هوش و خلاقيت بالا در صورتي که درست مورد استفاده قرار گيرد مي تواند مؤثر باشد.يک شخص فوق العاده باهوش اگر از توانايي خود به خوبي استفاده نکند با يک فرد کم هوش، هيج فرقي نمي کند. همچنين فکر اگر مدتي بي استفاده بماند به تدريج ضعيف تر مي شود. بنابراين در کنار بالا بردن توانائيهاي هوش و فکر ک.دک بايد آموزشهايي هم به او بدهيد. اين اموزشها از يک طرف ميزان هوش را بالاتر مي برند از طرف ديگر باعث استفاده ي بيشتر از هوش مي شوند تا تنبل نشود، همچنين باعث ظاهر شدن و نتيجه دادن هوش کودک مي گردند.

ارزش دادن به فکر و خلاقيت

از همان ابتداي زندگي کودک به فکر کردن توجه کنيد. به شکلي عمل کنيد که کودک متوجه شود ارزش و شخصيت انسان به فکر اوست.
به جاي اينکه بر معلومات کودک تکيه شود و او را به خاطر حفظ کردن معلومات تشويق کنيد به فکر او احترام بگذاريد.البته داشتن معلومات هم مهم است ولي نبايد هميشه به ان پرداخت. گاهي بايد به کودک فرصت داد تا فکرهاي خود را مطرح کند.
هميشه مشکلات و مسائل کودکان را حل ننمائيد و راه هاي مشخص را به آنها نشان ندهيد. صبر کنيد تا بعضي اوقات با مشکلات روبرو شوند و سعي کنند با ابتکار خودشان راه حلهايي پيدا کنند.
به کودکان اجازه دهيد تا با نظرات شما، صحبتهاي ديگران،نوشته هاي کتابها و... مخالفت کنند و دليل هاي خود را بگويند. به آنها نشان دهيد که نبايد هر حرفي را به سرعت بپذيرند بلکه بايد روي آن فکر کنند و در صورتي که درست است آن را بپذيرند.
به افراد دانشمند، هنرمند، متفکر و... احترام بگذاريد. نگوييد با اين هنر يا با اين علم مي توان زندگي خوبي فراهم کرد يا پولي به جيب زد، بلکه متذکر شويد که علم، فکر و هنر بسيار بالاتر از اين حرفهاست. به طور عملي به کودک نشان دهيد که فکر و خلاقيت براي شما مهمتر از پول و ثروت است.

آموزش مطالب علمي

مطالب جالب و زيباي علوم مختلف را خودتان ياد بگيريد. اين مطالب را در فرصتهاي مختلف به کودک ياد دهيد. اين کار باعث مي شود تا سطح معلومات کودک بالا رود و در بين ساير همسالان خود احساس غرور کند. دانستن اين مطالب باعث مي شود تا کودک روي آنها فکر کند و زمينه هاي مختلفي براي فکر کردن داشته باشد. همچنين ميزان علاقه و استعداد کودک براي شما مشخص مي شود. در طي اين آموزشها مي فهميد که کودک چه موضوعاتي را زودتر ياد مي گيرد و شما مي توانيد در آن موارد بيشتر کار کنيد.
نحوه ي تشکيل ابرها،دليل باريدن باران، چگونگي پيدايش زمين،چگونگي ايجاد باد، انواع بيماريها، چگونگي کارکرد بدن، جمع و تفريق و ضرب و تقسيم، شکلهاي هندسي، ستارگان و... را به زبان ساده براي کودک خود توضيح دهيد.
کودک خود را به ديدن باغ وحش، موزه هاي آثار طبيعي، موزه ي حيات وحش، آثار باستاني و... ببريد. با پرسش سؤالاتي يا توضيح مطالبي، کنجکاوي کودک نسبت به اين مسائل را برانگيزد.
فيلمها، نوارها و کتابهاي علمي براي کودک خود تهيه کنيد و به کمک اين وسايل مطالبي را به او آموزش دهيد. هرچه مي توانيد مطالب بيشتري به روشهاي مختلف به کودک خود آموزش دهيد. تمام اين را به شکل مستقيم در اختيار کودک قرار ندهيد بلکه گاهي از کودک بخواهيد تا در مورد مطالب اظهار نظر کند، در مورد آنها فکر کند و نظرش را بيان نمايد.

