ايجاد هوشياري و توجه دردانش آموزان:
 

وجود دقت وتوجه ازعوامل مهم درفراگيري مطالب درسي است ودقت وتوجه کم سبب يادگيري ضعيف دردانش آموزان مي گردد.بنابراين معلمان ومربيان براي افزايش سطح توجه ودقت دانش آموزان، باتوسل به تدابيروروشهاي مختلف،مي توانند توجه دانش آموزان رابه مطالب درسي جلب نمايند.درحقيقت معلم بايددرکلاس درس،نقش يک محرک رابازي کند.معني دار کردن مطالب، پيچيدگي وسهولت يا سختي وآساني مطالب وگفته ها،رفتارهاي معلم ازقبيل نگاه کردن يکسان وهمه رامخاطب قراردادن،کيفيت نوشته هاي معلم برروي تخته،همه به طورمستقيم توجه ودقت دانش آموزان راتحت تأثيرقرار مي دهد.
معلم با استفاده ازتدابيرآموزشي مي تواند بعد از ايجاد توجه ودقت دردانش آموزان آن رادرسطح مطلوب حفظ نمايد.ازسوي ديگرکم يازيادبودن علاقه دانش آموزان نسبت به يادگيري وآموختن موضوعهاي مختلف درسي به تجارب آنها دربرخوردبااين موضوع ها ارتباط دارد.تجارب يادگيري دانش آموزان دردرسهاي مختلف وقتي به صورت موفقيت ها يا شکست هاي پي درپي باشد، سبب ايجاد تصوراتي نسبت به توانايي ها در رابطه بايادگيري موضوع هاي مختلف مي شود و حتي انگيزه آنهارادررابطه باموضوع هاي مشابه،تحت تأثيرقرار مي دهد.
اگر دانش آموز معتقد باشدکه درگذشته،دريادگيري مطالب مشابه با مطالب جديد موفق بوده است با علاقمندي ودقت به مطالب جديدگوش فراداده وآنها رامي آموزد، اما اگر به اين اعتقاد رسيده باشدکه يادگيري مطالب جديد نيزمانند يادگيري مطالب مشابه درگذشته منجر به شکست خواهد شد،نسبت به يادگيري آن مطلب ازخودعلاقه نشان نخواهد داد.
اين انگيزه هاي مثبت ومنفي ابتدا مشخص ومحدود به موضوعهاي خاص درمدرسه هستند،اما باافزايش تجارب مثبت يامنفي، گسترش مي يابند وتا آنجا پيش ميروند که تمام دروس رافرامي گيرند. اگر تجارب داتش آموزازمحيط مدرسه خصوصاً درسالهاي نخست تحصيلي حاکي از وجودشايستگي ولياقت درمدرسه باشد،تجارب احساس موفقييت وافزايش اعتماد به نفس درسالهاي آتي نيزتکرار خواهد شد.
چنين فردي قادرخواهد بود باتکيه براين تجارب موفقيت آميز درحين تحصيل آن رابه زندگي واقعي خودتعميم دهد وبدون تحمل سختي بربحران ها،فشارهاواسترس هاي شديددرزندگي غلبه کند.اين احساس لياقت وشايستگي که در مدرسه آموخته مي شود،وي راقادرمي سازددرحل مسائل ازروشهاي واقع بينانه اي استفاده کند.ازسوي ديگر،تجارب شکست وعدم شايستگي طي ساليان تحصيل درمدرسه دردانش آموزان سبب ايجاد علائمي ازاحساس حقارت وخودکم بيني وپريشاني مي شودوبرارتباطات آنها دردنياي خارج ازمدرسه نيز تأثيرمي گذارد.
پيشنهادهايي براي برانگيختن وحفظ توجه وعلاقه به يادگيري دردانش آموزان:
• معلمين گرامي به دانش آموزان خودنشان دهيد که به آنها علاقه داريد وآنها به کلاس شما«تعلق» دارند. اسامي آنان را ياد بگيريد.
• همکاري ميان دانش آموزان رابااستفاده ازانواع شوراهاي دانش آموزي(تحصيلي،بهداشتي)تشويق کنيد
• درصورت لزوم درشيوه کاري خود تغييردهيد وميان ساعات تدريس طولاني وسخت،فرصت استراحت کوتاهي مثلاً يک حرکت ورزشي ساده رافراهم کنيد.
• براي تشويق روح همکاري،جلساتي براي درميان گذاشتن مسائل تشکيل دهيد.
• ارزش يادگيري رابه دانش آموزان گوشزد کنيد ومحدوديت ها و زيانهاي عدم يادگيري رايادآورشويد.

