مقدمه

زير چشم هايش گود افتاده است . صورتش تکيده و خسته است . وقتي همه خوابند او بيدار است و وقتي همه بيدارند او چرت مي زند . سر کارش تمرکز ندارد ، بي حوصله است ؛ حوصله آدم هاي دور و برش را ندارد .دلش مي خواهد ساعت ها تند تر بگذرند و او هر چه زودتر به خلوت اتاقش برسد ؛ به دکمه هايي که او را به خود مي خوانند ، به دريچه اي که چهره ديگري از دنيا را به او نشان مي دهد . او بي قرار اين دنياي مجازي است .او همه علامت هاي يک معتاد را دارد . او يک معتاد اينترنتي است .بي ترديد ، اينترنت در زندگي افراد جامعه ، تغيير اساسي به و جود آورده است . اين تغيير را مي توان با اختراع تلفن در اوايل قرن بيستم و اختراع تلويزيون در دهه پنجاه مقايسه کرد . اينترنت ، بشارت دهنده کم کردن فاصله ها و گسترده کردن روابط ميان آدميان شده است .اما امر متناقض اين است که خود اين تکنولوژي گاه موجب تقليل و افت ساير روابط اجتماعي شده و تنهايي فرد را بيشتر کرده است .اينترنت مي تواند گريزگاهي براي کساني که از مشکلات رواني رنج مي برند و دچار تشويش ، افسردگي و بي اعتمادي به نفس هستند نيز باشد . ارتباط مجازي از طريق اينترنت ، محملي را براي گريز از واقعيت و وسيله اي براي ارضاي نيازهاي هيجاني و رواني به وجود آورد .کسي که در روابط واقعي بين فردي توفيق چنداني نداشته ، اکنون از اين طريق قادر مي شود بي آن که چهره خود را برملا کند و نام خود را بگويد ، روابط گسترده اي را برقرار نمايد و احساسات خويش را بروز دهد .پيامدش اين است که منجر به ايجاد توهم صميميت مي شود و وقتي واقعيت خارج ، محدوديت هاي خود را نشان مي دهد ، واکنش هاي نا اميدانه اي را در فرد ايجاد مي کند .

آثار اجتماعي و رواني

اعتياد به اينترنت نيز مانند اعتياد به مواد مخدر ، الکل ، سيگار يا کافئين ، با علايمي هم چون افزايش نوسانات اخلاقي ، سخن نگفتن با ديگران ، قطع روابط اجتماعي ، کم خوابي ، نگراني و استرس در کنار ضعف بينايي همراه است .کودکان و نوجواناني که به اينترنت دلبستگي فراوان پيدا مي کنند و در حقيقت به آن معتاد مي شوند ، و براي ارضاي خود ساعت هاي متوالي ، بدون وقفه روي خط باقي مي مانند و زماني که امکان دسترسي به اينترنت را نداشته باشند ، دچار تشويش ، لرزش دست و عصبانيت مي شوند ، استراحت و آرامش را فرا موش مي کنند و به اينترنت و وسوسه هاي آن فکر کرده و خيال پردازي مي کنند .

غريبه در خانواده

در درجه نخست ، وقتي يک نفر در محيط خانواده معتاد به استفاده از اينترنت باشد ، فرصت برقراري تعامل با ساير اعضاي خانواده را از دستم مي دهد . همين امر موجب تشکيل يک چرخه معيوب مي شود که فرد هر روز بيش تر از گذشته از نظر عاطفي و رواني از ساير افراد خانواده فاصله بگيرد و به تنهايي خود و استفاده از اينترنت پناه برد .اين کم شدن روابط به نوبه خود موجب مي شود فرد ، مهم ترين منبع حمايت اجتماعي خود را تضعيف کرده يا احياناً از دست بدهد .از سوي ديگر با گسستن و تضعيف رابطه بين زن و شوهر يا والدين و فرزندان ، آن ها به جاي ارتباط با هم ، شنيدن حرف هاي هم ديگر و گوش سپردن به درد دل عضو ديگر خانواده ، محو فضاي مجازي اينترنت شده و سعي مي کنند تا خلا عاطفي به وجود آمده را با حضور شخص ديگري پر کنند .

افت تحصيلي

بر اساس نظر سنجي هاي انجام شده در مدارس آمريکا ، 86 درصد از معلمان بر اين باورند که استفاده از اينترنت باعث شده تا دانش آموزان در انجام تکاليف درسي خود کوتاهي کنند .نظر سنجي ديگري نيز نشان مي دهد 58 درصد از دانش آموزاني که در استفاده از اينترنت زياده روي مي کنند ، افت تحصيلي داشته اند .استفاده بيمارگونه از اينترنت ، نوجوانان را از فعاليت هاي مفيد و سازنده اي همچون انجام فعاليت هاي درسي ، ورزش کردن و ارتباط با دوستان و هم سالان باز داشته ودر فرآيند اجتماعي شدن آن ها مداخله مي کند .

کار يا سرگرمي

برخي از افراد به جاي آن که در ساعات کاري به وظايف خود بپردازند ، وقت شان را با سايت هاي اينترنتي و سرگرمي هاي آن مي گذرانند .در مشاغلي که احتياج به تمرکز و دقت فوق العاده دارند ، خطاي فردي مي تواند اثر هاي جبران ناپذيري داشته باشد . اين که تمام ذهن و فکر فرد ، معطوف به اينترنت و استفاده از آن باشد ، مي تواند درصد احتمال خطا را بالا ببرد .از سوي ديگر ، فرد معتاد به اينترنت چون تمام انرژي ذهني اش را روي استفاده از اينترنت سرمايه گذاري مي کند ، ديگر توانايي تفکر خلاقانه ، ارايه راه حل هاي ابتکاري را نخواهند داشت .گرچه ممکن است بهانه اين افراد براي استفاده از اينترنت ، دست يابي به اطلاعات مورد نياز باشد ، اما در عمل اين گونه افراد جز پرسه زدن بي هدف درسايت هاي گوناگون ، کار ديگري انجام نمي دهند .

علايمي براي هشدار

شخص معتاد ، اينترنت را به شرکت در فعاليت هايي که پيش از اين ، مورد توجه اش بوده ، با ارتباط با اعضاي خانواده و دوستان ترجيح مي دهد و بيش تر مايل است با افراد جديدي که توسط اينترنت پيدا کرده ارتباط برقرار کند .روزي چندبار و به طور مرتب ، پست الکترونيکي خود را چک مي کند و هنگام اتصال ، متوجه گذشت زمان نيست .از خواب و استراحت صرف نظر مي کند و بدون اينترنت ، حالت آشفتگي ، عصبانيت ، بد اخلاقي و در نهايت افسردگي پيدا مي کند و زماني که اين امکان فراهم شود ، تمام حالت هاي فوق در او از بين مي رود .

وداع با اخلاق !

دسترسي از طريق اينترنت به عکس هاي مستهجن ، از جمله مواردي است که جنبه اعتيادآور پيدا مي کند و ذهن بسيار ي از والدين را به خود مشغول کرده است .حتي اگرکودکان در استفاده از اينترنت زياده روي نکنند ، يک جست و جوي ساده براي دست يابي به مطالب مفيد ، ناخود آگاه مي تواند پايگاه هاي غير اخلاقي را ظاهر نمايد . انبوه نامه هاي الکترونيکي ، همچون سيل به صندوق پست الکترونيکي کودکان سرازير ميشود که همه گونه اطلاعات و مطالب در اين زمينه را ارايه مي دهند . البته راه هايي هم چون استفاده از نرم افزارهاي کنترلي وجود دارد . اغلب برنامه هاي پست الکترونيکي نيز قابليت فيلتر و مسدود کردن نامه هاي گوناگون را دارند.

جاده پيش گيري و درمان

در صورت بروز هرکدام از علايم اعتياد ، منع کامل دسترسي به اينترنت نياز نيست و توصيه نيز نمي شود . بلکه ايجاد ساختار ي که در نهايت به کاهش اين دسترسي تا مرز اعتدال منجر شود لازم است .براي مثال ، استفاده يک نوجوان از شش ساعت در روز ، به يک ساعت کاهش يابد .استفاده از وسايلي مثل ساعت زنگ دار براي نشان دادن مدت زمان اتصال در اتاق فرزندتان مي تواند مفيد باشد .بهتر است در ازاي کاهش اتصال به شبکه ، براي او پاداشي در نظر بگيريد يا در صورت تخلف ، مجازاتش کنيد . اگر رايانه فرزندان در محل مجزا قرار دارد ، انتقال آن به مکاني مثل آشپزخانه ، اتاق ناهارخوري يا هر مکاني در منزل که به راحتي بتوان رايانه را مشاهده کرد مي تواند به شما کمک کند .تهيه فهرستي از فعاليت هاي جايگزين ، مفيد است . به تناوب استفاده از اينترنت را با ديگرسرگرمي هاي جذاب جايگزين کنيد .استفاده افراطي از اينترنت ، مي تواند پوششي براي مشکلات گوناگوني باشد که فرزندتان با آن روبه روست و در اين حالت ، نياز به درمان هاي خارج از خانه به کمک متخصص احساس مي شود . در اين حالت مي توانيد از مشاوران مدرسه يا مراکزدرماني کمک بگيريد .
البته مراکز درمان اعتياد به مواد مخدر و الکل نيزمي تواند کمک فکري بکند . روشن است که تجربه هاي آن ها درخور اعتياد اينترنتي نيست ؛ ولي مي توانند اطلاعات ارزشمندي در اختيار شما قرار دهند . البته مراکز درمان اين گونه از اعتياد را مي توانيد روي اينترنت بيابيد ؛ به شرط آن که خود دچار اعتياد نشويد !