تشويق کودک به مطالعه

کودکي که به مطالعه عادت دارد و کتابهاي زيادي مي خواند سطح معلومات، سواد و فکر خود را پيوسته بالاتر مي برد. بنابراين بايد کودک را به سمت مطالعه و کتاب خواندن تشويق کنيد، تا مطالعه يکي از عادات روزانه ي کودک شود.
از ابتداي خردسالي براي کودک خود کتاب بخوانيد. کتابهايي براي کودک خردسال بخريد که صفحات کمي دارند و در آنها عکس هاي رنگي و ساده وجود دارد. اين کار را تا بزرگ شدن کودک ادامه دهيد. هر زمان به تناسب سن کودک کتابي براي او انتخاب کنيد که مورد توجه او قرار گيرد.
براي فرزند خود کتابهاي زيادي تهيه کنيد. از همان دوران خرد سالي کتابهايي با برگهاي ضخيم براي نوزاد تهيه کنيد. اين کتاب مي تواند چند صفحه ي رنگي باشد که به شکل کتاب درآورده ايد. بگذاريد نوزاد با کتاب بازي کند آن را برگ بزند و حتي آن را پاره کند. با افزايش سن کودک کتابهايي با تصاوير زيبا براي او تهيه کنيد کتابهايي که بتوان تصاوير را در آن رنگ کند و با انجام اين کار شما او را تشويق کنيد. همينطور با افزايش سن کودک کتابهاي متناسب و دلخواه کودک را براي او تهيه نمائيد.
خودتان مطالعه کنيد و به اين کار اهميت دهيد. مطالعه و کتابخواني را يک کار ارزشمند کنيد و ساعاتي از روز را به آن اختصاص دهيد.

آموزش مشورت

با کودکان خود مشورت کنيد. اين کار باعث مي شود تا کودک خود را با اهميت بداند. او سعي مي کند فکر خود را به کار بيندازد تا حالا که شما با او مشورت کرده ايد نظرات خوبي بدهد. همچنين مي آموزد که با ديگران مشورت کند.
يکي از مواردي که باعث موفقيت افراد مي شود مشورت است. مشورت باعث مي شود تا از هوش و فکر ساير افراد هم استفاده کنيم. بنابراين از همان خردسالي با عمل و آموزش به کودک خود ياد دهيد تا در کارها مشورت کند.اين کار باعث مي شود تا کودک به مشورت کردن عادت کند و به اين شکل هوش و فکر همه ي افراد در اختيار او قرار مي گيرد.

آموزش کارهاي شخصي و مسئوليت پذيري

کارهاي شخصي مثل لباس پوشيدن، بستن بند کفش، مرتب کردن رختخواب و... را به کودک اموزش دهيد. به کودک اجازه دهيد که اين کارها را خودش انجام دهد و اگر اشتباه کرد به طور عملي بار ديگر کار را به او ياد دهيد و اشتباه او را تصحيح کنيد.
مسئوليتهايي در حد توان به کودک بدهيد.مثلا در خانه، بعضي روزها مسئوليت آب دادن به گلها را به کودک بسپاريد. در جمع بچه ها مي توان مسئوليتهاي مختلفي را به عهده ي بچه ها گذاشت.