تأثير مشوق ها در انگيزه:
 

مشوق عاملي است که دستيابي به آن،انگيزه هاي افرادراارضامي نمايد.براي دانش آموزان نمره خوب ورسيدن به پاسخ صحيح يک مسئله هردومشوق به حساب مي آيند.درواقع مشوق ها همان تقويت کننده هاي مثبت بوده وعاملي هستندکه افرادبراي دستيابي به آن کوشش مي نمايند.تقويت کننده هاي مثبت به چهاردسته تقسيم مي شوند:
1-تقويت کننده نخستين:مانند آب وغذاکه درحقيقت نيازهاي فيزيولوژيکي موجودزنده را ارضا مي کند.
2- تقويت کننده شرطي:مانند پول ، نمره ، مقام ، شغل و ...
3- تقويت کننده اجتماعي:مانند توجه،محبت،تائيد،لبخندزدن ونوازش کردن و ... هستند.
4- تقوين کننده شخصي:که به آن انگيزش دروني نيزگفته مي شودکه درحقيقت رضايت خاطرحاصل از يادگيري وکسب دانش ازآن موارد مي باشد.
اين انگيزه ها نيازي به تقويت کننده هاي مشخص خارجي نداشته بلکه فعاليت يادگيري ونتايج حاصل ازآن،خوداثرتقويتي دارند.
باتوجه به تقويت کننده هاي فوق الذکربه معلمين و والدين توصيه مي شود که دردانش آموزان به تدريج اثر انگيزه هاي بيروني راکم کرده ومشوق انگيزش دروني باشند تا بدين ترتيب دانش آموزان يادگيري را به خاطر يادگيري و فراگرفتن آموخته هاي جديدانجام دهند،نه به خاطرکسب مشوق هاي مادي وزودگذر. به معلمين و والدين گرامي توصيه مي شود که به موارد زير توجه کنند:
• معلمان ارارائه مطالب کسل کننده واستفاده ازروشهاي يکنواخت تاحدامکان خودداري کرده وتنوع درشيوه تدريس رارعايت کنندوازمتکلم وحده بودن پرهيزنمايند.
• ميزان توجه ودقت شاگردان به معني داربودن مطالب،تازگي،پيچيدگي وسادگي مطالب نسبت مستقيم دارد،بنابراين،اين امرهمراه باتغييردررفتارمعلم حين درس توجه ودقت دانش آموزان راافزايش خواهدداد.
• استفاده ازتشويق هاي کلامي مانند عالي،مرحبا،احسنت پس ازعملکرددرست شاگردان سبب افزايش و تقويت يادگيري مي گردد.
• والدين ومعلمين ازنمرات دانش آموزان تنها به عنوان وسيله اي براي دادن بازخوردوتوجه هرچه بيشتر آنان به نقاط ضعف وقوت خود وميزان يادگيري ايشان استفاده کنند، نه بعنوان وسيله اي براي تنبيه.
• معلمان مطالب آموزشي بصورت متوالي ازساده به مشکل ارائه دهند تادرابتداشاگردان دريادگيري مطالب ساده موفقيت بدست آورند وانگيزه آنها درکسب يادگيري هاي بعدي افزايش يابد.
• معلمين ازايجادرقابت وهم چشمي دربين دانش آموزان،خودداري ورزند.
• معلمين بااستفاده ازمثالها واصطلاحات آشناوساده،زمينه افزايش سرعت يادگيري راايجادکنند.
• استفاده ازبحث هاي گروهي،بازيهاي آموزشي،ايفاي نقش مراجعه به کتابخانه وجمع آوري اطلاعات و آگاهي ازميزان پيشرفت خود سبب افزايش علاقه وتوجه دردانش آموزان مي گردد.
درانتها يادآوري اين نکته مهم به نظرمي رسد که ايجاد فضاي آزاديادگيري بدون احساس ترس واضطراب ازعدم موفقيت وشکست،تشويق دانش آموزان به اظهارعقايدوانديشه هاي خودودرنتيجه افزايش حس مسئوليت وقبول توانائيها وشايسته گيهاي خود از امور بسيار مهم در فراگيري سريع تر ومناسب تراست.

منابع:
 

1- سيف،علي اکبر- روانشناسي پرورشي ، انتشارات آگاه ، چاپ اول 1376
2- ريتاويکس،نلسون-الن سي،ايزرائل،ترجمه محمدتقي منشي-انتشارات آستان قدس 1375
 

ارسال مقاله توسط عضو محترم سايت با نام کاربري : jafar110
/س