شهيد گران قدر، آيه الله سيد محمد باقر صدر، ثمره شجره طيبه اي است از عالمان پاک نهاد و از خانداني که همگي از چهره هاي تابناک دين و علم و فضيلت و از حماسه گستران جهاد فکري، نبردآوران مجاهدت سياسي و مردمي، قهرمانان مبارزه هاي ايدئولوژيکي و از مشهورترين خانواده هاي علم و فقاهت و مرجعيت در ايران و عراق و لبنان اند. شهيد صدر در بيست و پنجم ذي قعده 1353ق در کاظمين به دنيا آمد. در 14 سالگي از نعمت پدري ارجمند محروم گرديد. از دوران کودکي آثار نبوغ سرشار و استعدادي در خور توجه در او کاملا هويدا بود، چنان که تحسين همگان را بر مي انگيخت. آثار چاپ شده ايشان بيش از 27 عنوان است که از آن جمله: اقتصادنا-فلسفتنا-بحث حول المهدي و الاسس و الاسس المنطقيه لاستقراء است. جامع بودن، بررسي همه نظرات، علمي بودن، شيوايي و جذابيت بيان از نظر تعبير و جمله بندي و نتيجه گيري ها، شاخصه هاي نوشته هاي ايشان است که براي نمونه مي توان به بحث و بررسي اين متفکر بزرگ و شهيد مظلوم درباره نقد نظريه ماترياليسم تاريخي در کتاب اقتصادنا رجوع کرد.
گوشه اي از ويژگي هاي اخلاقي
1-علاقه و توسل به ائمه اطهار عليهم السلام
او خود در اين باره نقل مي کند: در ايام طلبگي ام، هر شب، يک ساعت به حرم اميرالمومنين عليه السلام مي رفتم و در برابر قبر آن حضرت مي نشستم و به درس ها و مطالب علمي خود فکر مي کردم. معتقد بودم که از جوّ حرم و روح پاک و مطهر اميرالمومنين الهام مي گيرم. پس از مدتي، اين کار را ترک کردم و کسي هم غير از خداي خودم خبر نداشت. چندي بعد، يکي از بانوان اقوام ايشان، حضرت اميرالمومنين عليه السلام را به خواب مي بيند که مي فرمايد: «به باقر بگوييد او هر شب مي آمد و نزد ما درس مي خواند، چرا اين کار را ترک کرده است».
2-اهتمام به امور مسلمين
شهيد صدر نه فقط به حل مشکلات ملت مسلمان عراق مي پرداخت، بلکه در رسيدگي به مشکلات همه مسلمانان در کشورهاي اسلامي و غيراسلامي اهتمام مي ورزيد به ويژه ملت ايران که از سال 1342 تا لحظه شهادت آن را پي گيري مي کرد.
در سن 27 سالگي، پس از آن که رژيم شاه، اسرائيل را به رسميت شناخت، به اين عمل ننگين و ضد اسلامي و ضد فلسطيني شاه اعتراض کرده و آن را به شدت محکوم کرد. هنگامي که سادات خائن سرسپردگي خود را با رفتن به بيت المقدس اشغالي و امضاي قرارداد کمپ ديويد در سال1399 ق اظهار کرد، آيه الله شهيد صدر در تلگرافي اين عمل را محکوم کرد و او را از عذاب خداوند برحذر داشت و تاکيد کرد که ملل مسلمان، نااميدي و سرسپردگي را نمي شناسد و اين ملت تا بازگشت نخستين قبله مسلمانان به آغوش خويش، از پاي نخواهند نشست. افزون بر اين، به همه امور مسلمانان جهان اهتمام مي ورزيد و نمايندگاني براي بررسي اوضاع مسلمانان به اروپا گسيل مي داشت.
3-شجاعت
هنگامي که مزدوران رژيم بعث، فرزند برومند آيه الله حکيم را بازداشت کردند و ديگران از بيم حمله و تعدي مزدوران رژيم نمي توانستند به منزل آيه الله حکيم برومند، آيه الله صدر، اولين کسي که بي پروا به آن منزل رفت و درباره اين عمل گفت: «ما بايد اعلاميه اي مبني بر مخالفت با اقدامات وحشيانه رژيم، صادر کرده و به امضا برسانيم، هر چند که اين کار به کشته شدن ما تمام شود».
در پي شهادت آيه الله مطهري، آيه الله صدر مجلس ترحيمي در مسجد شيخ طوسي در نجف اشرف برگزار کرد و از طرف حکومت خون خوار بعثي، هياتي نزد او آمد و گفتند: مطهري يک فرد ايراني است و ما عربيم چگونه مجلس ترحيم براي او برگزار مي کنيد؟آيه الله صدر در پاسخ گفتند: «من، به آن چه معتقدم عمل مي کنم و به قوميت و مرزهاي بين المللي توجهي نمي کنم و آن را قبول ندارم. اين موضع من است و از آن عقب نشيني نخواهم کرد».
4-مرجعيت با خانه استيجاري
شهيد صدر، در طول زندگي، اجاره نشين بودند و در خانه محقري زندگي مي کردند. تاجر صالحي، مبلغي جهت خريد منزل به ايشان مي دهد، اما قبول نمي کنند و مي گويند: «مرجعيت با اجاره نشيني هم ممکن است». تاجر مي گويد: «پس با اين پول براي فرزندان تان خانه بخريد». در پاسخ مي فرمايد:«فرزندانم به من تأسي کنند که اجاره نشينم، پدرم هم منزل شخصي نداشت».
5-شهيد صدر، امام و انقلاب
شهيد صدر، انقلاب اسلامي ايران را طليعه ظهور مجدد اسلام و مقدمه برپايي حکومت جهاني اسلام و رهبري انقلاب را، رهبري صد در صد اسلامي و واجب الاطاعه مي دانست. پس از پيروزي انقلاب، سلسله بحث هايي را به عنوان اسلام، رهبر زندگي نگاشته که آن ها جهت هديه به انقلاب اسلامي و توضيح ابعاد مکتب انقلابي اسلام است و بارها تجديد چاپ شده است.
شهادت
سرانجام، پس از بيست سال مبارزه، رژيم عراق با اميد اين که آتش شعله ور انقلاب اسلامي در عراق را خاموش کند، در روز شنبه شانزدهم فروردين 1359مزدوران صدام به منزل آيه الله صدر يورش برده و ايشان را در سياه چال هاي رژيم فاشيستي بعث عراق زنداني مي کنند و صبح روز بعد مزدوران و دژخيمان صدام به منزل آيه الله صدر ريخته و خواهر مظلومه و مکرمه و دانشمند ايشان، نويسنده معروف عراق، علويه «بنت الهدي» را نيز دستگير و به طرف بغداد مي بردند و در شب سه شنبه19 فروردين 1359 آيه الله مجاهد صدر همراه با خواهر مکرمه و دانشمندان به دست مزدوران صدام-در يکي از زندان هاي نظامي بغداد-به فيض شهادت نايل مي شوند. سلام عليهما يوم ولدا و يوم استشهدا و يوم يبعثان حيا.
منبع: نشريه نسيم وحي شماره 28