آموزش هاي مربوط به تقويت حافظه

هر چند که حافظه و هوش با هم متفاوتند ولي بالا بودن حافظه به تواناييهاي هوش کمک مي کند. حافظه با آموزش به خوبي تقويت مي شود.
يکي از روش هاي تقويت حافظه استفاده از آن است.به طور مثال به عکس ها، ويترين مغازه ها و... نگاه کنيد و سپس چشم خود را بسته و سعي کنيد همه چيز را به خاطر بياوريد.
روشهايي وجود دارد که باعث مي شود از حافظه به شکل خوبي استفاده شود. اين روشها را مي توانيد در بين کتابهاي تقويت حافظه بدست آوريد. اين روش ها را تمرين کنيد و آنها را به کار ببريد سپس آنها را به کودک خود ياد دهيد.
يکي از روش ها در اين قسمت بيان مي شود اين روش را به خوبي تمرين کنيد و نتيجه ي خوب آن را ببينيد. اين کار باعث مي شود تا نسبت به تمرين ساير روشها، انگيزه ي لازم را بدست آوريد. اين روش را روش درخت مي ناميم.
ابتدا سعي کنيد کلمات زير را همراه با شماره ي آن حفظ کنيد.
1- درخت
2- دوچرخه
3- چراغ راهنما
4- صندلي
5- دستکش
6- مکعب
7- هفت تير
8- نردبان
9- پيپ
10- کاميون
11- فوتبال
12- ساعت
13- سبزه
14- ماه
15- گلابي
16- کامپيوتر
17- پنير
18- طلا
19- ميني بوس
20- سيگار
اکنون به ارتباط هر عدد با کلمه فکر کنيد.
درخت خشکيده مانند عدد يک مي باشد.
دوچرخه داراي دو چرخ است.
چراغ راهنما سه چراغ دارد.
صندلي چهار پايه دارد.
دستکش داراي پنج انگشت است.
مکعب شش ضلع دارد.
هفت تير داراي هفت عدد تير است.
عدد 9 را وارانه کنيد شبيه يک پمپ مي شود.
کاميون 10 تن را در نظر بگيريد.
فوتبال 11 بازيکن دارد.
ساعت داراي 12 ساعت است.
روز سيزدهم مردم به ميان سبزه مي روند.
ماه شب چهارده کامل است.
در عدد 15 يک را به پنج بچسبانيد، شبيه گلابي مي شود.
16 يکي از اعداد مبناي کامپيوتر مي باشد.
پنير در قوطي هاي 17 کيلويي قرار دارد.
طلاي 18 عيار را به خاطر بياوريد.
ميني بوس،گنجايش 19 سرنشين را دارد.
در هر پاکت، 20 سيگار وجود دارد.
اکنون ببينيد که حفظ کردن اين کلمات با توجه به ارتباط آنها با اعداد چه قدر آسان مي شود.
اين 20 کلمه را چندين بار مرور کنيد و آنها را خوب به خاطر بسپاريد. اکنون وقتي مي خواهيد چند کلمه را حفظ کنيد آنها را به شکلي به اين 20 کلمه ربط دهيد. به اين شکل مي توانيد به راحتي کلمه را همراه با شمار? آن حفظ کنيد.
به طور مثال مي خواهيد اين کلمات را حفظ نمائيد.
1= کتاب 2=ماست 3=عينک
فکر مي کنيد که درختي مشغول خواندن کتاب است.
در هر حال دوچرخه سواري هستيد که ناگهان به يک ظرف ماست برخورد مي کنيد و ماست به تمام دوچرخه ريخته مي شود.
چراغ راهنمايي را در نظر بگيريد که مي خواهد عينکي به چشم بزند ولي عينک دو شيشه دارد و چراغ راهنمايي سه چشم دارد و او پيوسته عينک را جابجا مي کند.
اکنون وقتي مي خواهيد کلمات را به خاطر بياوريد. وقتي يک را در نظر گرفتيد درخت را از قبل به خاطر داريد و حالا مي بينيد که درخت است و يادتان مي آيد که شماره ي يک کتاب بود.وقتي شمار? دو را در نظر بگيريد دوچرخه را از قبل به ياد داريد و حالا به خاطر مي آوريد که با دوچرخه به ظرف ماست خورده ايد و يادتان مي آيد که شماره ي دو ماست بود. وقتي شماره ي سه را در نظر مي گيريد چراغ راهنمايي را از قبل به ياد داريد و حالا مي بينيد که با عينک خود مشغول است و به ياد مي آوريد که شماره ي سه عينک بود.
روشهاي زيادي براي حفظ چيزهاي مختلف، کلمات نامفهوم، کلمات عجيب، ترجمه ي لغات و... وجود دارد که يادگيري اين روشها کمک زيادي به حافظه مي کند. مي توانيد از کتاب تقويت حافظه ي کوين ترودا که همراه نوار به شکل ترجمه شده موجود است استفاده کنيد. کلاسهاي تقويت حافظه، فنون مطالعه و... هم مفيد مي باشند.
يکي ديگر از راههاي قوي کردن حافظه حفظ کردن شعر و حفظ کردن قرآن مي باشد. از همان ابتداي زندگي کودک را با حفظ آيات قرآن آشنا کنيد.براي اين کار مي توانيد از نوارهاي مخصوص خردسالان استفاده نمائيد. همچنين شعرهايي متناسب با سن کودک به او بياموزيد تا آنها را حفظ کند.

