چه فرق است‏بين كارهاي خارق العاده عرفاني ما و مرتاضان هندي؟
انسان داراي روحي است كه اگر تقويت‏شود، قدرت تصرف در امور و اشياي ديگر را به دست مي‏آورد . البته اين تصرف بر اساس نظام علي و معلولي است . مرتاضان و كساني كه كارهاي خارق العاده انجام مي‏دهند، تا حدودي داراي كارهايي هستند كه نوعي كرامت‏شمرده مي‏شود و از اين جهت‏با عرفا و صاحبان ولايت تكويني تشابه دارند . دليل آن را نيز بايد در اين نكته جست و جو كرد كه نظام جهان بر اساس علت و معلول است و هر پديده‏اي بر اساس علتي موجود مي‏شود . علت‏برخي امور روشن و واضح است . چنان كه علت عادي توقف قطار ترمز لكوموتيوران است؛ اما علت‏برخي از كارها خلاف عادت است . مثل اين كه كسي با قدرت روحي خود قطار را متوقف مي‏كند .
روح انسان فرمانده بدن است و كليه كارهاي بدن سالم تحت فرمان او انجام مي‏شود . برخي از نفوس به دليل تمرين‏ها و رياضت‏هاي خاص چنان قوي مي‏شوند كه مي‏توانند افزون بر بدن خود، در انسان‏ها و اشياي ديگر نيز حالت تدبير داشته باشند . انساني كه اراده خود را قوي كرد، امكان مي‏يابد بر امور و پديده‏ها تأثير بگذارد . اين جزئي از نظام علت و معلول جهان مادي (9) و نشانه قدرت نفس انسان است؛ زيرا نفس انسان مظهر خداوند است و در صورتي كه تقويت‏شود، توان تصرف و انجام كارهاي خلاف عادت را به دست مي‏آورد .
تقويت نفس با تمرين‏هايي كه اصطلاحاً رياضت‏خوانده مي‏شود، حاصل مي‏گردد . رياضت دو گونه است: رياضت‏شرعي كه مطابق با شرع و با راهنمايي معنوي ولي الله الاعظم - سلام الله عليه - انجام مي‏شود؛ و رياضت‏هاي غير شرعي . پويندگان راه شريعت‏به مدارج قرب الاهي و ولايت تكويني نائل مي‏آيند؛ اما آنان كه از روش‏هاي غير شرعي بهره مي‏برند، تنها توان تصرف در برخي امور را به دست مي‏آورند . عرفا و مرتاضان از جهت‏بروز كرامت‏با هم تشابه دارند و هر دو كارهاي خارق العاده انجام مي‏دهند . البته آن كه به مقام قرب وارد شد و از خود فاني گرديد، در صدد بروز كرامت و كارهاي خارق العاده نيست، و آنچه از وي عيان مي‏شود، اموري است كه از وسعت وجودي‏اش ريزش مي‏كند . (10)
آري، برخي انسان‏ها به واسطه قدرت روحي خود مي‏توانند كارهاي خارق العاده انجام دهند؛ زيرا نظام عالم براساس علت و معلول است، برخي از علت‏ها براي ما روشن است و آن‏ها را علت‏هاي عادي مي‏خوانيم و برخي براي ما آشكار نيست و آن‏ها را خلاف عادت مي‏پنداريم . كارهاي خلاف عادت اين افراد به نفس انساني رياضت كشيده منتسب است . بين اين انسان‏ها و عارفان تفاوت‏هاي زير قابل توجه مي‏نمايد:
1 . عارف به مقام قرب بار يافته، براساس دستورهاي شرعي به مقامي رسيده است كه مي‏تواند كارهاي خدايي انجام دهد . امام صادق - سلام الله عليه - مي‏فرمايد: «العبودية جوهرة كنهها الربوبية، فما فقد في العبودية ود في الربوبية و ما خفي عن الربوبية اصيب في العبودية؛ بندگي گوهري است كه حقيقت آن مقام ربوبيت [تصاحب در امور] است . پس آنچه در بندگي پنهان است، در مقام ربوبيت‏يافت مي‏شود و هر آنچه در مقام ربوبيت پنهان باشد، با بندگي حاصل مي‏شود . (11) «رب‏» به معناي مالك و صاحب است كه در آنچه تحت تصرفش است، قدرت تصرف دارد . بدين اعتبار يكي از اسماي حسناي حضرت حق «رب‏» (صاحب اختيار تمام موجودات) است . «مقام ربوبيت‏» يعني مقام تصرف در امور و اشيا . روايت‏شريف مي‏گويد: آن كه به مقام بندگي راه يافت ، داراي گوهري مي‏شود كه مي‏تواند در امور و اشيا تصرف داشته باشد؛ به عبارت ديگر، حقيقت و كنه بندگي مقام ربوبيت است و آن كه بنده شد، آقاي جهان و مظهري از اسم «رب‏» خداي جهانيان مي‏گردد . ظاهر بندگي در دنيا اظهار و ابراز ذلت و عجز است و باطن آن آقايي . بنابراين، آن كه به مقام قرب الاهي راه يافت، توان تصرف در امور و اشياي بيرون از خود را به دست مي‏آورد . عرفا براساس همين مقام كارهاي خارق العاده انجام مي‏دهند؛ اما مرتاضان باتمرين‏هاي خلاف شرع نفس خود را تقويت مي‏كنند .
2 . هدف عرفا بروز كرامت نيست . هدف آن‏ها بندگي خدا و دعوت مردم به توحيد و بندگي خداوند متعال است و كراماتشان در جهت دعوت مردم به ماوراي طبيعت و حقايق معنوي يا كمك به رفع مشكلات مردم تحقق مي‏يابد . در حقيقت مثل آن‏ها مثل ظرف لبريز از آب است كه گاه آب از آن سرازير مي‏شود؛ اما هدف مرتاضان رسيدن به شهرت يا تقويت نفس است .
3 . عرفا بسته به درجه قربشان داراي قدرت تصرف و كارهاي خارق‏العاده متنوع و گسترده‏اند؛ زيرا آن‏ها خدايي شده‏اند وخداي عالم نامحدود است . پس هر چه بهره آن‏ها از فيض الاهي بيش‏تر باشد، قدرت بيش‏تري دارند . در حالي كه مرتاضان از قدرت محدود و كارهايي با تنوع اندك بهره مي‏برند؛ مثلاً آن‏ها نمي‏توانند مرده زنده كنند، ولي عارف بالله با اجازه الاهي مرده زنده مي‏كند .
4 . تمام كارهاي عارفان با توجه به اجازه و رضايت الاهي براساس شرع و فضائل اخلاقي است؛ بدون اجازه الاهي به هيچ كاري دست نمي‏يازند و در همه حال بنده اويند . مقام آن‏ها مقام فناي في الله و بقاي بالله است؛ برخلاف مرتاضان كه براساس خواهش نفس كار مي‏كنند و چه بسا كارهاي خلاف اخلاق نيز انجام مي‏دهند .
5 . كارهاي مرتاضان بر آموزش وتمرين استوار است و انجام هر كاري با آموزش و تمرين و پشتكار فرد ميسر مي‏شود؛ اما عارف بر اساس بندگي و مقام قرب داراي قدرت تصرف مي‏شود و در اين جهت از كسي آموزش خاصي نمي‏بيند .