والدينى كه نگران چيدمان دنياى فيزيكى پيرامون فرزندشان هستند اما تقريباً هيچ توجهى به فضاى عاطفى كه براى سالم ماندن او ضرورى تر است ندارند هميشه اسباب تعجب هستند. گمان مى رود هميشه آن قدر در تبليغاتى غرق شده ايم كه مى خواهند به ما وسايل درست خانه مان را بفروشند كه فراموش كرده ايم فراهم آوردن محيط عاطفى آسوده براى فرزندانمان مهمتر از پرداختن به محيط فيزيكى او است. خوب است كه خانه تان راحت و زيبا باشد اما دنيايى از مبلمان رويايى، فرش هاى اعيانى با پيشرفته ترين وسايل صوتى و تصويرى نمى تواند جايگزين فضاى گرم و پرمحبتى بشود كه در آن افراد با محبت، مهربانى و احترام با هم رفتار مى كنند. پس دفعه بعد كه داشتيد براى انتخاب پارچه مناسب براى پرده اتاق فرزندتان يا رنگ ديوارهاى اتاق خوابش حرص و جوش مى خورديد اين نكته را به خودتان يادآورى كنيد. بچه ها بايد احساس كنند خانه محلى است كه آن ها را از اضطراب و فشارهاى زندگى روزمره رها مى كند. بله، حتى بچه هايى كه هنوز مدرسه نرفته اند هم از تقاضاهايى كه از آن ها مى شود در فشارند. در خانه تان فضايى ايجاد كنيد كه فرزندتان واقعاً در آن آرامش داشته باشد و مشكلاتش را فراموش كند. كودك بايد احساس كند هر قدر همه چيز ناخوشايند باشد هميشه جاى امن و مطمئنى در خانه دارد. كودكان و نوجوانان بايد آسوده خاطر باشند حتى اگر در مدرسه روز سختى را گذرانده باشند، در بازى تجربه بدى داشتند، از دوستانشان نارو خوردند يا دعواى سختى با دوست صميمى شان كرده باشند. نمى توانيد كارى كنيد كه اين مشكلات رفع شوند اما پناهگاه امن در خانه استراحت و آرامشى براى او ايجاد مى كند.

* آيا خانه شما براى فرزندتان امن است

اگرچه كودكان بيشترين تاثير ايمنى و آسايش را از والدينشان دريافت مى كنند، فراهم آوردن پناهگاه امن براى فرزند چيزى بيش از روابط مناسب پدر و مادر است. بايد توجه خاصى هم به فضاى عاطفى عمومى خانه داشته باشيد كه به نحوه برخورد با همسر و خواهران و برادران هم برمى گردد. بچه هاى سعادتمند در خانواده مهربان و شاد رشد مى كنند جايى كه همه با محبت هستند و ابراز عاطفى و آرامش دارند. برعكس بچه هايى كه در خانه اى با فضاى درگيرى هاى متعدد و اضطراب بزرگ مى شوند، فضايى كه پيش بينى پذيرنيست، ضربه مى خورند. يكى از مهم ترين عوامل در فضاى عاطفى خانه رابطه شما با همسرتان است. حتى اگر از هم جدا شده ايد ولى او در زندگى فرزندتان حضور دايم دارد. گاهى اوقات پدر و مادرها فكر مى كنند طرز برخورد آن ها با هم مهم نيست چون با بچه ها رفتار محبت آميزى دارند. اما حتى كودكانى كه با هر يك از والدينشان رابطه خوبى دارند از زندگى در خانه اى كه پدر و مادر مرتب بگو مگو دارند يا سر هم داد مى كشند، متضرر مى شوند. هنگامى كه فرزندان مى بينند يا مى شنوند كه پدر و مادر دعوا مى كنند يا وقتى مى بينند يكى از والدين مرتب بر ديگرى سلطه دارد، مضطرب و عصبى مى شوند. دعواهاى دايم و افسار گسيخته زن و شوهرها يا نارضايتى آن ها ممكن است منجر به هرگونه مشكل عاطفى يا رفتارى در كودكان شود. مثلاً بچه هايى كه پدر و مادرشان اغلب در حال دعوا هستند، نسبت به ساير كودكانى كه والدينشان يكى به دو را در حداقل نگه مى دارند، بيشتر مستعد اضطراب، افسردگى و مشكلات اخلاقى و رفتارى مى شوند. اگر احياناً با همسرتان تفاهم نداريد بكوشيد مشكلاتتان را با آرامش و در خلوت حل كنيد و نگذاريد هر تنشى كه بين شما دو نفر وجود دارد به زندگى روزمره خانواده كشيده شود. اگر فكر مى كنيد اين كار امكان ندارد شايد لازم است از متخصص كمك حرفه اى بگيريد.
اين امر زمانى صادق است كه يكى از خواهران و برادران منبع اصلى ناآرامى است. براى رفع اين موضوع هم بايد اقدام كنيد نه تنها به خاطر خود آن كودك بلكه براى تمام افراد خانواده. پيش بينى پذير بودن يكى ديگر از اجزاى پناهگاه امن كودكان است، به خصوص وقتى بچه ها كوچكترند. زندگى خانوادگى كه ضرباهنگ پيش بينى شونده و عادى داشته باشد براى آن ها سودمند است. درباره چيزهاى كوچك هم بايد همين طور باشد مثل معين كردن زمان غذاها، زمان خواب و درباره چيزهاى بزرگ تر مانند مراسمى كه به اعياد و روزهاى عزا مربوطند. كارهاى غيرمنتظره گاه به گاه اشكالى ندارد، مثل تصميم به شام خوردن بيرون از خانه در آخرين لحظه يا گذراندن شبى خاص بدون مقررات ساعت خواب. اما به ياد داشته باشيد بچه ها وقتى با شرايطى آشنا هستند نسبت به زمان خودجوشى راحت ترند. اين شرايط به آن ها كمك مى كند بيشتر كنترل زندگى را به دست بگيرند.
همچنين بايد جداً بكوشيد منابع اضطراب خارج از خانه مثلاً محيط كار را از محيط خانه دور كنيد. اكنون اين كار در سال هاى اخير خيلى سخت تر شده چون مرزها بين خانه و محل كار با تلفن، فكس، پست هاى سفارشى و پست الكترونيكى در هم شكسته است اما انباشتن خانه از فشار محل كار بر سلامت ذهنى همه افراد خانواده و نه فقط خودتان، تاثير منفى دارد. شايد بيرون از محل كارتان نياز به پناهگاهى احساس نكنيد كه البته ساده انديشى است كه چنين تفكرى داشته باشيد اما به اين معنى نيست كه فرزندتان هم بايد تحت فشار زندگى كند. فضاى سالم خانوادگى جاى آرام و لذت بخشى است كه افراد در آن اوقات خوشى دارند نه جايى پر از اضطراب و با فشار تحويل به موقع كار.
همين اصل درباره فعاليت هاى خارج از مدرسه بچه ها هم صدق مى كند. خوب است براى فرزندتان فرصتى براى كسب يا بهبود مهارت هايى وراى آن چه در مدرسه مى آموزد فراهم كنيد اما برنامه او را آنقدر فشرده نكنيد كه اضطراب بى مورد ايجاد شود. فعاليت هاى فوق برنامه براى بچه ها مفيد است اما آن ها پس از ساعات مدرسه و روزهاى تعطيل هم به زمانى نياز دارند كه كمى آرام شوند و هيچ كار به خصوصى انجام ندهند، به خصوص نوجوانان كه بايد تكاليف وقت گير مدرسه را انجام دهند نياز به زمانى براى كاستن از فشار روزهاى غالباً پرمشغله دارند.همچنين بايد براى فرزندتان سرپناهى براى تراژدى هاى گاه ترسناك فراهم كنيد كه به بخش معمول زندگى مدرن بدل شده اند.خانه بايد پناهگاه امنى براى كودك باشد جايى كه احساس آرامش و امنيت كند و بداند دنيا از او حمايت مى كند يعنى پدر و مادر از او حمايت مى كنند.