آموزش نظم

وجود نظم در کارها و داشتن برنامل منظم باعث مي شود تا حافظل انسان قوي تر شود. نظم از طرفي باعث مي شود تا هرج و مرج از کارها و اهداف انسان برداشته شود و راحتتر به نتيجه برسد. هوش و استعداد هر چند که زياد باشند، بدون نظم کار چنداني را پيش نمي برند.
از همان خردسالي کودک را با نظم و ترتيب آشنا کنيد. در برخورد با کودک به شکلي رفتار کنيد که متوجه شود قوانيني در کار است. البته اين موضوع به معني آن نيست که قوانين خشن و خشک در کار است.
همچنين به شکلي رفتار نکنيد که تمام کارها از پيش تعيين شده باشند.چرا که اين کارها از نظر عاطفي به کودک ضربه مي زنند، همچنين خلاقيت او را از بين مي برند. منظور از داشتن قوانين اين است که کارها طبق قاعده انجام شود. حتي خلاقيت، تغيير، آزادي عمل و... هم طبق برنامه مشخص باشد. به طور مثال معلوم باشد که در چه مواردي مي توان خلاقيت و ابتکار نشان داد و چه مواردي حتمي است و بايد انجام شوند. البته در تمام موارد امکان اظهار نظر را به کودک بدهيد ولي به او توضيح دهيد که به فلان علت بايد اين کار انجام شود.
در کارهاي منزل، برنامه ي مشخص داشته باشيد. کارها را به شکل اتفاقي انجام ندهيد بلکه سعي کنيد وظايف روزانه و مسئوليتهاي هر شخص را مشخص کرده و آنها را يادداشت کنيد. هنگام تهيه ي اين يادداشتها از نظر کودک هم استفاده کنيد ولي پس از نوشته شدن ياد داشت ديگر نبايد کارها را تغيير داد.

