزي در آبادان (1377 ش)

7) روز سرباز گمنام

8) 15ذيقعده سال630هجري قمري: ابنُ القُف فيلسوف و طبيب برجسته عرب دركَرَك اردن بدنيا آمد. وي تحصيلاتش را با مطالعه فنون اوليه و اساسي علم طب و كتابت تَقدِمَةُ المَعرفَة اثربقراط آغازكرد. پس ازآن آثاررازي دانشمند و كاشف ايراني را مطالعه كرد و درزمينه معالجه امراض و علل و علائم آنها و طبقه بندي بيماريها تحقيقات جامع و گسترده‎اي انجام داد. اِبنُ القُف براي ادامه تحصيل به دمشق رفت و حكمت طب، فلسفه و رياضيات را آموخت. ابنُ القُف ازفعالترين مدرّسان و مؤلفان عصرخود بشمارمي‎رفت. ازآثاراو كتاب اَلعُمدَة را مي‎توان نام برد. اين كتاب مفصّل ترين كتاب قرون وسطي درباب جراحي است. دراين كتاب پيوند حياتي ميان شريانها و وريدها و جريان خون ميان آنها تشريح شده است. جامِعُ الفَرض ديگراثراِبنُ القُف درباره جنين شناسي، دوران رشد كودك، چگونگي رفتاربا نوزاد و پرستاري ازكودك است.

9) قلع و قمع بازماندگان بني‏اميه توسط بني‏عباس(132 ق): پس از قيام ابومسلم خراساني و سرنگوني دولت بني‏اميه، خاندان بني عباس به قدرت رسيدند و به كشتار وسيع امويان دست زدند. اين قتل‏عام‏ها به حدي رسيد كه ابوالعباس، خليفه‏ي اول عباسي به سفّاح يعني خونريز شهرت يافت. سفاح تنها دريك جلسه‏ي مهماني، هفتاد نفر از بزرگان بني‏اميه را احضار كرد و كشت. سپس بر روي نعش آن‏ها سفره انداخت و طعام خورد و نفسي به راحتي كشيد.

10) درگذشت "ابن فاخر" لغت شناس مسلمان(500 ق): ابوالكَرَم مبارك بن فاخر بن محمد در سال 431 يا 438 ق در بغداد به دنيا آمد و تا آخر عمر در همان شهر زيست. اين دانشمند و لغت شناس بزرگ مسلمان، در جواني، سفرهاي بسياري به حجاز و يمن كرد و از علماي آن زمان كسب دانش نمود و سرانجام در لغت و حديث به مقام استادي رسيد. ابن فاخر در مجالس درس خود، شيوه‏ي خاصي داشت كه گاه مورد انتقاد قرار مي‏گرفت. مثلاً پيش‏پاي طلاب برمي‏خاست و آنان را بسيار تكريم مي‏كرد. شيوه‏ي نگارش ابن فاخر مبتني بر نثري فاخر و آميخته با صنايع لفظي اما فصيح و روشن بود. از جمله آثار ابن فاخر مي‏توان به كتاب جواب مسائل، المعلّم، نحو العُرف و... اشاره كرد. ابن فاخر تاليف كتب ديگري را نيز آغاز كرده بود ولي عمرش كفاف نداده است كه آنها را به اتمام برساند. وي در 69 يا 62 سالگي در بغداد درگذشت و در مقبره‏ي بابِ حَرب به خاك سپرده شد.

11) تولد علامه "ميرزا محمد حسين ناييني" مدرس و مرجع بزرگ تقليد(1276 ق): حاج ميرزا حسين ناييني از بزرگ‏ترين علما و فقهاي قرن چهاردهم هجري است كه به كثرت تحقيق و فصاحت و كتابت معروف مي‏باشد. وي درنايين به دنيا آمد و پس از تحصيل مقدمات به اصفهان رفت و پس از ده سال، راهي حوزه‏ي نجف گرديد. درنجف از محضر آيات عظام: فشاركي، صدر و ميرزاي بزرگ شيرازي و آخوند خراساني بهره گرفت و پس از مدتي بر كرسي تدريس نشست. سيدمحسن حكيم، سيدمحمود شاهرودي، سيد محمد حجت، سيدابوالقاسم خويى و ميرزا هاشم آملي و ده‏ها فاضل، مجتهد و فقيه از جمله شاگردان او مي‏باشند. ميرزاي ناييني از طرفداران نهضت مشروطه و يكي از رهبران آن بود و كتاب تَنبيهُ الاُمَّة را در زمينه‏ي حكومت اسلامي نگاشت. وسيلةُ النَّجاة، قاعده‏ي لاضرر، احكام خلل و تعليقه بر عُروَةُ الوُثقي ازديگر كتب اوست. اين عالم عالي‏قدر سرانجام در 26 جمادي الاولي سال 1355 ق در 79 سالگي بدرود حيات گفت و در جوار حرم حضرت امام علي(عليه السّلام) مدفون گرديد.

12) 3 نوامبر سال1901ميلادي: آندْره مالْرو نويسنده معروف فرانسوي در پاريس به دنيا آمد. مالرو بعد از اتمام تحصيلات متوسطه به مدرسه زبانهاي شرقي وارد شد و زبانهاي فارسي و چيني را آموخت. مالرو از19سالگي نوشتن آثارش را آغازكرد و ازاولين آثاراو مي‎توان سرزمين بيگانه را نام برد. آندره مالرو درطول عمر 75ساله خود سفرهاي متعدد به كشورهاي مختلف كرد و دراين سفرها بيش ازهمه شيفته تمدن كهن ايران و شهر زيبا و ديدني اصفهان شد. بطوريكه چهاربار به ايران سفركرد. مالرو در جنبش آزاديخواهي و استقلال طلبي ويتنام، انقلاب چين، همچنين مبارزه با هيتلر شركت كرد و هميشه براي آزادي جنگيد. از آثار مشهور آندره مالرو كه سالها وزير اطلاعات فرانسه بود مي‎توان «اميد، عصر بي‎اعتنايي، ضد خاطرات و سرنوشت بشر» را نام برد.

