ريا چيست و آيا در همه جا بايد از خودنمايي پرهيز كرد؟ براي پاسخ به اين سؤال، ابتدا بايد حقيقت ريا را دريافت . ريا گرفته شده از رويت است و تعريف آن عبارت است از: طلب منزلت و مقام در قلب‏هاي مردم به وسيله عبادات و طاعات خداوند متعال . اين گونه ريا حرام است و سبب باطل شدن عبادت مي‏شود . شخص رياكار نزد مردم چنان نشان مي‏دهد كه مخلص و مطيع واقعي خداوند است، در صورتي كه در حقيقت چنين نيست . بايد توجه داشت تحقق ريا: اولا، به قصد ريا مشروط است . ثانيا، به داشتن غرضي از اغراض دنيوي، نظير كسب محبوبيت و ثروت و رياست، بستگي دارد . عالمان علم اخلاق براي درمان ريا به راهكارهاي زير اشاره كرده‏اند:
1 . شناخت ريشه ريا (حب جاه و منزلت نزد مردم) و ريشه كن ساختن آن
2 . شناخت زيان ريا
ريا قلب را تيره كرده، توفيق اصلاح نفس را مي‏گيرد و اعمال نيك انسان را به آتش دوزخ تبديل مي‏كند .
3 . توجه به اين واقعيت كه طلب جاه و مقام نزد خلق اظهار نياز نزد نيازمندان است; زيرا آنان نيز همه محتاج خدايند و منزلت نزد آنان اندك سودي ندارد .
4 . توجه به نعمت‏هاي اخروي و مقامات معنوي
5 . عادت كردن به عبادت پنهاني
اين كار در آغاز سخت است; ولي با مداومت و تمرين آسان خواهد شد . (1)
البته براي از بين بردن ريا لازم نيست انسان خود را در برابر مردم گناهكار جلوه دهد . اين كار ناپسند و خلاف رضاي خدا است; زيرا خداوند دوست دارد آبروي بنده مؤمنش نزد مردم حفظ شود و اگر لغزشي دارد، نزد آنان رسوا نگردد . بنده بايد رابطه خود را با پروردگار نيكو گرداند; پنهاني از گناهان خويش توبه كند; عهد بندد از گناهان دست كشد و در اين كار از او مدد جويد .
نكته مهم ديگر اين است كه نبايد از ترس ريا از عبادات و انجام دادن حسنات دست كشيد; زيرا اين خود يكي از وسوسه‏هاي شيطاني است كه به اين وسيله انسان را از خدا دور مي‏سازد . بنابراين، بايد كارهاي نيك را با جديت انجام داد و در عين حال در دوري از ريا كوشيد و از خداوند بزرگ در اين باره ياري خواست . (2)
در خصوص سؤال شما، پرهيز از ريا تمام شؤون آدمي (ظاهر و باطن) را در بر مي‏گيرد و به مكان و فضاي خاصي محدود نمي‏شود; يعني مؤمن موظف است تهذيب نفس را از درون شروع كند; دل را از رذائلي همچون ريا پاك سازد و آن گاه به ظاهر و آشكار رسد كه اصلاح ظاهر پس از پاكسازي درون بسيار آسان است; چنان كه مولا علي (عليه السلام) در نهج‏البلاغه مي‏فرمايد: «من اصلح سريرته اصلح الله علانيته; هر كس درون خود را اصلاح كند، خداوند ظاهرش را نيز اصلاح خواهد كرد» . پس ريا رذيله‏اي يا گناهي است كه در همه حال و در همه جا بايد از آن پرهيز كرد .