کودکستان و مدرسه

سعي کنيد يکي دو سال قبل از سن مدرسه، کودک خود ر ابه کودکستان ببريد. کودک در کودکستان با کودکان هم سن و سال خود آشنا مي شود. بازيهاي دسته جمعي انجام مي دهد، شعر مي خواند، نمايش بازي مي کند و مسائل اجتماعي را مي آموزد. هر چند که مي توانيد در منزل مقدمات کودک را فراهم کنيد. همچنين با جمع کردن کودکان همسايه يا فاميل تعامل اجتماعي کودک را برقرار سازيد. ولي هيچ گاه نمي توانيد مانند کودکستان، محيطي با اين همه امکان تجربه آموزي فراهم کنيد. کودکستان امتيازات ويژه اي دارد که در منزل براي کودک فراهم نمي شود، بنابراين جهت رشد و شکوفايي کودک حتما او را به کودکستان بفرستيد.
سعي کنيد کودکستان خوبي براي کودک خود انتخاب کنيد.
نزديکترين کودکستان به منزل شما به معني بهتر بودن ان نيست.پيش از اينکه کودک خود را به کودکستان بفرستيد از کودکستان بازديد کنيد و ببينيد آيا محيط مناسبي دارد؟ آيا مربي خوب، خوش برخورد،آشنا با کودکان و... دارد؟ آيا محيط کودکستان وسايل بازي مناسب دارد؟ آيا محيط آن ايمني است و خطري براي کودک ندارد؟ و... با توجه به اين موارد کودکستان خوبي انتخاب کنيد. بعد از فرستادن کودک به کودکستان، کار شما تمام نشده است. شما بايد با کودکستان رابطه داشته باشيد و پيوسته در جريان آموزشها، بازيها و روش کار کردن با کودک خود قرار گيريد.
مدرسه از کودکستان مهمتر است. چرا که کودک سالهاي بيشتري در مدرسه باقي مي ماند. همچنين مدرسه، تنوع کودکستان را ندارد و شما حق انتخاب چنداني نداريد. در بعضي مدارس معلمان، روشهاي صحيح آموزش را به کار نمي برد. آنها بيشتر به محفوظات دانش آموزان تکيه مي کنند و به شکلي عمل مي نمايند که هوش و خلاقيت کودکان را از بين مي برند. والدين در مورد مدرسه ي کودک خود بايد نکات زير را در نظر بگيرند:
1- کودک را براي رفتن مدرسه آماده کنند به شکلي که کودک با علاقه ي زياد مشتاق رفتن به مدرسه باشد. بوسيله ي صحبت با کودک در مورد خوبي هاي مدرسه، نترساندن کودک از مدرسه،فرستادن کودک به کودکستان، آشنا کردن کودک با محيط مدرسه، فرستادن کودک به کودکستان، آشنا کردن کودک با محيط مدرسه، بازي کردن کودک در مدرسه پيش از سن مدرسه و... کودک را به مدرسه علاقه مند کنيد.
2- مدرسه ي مناسبي براي کودک خود انتخاب کنيد. اين مدرسه بايد فضاي مناسب جهت بازي، درس خواندن، کتابخانه و آزمايشگاه داشته باشد. معلمان آن دلسوز و کاردان باشند و از روش هاي صحيح جهت تعليم و تربيت استفاده کنند. ممکن اسن مدرسه اي که از هر نظر براي کودک شما مناسب باشد در دسترس شما نباشد. در اين صورت سعي کنيد که بهنرين مدرسه اي را که در دسترس است انتخاب نمائيد.
3- رابطه ي مداومي با مدرسه داشته باشيد. جلسات اولياء و مربيان را فعال کنيد. با والدين ساير کودکان صحبت کنيد و با همکاري مربيان مدرسه، راههايي جهت بهتر کردن امکانات و فضاي مدرسه پيدا کنيد.
4- نسبت به روشهاي آموزشي مدرسه بي تفاوت نباشيد.به طور مثال اگر معلمي کودک شما را تنبيه بدني کرده است. به مدرسه برويد و بدون جار و جنجال، به شکل مؤدبانه اي موضوع را با معلم در ميان بگذاريد در مورد روشهاي صحيح و... با او صحبت کنيد.
5- نسبت به همکلاسيهاي کودک خود بي تفاوت نباشيد. مثلا اگر کودکي بي ادب که کارهاي ناشايست مي کند با کودک شما همکلاسي است.با مربيان مدرسه و والدين آن کودک در مورد رفتار او صحبت کنيد و راهي پيدا کنيد که اين کودک باعث تأثير سوء روي کودک شما نشود.
6- از کودک خود انتظار نداشته باشيد که در تمام درسها، نمره هاي بسيار بالايي بياورد. کودکي که فرار است باهوش و خلاق شود ممکن است نتواند در تمام درسها، نمره هاي بسيار بالايي بياورد. اين موضوع هر چه کودک به کلاسهاي بالاتري مي رود مهمتر است. کودک براي اينکه بتواند در تمام درسها، نمره هاي بالايي بياورد بايد تمام وقت خود را صرف کند و چنين کاري باعث مي شود که هوش و خلاقيت او به کار نيفتد. بهتر است که کودک درسها را در حد متوسطي بخواند و در کنار آنها به آزمايشات و مطالعات غير درسي بپردازد. البته اگر کودک خودش علاقمند است که از همه ي درسها، نمره ي کامل بگيرد، موضوع فرق دارد. همچنين کودکاني هستند که در تمام درسها نمره ي کاملي مي گيرند و به فعاليتهاي غير درسي هم مي پردازند. به هر حال متوجه باشيد که از کودک خود چنين انتظاراتي نداشته باشيد.
7- به کودک خود در انجام تکاليف و خواندن درسها کمک کنيد.هر روز از وقايع مدرسه،درسها و... از او سؤال کنيد.
8- همکلاسيهاي کودک را به منزل خود دعوت کنيد. به کودک خود هم اجازه دهيد تا به منزل همکلاسيهاي خود برود. در اين جلسات مي توانيد تحقيقات علمي انجام دهيد يا درسها را به شکل ديگري بياموزيد. مثلا کودکان مي توانند درس تاريخ را به شکل نمايش نامه در آورند و بازي کنند.

