هدف از خلقتِ ما انسان‏ها چيست؟ براى چه آفريده شده‏ايم؟ و چرا بايد زندگى خود را باتمام دشوارى‏ها و مصائب تحمل كنيم؟
سؤال شما از جمله پرسش‏هايى است كه طرح و پى‏گيرى دغدغه‏مندانه آن، در روشن ساختن افق زندگى و ايجاد اميد و نشاط، امرى اساسى به شمار مى‏رود. بزرگان فرموده‏اند - حق نيز چنين است - غرض خداوندى از خلقت انسان و كل نظام آفرينش، هرگز سود شخصى نبوده، بلكه منظور جود بر ديگران و بندگان بوده است .1 اگر خدا خدا باشد، خدايى خدا اقتضا مى‏كند كه همواره، بر ديگران جود داشته باشد. اگر جودى از ناحيه خداوند صورت نمى‏گرفت، مقام خداوندى قابل شك و ترديد مى‏بود. البته اين جودى كه خداوند ما را به خاطر آن آفريده، نه يك جود مادى، بلكه جودى خدايى و بلكه خود خدا است؛ يعنى خداى متعال انسان را آفريد تا خود را با تمام كمالاتى كه دارد، به انسان ارزانى بدارد. اين كه خداى متعال فرمود «كسى كه مرا بطلبد، مى‏يابد و كسى كه مرا يافت، در نهايت عاشقم مى‏شود و كسى كه عاشق من شد، من نيز به او عشق مى‏ورزم و كسى كه من عاشق او شدم او را مى‏كُشم و بالاخره كسى كه من او را كشتم، ديه او بر گردن من است، كسى هم كه ديه او برگردن من باشد، من خود ديه‏اش خواهم بود.»2 نشان از همين رابطه عشقى ميان خدا و آفرينش هستى و خلقت انسان دارد. بر اين اساس، بايد گفت كه سهم ما از هستى، همه هستى(خداى لايتناهى) است.
استاد مطهرى در اين باره كه هدف از خلقت خود خدا است، چنين نوشته است:
«ما هرگز در قرآن به اين منطق برخورد نمى‏كنيم كه انسان آفريده شده است كه هر چه بيش‏تر بداند و هر چه بيش‏تر بتواند، تا اين كه انسان وقتى دانست و توانست، خلقت به هدف خود رسيده باشد. بلكه انسان آفريده شده است كه خدا را پرستش كند و پرستش خدا، خود هدف است. اگر انسان بداند و هر چه بيش‏تر بداند و بتواند و هر چه بيش‏تر بتواند، ولى مسأله شناخت خدا كه مقدمه پرستش است، و عبادت خداوند در ميان نباشد، به سوى هدف خلقت گام برنداشته است. و از نظر قرآن سعادتمند نيست. طبعاً به اين معنا در منطق اسلام هدف اصلى از زندگى، جز معبود چيز ديگرى نمى‏تواند باشد. يعنى قرآن مى‏خواهد انسان را بسازد و مى‏خواهد به او هدف و آرمان بدهد، و هدف و آرمانى كه اسلام مى‏خواهد بدهد فقط خدا است و بس، و هر چيز ديگر جنبه مقدمى دارد نه جنبه اصالت و استقلال و هدف اصلى.»3
ولى نكته مهمى را بايد متذكر شد و آن اين كه اولاً جودى كه از ناحيه خداوند به ما مى‏رسد قابل سنجش با سنجه‏هاى دنيوى و مادى صرف نخواهد بود. هر چند بخشى از جود و فيض الاهى شامل همين نعمت سلامتى براى برخى، نعمت رفاه براى برخى ديگر، نعمت علم براى ديگران و نعمت‏هاى ديگرى كه براساس حكمت الاهى توزيع شده است، نيز مى‏شود. اگر ما هدف از آفرينش را خود خداوند به عنوان سرچشمه و غايت همه كمالات (علم، توانايى، زيبايى‏و...) بدانيم، آنگاه سنجه‏هايى كه براى ارزيابى نعمت‏هاى الاهى بايد به كار ببريم، بايد در همين راستا و با همين منطق بوده باشد.
نكته بعدى كه بايد در سنجش جود الاهى و فهم هدف آفرينش مورد توجه قرار بگيرد، تلاش و استفاده از نيروى اراده و عزمى است كه خداوند در نهاد هر فردى گذاشته است؛ يعنى بدون آن كه ما انسان‏ها از اين نيروى الاهى استفاده كنيم، نمى‏توانيم در مورد جود الاهى بر ما و ثمره آفرينش خود، قضاوت كنيم. ابتدا بايد تلاش لازم را به انجام رساند و از عجايب و توانايى‏هايى انسان آنگاه تا بتوان هدف از آفرينش را مورد سؤال قرار داده، در آن مورد به قضاوت نشست. غرض از آفرينش الاهى هرگز اين نبوده است كه آدمى بدون هيچ تلاش و كوششى به هدف و غايت هستى خود برسد. مراد از آفرينش اين بوده كه انسان در بسترى قرار گيرد كه با تلاش و كوشش خود، افق زندگى خود را روشن‏تر ساخته، خودش را به غايت كمال شخصيتى خود برساند. كسى كه در زندگى به دنبال راهى هموار مى‏گردد، بايد اطمينان داشته باشد هرگز چنين راه هموارى يافت نمى‏شود و به فرض يافت شدن، انسان را به كمال نمى‏رساند.فردى كه در امر خود شكوفايى دچار سستى و كاهلى است، به موجب ناكامى‏هاى فراوان در زندگى، همواره حياتى تيره و تار خواهد داشت و چه بسا به نوعى اندوه روحى گرفتار خواهد شد. غالباً اين گونه از افراد به جاى آن كه درصدد رفع نقاط كور زندگى خود برآيند، با جزع و بى‏قرارى، زندگى را پيچيده‏تر و دشوارتر ساخته، اصل حيات و هستى را مورد ترديد و انكار قرار مى‏دهند.
مردانى مى‏توانند زندگى را باور كنند، كه عشق به حيات را حس كرده، فلسفه زنده بودن را درك كنند كه همواره از كارزار در زندگى خاطرى آسوده نداشته باشند و پيوسته در كشاكش روزگار و دشوارى‏هاى زندگى، در حال كشف گوهرِ نابِ انسانى‏شان هستند: