معمولا" باشگاه هاي ورزشي براي بقا و توسعه خود راه هايي را براي کسب درآمد خود انتخاب و مشخص مي کنند. البته اين راه ها معمولا" از قبل مشخص شده اند و قوانيني نيز وجود دارند تا اين راه ها در چهارچوب اين قوانين پيش مي روند.
اين راه ها چه هستند، در چهار چوب چه قوانيني حرکت مي کنند و آيا باشگاه هاي ورزشي ايران با آنها آشنا اند را تا حدي در اين مقاله بررسي مي کنيم. توجه داشته باشيد که روشهاي اشاره شده تنها چند روش اصلي کسب درآمد هستند و مطمِنا" روشهاي ديگر متفاوتي نيز وجود دارند.

قوانين کلي

براساس قوانين کلي فدراسيونها، کنفدراسيونها، انجمنها و سازمانهاي / وزرات خانه هاي ورزشي، راه هاي کسب در آمد يک باشگاه ورزشي مي بايست در چهارچوب ورزش و مسايل فرهنگي پيگيري شوند. اين روشهاي تجاري به غير از اينکه نبايد قوانين کشورها و مناطق را زير پا گذارند، همچنين نبايد از محدوده فرهنگ و ورزش نيز خارج شوند.
البته باشگاههايي که به شرکتهاي سهامي تبديل شده اند و يا به بازار بورس کشورشان يا بازار بورس بين المللي راه پيدا کرده اند، در چهارچوب فعاليت خود مي توانند تجارتهايي ديگر را نيز انجام دهند.

جذب حامي و اسپانسر

يکي از متداولترين راه هاي کسب درآمد و پوشش دهي هزينه ها توسط باشگاه يا کلوبهاي ورزشي، کسب حامي و اسپانسرهاي مالي مي باشد. باشگاه ها با جذب حامي مالي، موقعيتهاي تبليغاتي بوجود آمده توسط خود را به شرکتها و تاجران بزرگ ارايه مي دهند تا در عوض منبعي براي پوشش هزينه هاي خود فراهم سازند.
يک باشگاه ورزشي مي تواند به تعداد دلخواه حامي و اسپانسر جذب کند. اما معمولا" باشگاه ها يک حامي اصلي و چند حامي جز دارند. براي مثال باشگاه بايرن مونيخ آلمان داراي يک حامي اصلي (شرکت مخابرات آلمان Deutsche Telekom)، دو حامي به اصطلاح تجهيزاتي (شرکت آديداس) و هفتده حامي ديگر (شامل شرکتهاي Allianz، آودي، کوکاکولا، لوفت هانزا، زيمنس و ...) مي باشد.
حاميان مالي معمولا" هزينه هاي اصلي و تجهيزاتي باشگاه ها را به عهده مي گيرند. البته روش معامله حامي و باشگاه مي تواند بسيار متفاوت و توافقي باشد که در کشورهاي پيشرفته و صاحب فوتبال قوانيني براي اين نوع معاملات وجود دارد. برخي از حاميان براي مثال متعهد مي گردند که استاديومي را براي باشگاه فراهم سازند. برخي ديگر با ارايه مبلغي بالا براي مدتي مشخص به باشگاه از نظر مالي کمک مي کنند. برخي ديگر نيز تجهيزات و امکانات ورزشي و رفاهي را به باشگاه ارايه مي دهند. که البته همانظور که اشاره شد روش معامله مي تواند کاملا" توافقي باشد.
در ايران در سالهاي اخير و پس از حرفه اي شدن ليگها و تورنتمتهاي ملي، خوشبختانه کمي جديتر به اين مسيله توجه شد. امروزه اکثر باشگاه هاي حرفه اي و قوي در کشور - گرچه با وجود مشکلات - داراي حاميان مالي هستند. شرکتها، تجار و صنايع بزرگ نيز به اين تفهيم رسيده اند که با سرمايه گذاري در بخش ورزش مي توانند هم به ورزش و سلامت کشور کمک کند، و هم از موقعيتهاي تجاري بوجود آمده بهره گيرند.