نقش تلقين در پرورش هوش و خلاقيت

نگرش فرد در مورد خودش تأثير زيادي روي کارها، افکار، هوش و... او دارد. به طور مثال شخصي که فکر مي کند آدم کم هوشي است براي اينکه ديگران متوجه کم هوشي او نشوند کمتر در موقعيتهايي قرار مي گيرد که هوش مورد نياز است.او در مکانهايي که بازيهاي هوش انجام مي دهند، کمتر حضور مي يابد. به معما و... علاقه ي کمتري نشان مي دهد. وقتي سؤالي دارد مي ترسد که سؤال او خيلي ساده باشد بنابراين ان را نمي پرسد. با عقيده به اينکه نظرات او خيلي سطحي و بي ارزش است در مشورتها نظري نمي گويد. همانطور که در بخشهاي پيشين خوانده ايد، تمام اين موارد مثل بازي هوش، معما، سؤال کردن، مشورت و... باعث رشد هوش مي شوند. بنابراين شخصي که چنين است با دوري از اين موارد باعث مي شود که هوش او پرورش پيدا نکند.
تلقين مي تواند نگرش کودک را نسبت به خودش خوب کند. با تلقين به کودک مي توانيد باورهاي باهوش، خلاق بودن، داشتن حافظه ي خوب، با اراده بودن، مصمم بودن، خسته نشدن و... را در کودک زنده کنيد. کودکي که اين نگرشها را در مورد خود دارد به همين شکل عمل مي کند و باعث مي شود تا هوش، خلاقيت و استعداد او در سطح بالايي قرار گيرند. بنابراين هميشه خصوصيات و صفات خوب را به کودک خود تلقين کنيد. کاري کنيد که کودک موفقيتهاي زيادي کسب کند و از کسب آن موفقيتها احساس غرور کند. در مواردي که کودک شکست مي خورد به او بگوييد که شکست خوردن امري طبيعي است و حتي همل دانشمندان و دانشمندان هم شکست مي خورده اند، آدمهاي باهوش از شکست خوردن نمي ترسند و دوباره امتحان مي کنند ولي آدمهاي ضعيف با يک شکست نااميد مي شوند و ديگر کار را ادامه نمي دهند. بعد از شکست خوردن کودک او را تشويق کنيد تا کارها را دوباره ادامه دهد. البته سعي کنيد کودک آن قدر شکست نخورد که نااميد شود.
/س