13) روز ملي و استقلال "پاناما" از كلمبيا (1903م): كشور جمهوري پاناما با 75/517 كيلومتر مربع مساحت در جنوب قاره امريكاي مركزي، در ميان درياي كارائيب و اقيانوس آرام و در همسايگي كشورهاي كاستاريكا و كلمبيا واقع شده و توسط كانال پاناما، به دو قسمت تقسيم شده است. جمعيت پاناما در حدود 3 ميليون نفر است كه مردم اكثراً دو رگه سرخ و سفيد و عمدتاً مسيحي بوده و كاتوليك‏مذهب هستند. پايتخت اين كشور، شهر پاناما و واحد پول آن بالبوآ مي‏باشد. زبان رسمي در پاناما اسپانيايى است ولي زبان‏هاي بومي سرخ‏پوستان و انگليسي نيز عموميت دارد. پيش‏بيني مي‏شود جمعيت پاناما تا سال 2025م نزديك به 4 ميليون نفر گردد. از شهرهاي مهم پاناما، سان ميگليتو، كولون و سانتياگو است. پاناما، از سال 1504م كه كشف شد، ضميمه نايب السلطنه اسپانيايى پرو بود تا اين كه در اواسط قرن نوزدهم دست استعمار كوتاه شد و پاناما به كلمبيا ملحق گرديد. در اوايل قرن بيستم پس از مبارزات انقلابيون، اين كشور مستقل گرديد و نظام جمهوري حاكم شد و سوم نوامبر سال‏روز استقلال پاناما از كلمبيا به عنوان روز ملي اين كشور نام گرفت.

14) تهاجم صهيونيست‏ها به شهر "خان يونس" در نوار غزّه (1956م): هم‏زمان با جنگ رژيم صهيونيستي با مصر، سربازان اين رژيم در سوم نوامبر 1956م با حمله به شهر خان يونس در نوار غزّه، بيست و پنج سرباز مصري را اعدام كرده و با هجوم به بيمارستان شهر، همه بيماران، پرستاران و پزشكان را كشتند. نظاميان نژادپرست صهيونيستي در ادامه جنايات خود در اين شهر، محلي را كه در آن ده‏ها زن، كودك و افراد سالخورده پناه گرفته بودند، با بمب منفجر و ويران كردند. صهيونيست‏ها در اين حمله با قتل عام 275 نفر در خان يونس بار ديگر قساوت و وحشي‏گري خود را به بدترين شكل ممكن به نمايش گذاردند.

15) اعزام يك سگ به عنوان اولين جاندار فضانورد توسط سفينه شوروي (1957م)

16) انتخاب "اوتانْتْ" به عنوان سومين دبير كل سازمان ملل متحد (1961م): اوتانْتْ سومين دبيركل سازمان ملل متحد در 22 ژانويه 1909م در برمه (ميانمار) در جنوب شرقي آسيا به دنيا آمد. وي در سال 1942م رياست كميته تجديد سازمان آموزش و پرورش دولت برمه را بر عهده گرفت و از آن پس مدارج ترقي را پيمود. وي از سال 1949 وزير اطلاعات و نيز نماينده دولت برمه در سازمان ملل متحد بود. اوتانْتْ علاوه بر اين سمت، در سال 1959م معاون مجمع عمومي و در سال 1961، رياست كميسيون رفع اختلاف كنگو در سازمان ملل را بر عهده داشت. سرانجام پس از آن كه داگْ هامِرْ شولْدْ دبير كل وقتِ سازمان ملل متحد، در سپتامبر 1961م در جريان يك سانحه هوايى در كنگو كشته شد، در سوم نوامبر همان سال، اوتانت به جانشيني وي برگزيده شد. در دوران دبير كلي اوتانْتْ حوادث متعددي در صحنه جهاني رخ داد كه جنگ اعراب و اسرائيل، ترور كندي در امريكا و اوج‏گيري مسئله ويتنام، بركناري خروشچف در شوروي و حمله اين كشور به چكسلواكي و... از آن جمله‏اند. يكي از اقدامات موثر اوتانت، مسافرت متهورانه او به كوبا بود، در آن هنگام كه ناوگان دريايى امريكا، كوبا را به محاصره خود درآوردند و بحران موشكي بين ايالات متحده و شوروي شكل گرفت در حالي كه از همه طرف به اوتانت فشار مي‏وردند تا خودش را در آن بحران وارد نكند، وي به كوبا رفت و با برقراري و حفظ ارتباط ميان سران امريكا و شوروي، در كاهش اين بحران، نقش مهمي ايفا كرد. با اين حال عملكرد سازمان ملل متحد در مورد برخي از مسائل جهان، محدود به صدور قطعنامه بود. اوتانْتْ سرانجام در سال 1971 پس از گذراندنِ دو دوره 5 ساله دبير كلي سازمان ملل متحد، بازنشسته شد و كورْتْ والْدْهايْم جانشين او گرديد.

17) پرتاب اولين اتوبوس فضايي به وسيله موشك توسط دانشمندان امريكايي (1966م)

18) روز ملي و استقلال "دومينيكا" از استعمار انگلستان (1978م)

/خ