فروش بليت و مجوز پخش رسانه اي

يکي ديگر از منابع کسب درآمد توسط تيمها و باشگاه هاي ورزشي، فروش بليت ديدارها است. اين روش يکي از کلاسيک ترين روشهاست که البته نسبت به روشهاي ديگر ممکن است سودي آنچناني نداشته باشد.
معمولا" با وجود حامي مالي، باشگاه ها بدون آنکه مبلغي پرداخت کنند داراي استاديوم مي شوند. در آمد حاصل از فروش بليت بسته به نوع شراکت باشگاه و حامي، بين تيمها و حاميان تقسيم مي شود.
روشي ديگر از نحوه کسب درآمد، فروش مجوز پخش ديدار به صورت مستقيم يا غير مستقيم به شبکه هاي و تلويزيونها است. از آنجايي که ديگر بازيهاي رقايتهاي مهم مثل بازيهاي ليگهاي کشورهاي صاحب فوتبال و پيشرفته برروي شبکه و تلويزيونهاي رايگان پخش نمي شود، تلويزيون يا شبکه اي که قصد پخش اين ديدارها را دارد مي بايست به با شگاه ها و سازمانهاي وابسته مبلغي را پرداخت کند.
در ايران شايد يکي از مهمترين کسب درآمد همين فروش بليتها باشد. امتياز پخش ديدارها نيز در انحصار صدا و سيما است که البته به نظر نمي رسد که بابت اين موضوع به باشگاه ها بطور مستقيم مبلغي پرداخت کند.

فروش محصولات به هواداران

اين روش امروزه براي باشگاه هاي بزرگ يکي از به يکي از بهترين روشها تبديل شده است. براي مثال فروش پيراهنهاي ورزشي باشگاه ها به طرفداران. ويا فروش وسايل مصرفي و ورزشي که با علامت و طراحي آن باشگاه همراه است. مثلا" باشگاه بايرن مونيخ داراي فروشگاه هاي زنجيره اي در کشور آلمان است که لوازم مصرفي، ورزشي و ... (پيراهن / لباسهاي ورزشي، کيف، ساعت، جامدادي و ...) اي که انحصارا" براي طرفداران بايرن توليد مي شود را بفروش مي رسانند.
بسته به نوع توليد کننده محصول، آن محصول قيمت گذاري مي شود. براي مثال يک پيراهن بايرن که در فصل جاري توسط تيم استفاده مي شود، چيزي حدود هفتاد هزار تومان قيمت دارد. اين موضوع به دو دليل است: يکي اينکه اين پيراهن آديداس است و ديگر اينکه با خريد اين پيراهن هوادار به باشگاهش کمک مي کند.
در ايران اين موضوع تا به حال خيلي جدي گرفته نشده است. شايد يکي از دلايل اين مسيله نبود قوانين پيرامون انحصار و توليدکنندگان خوب محصولات و تجهيزات ورزشي است. براي مثال پيراهن هاي دو تيم محبوب ايران يعني پرسپوليس و استقلال را شايد چندين توليد کننده پوشاک با کيفيتهاي نچندان خوب براي فروش به هواداران توليد و به عرضه مي رسانند. شايد خود اين دو باشگاه نيز نتوانند از روش قانوني با توليد و فروش اين محصولات مبارزه کنند در حالي که از فروش اين محصولات آنها هيچ بهره اي نمي برند.

راه اندازي مدارس و آموزشگاه ها

باشگاه هاي بزرگ و داراي هوادار زياد معمولا" داراي مدارس و آموزشگاه هاي ورزشي هستند. معمولا" هزينه هاي ورود به اين مدارس و آموزشگاه ها زياد است. البته اين موضوع به نام و اعتبار باشگاه نيز بستگي دارد.
در ايران نيز باشگاه هاي پرسپوليس و استقلال داراي مدارس و آموزشگاه هاي مرتبط هستند.

روشهاي ديگر

راه و روشهاي ديگري نيز وجود دارند که مي توانند بسيار متفاوت باشند. مشارکت در طرحهاي بزرگ، همکاري با شرکتها، سازمانها، شبکه ها براي اجراي طرحهاي مختلف و ...
برخي از باشگاه ها - که در ايران تعداد آنها اندک نيست - در اصل باشگهاه هاي ورزشي شرکت يا صنايعي خاص هستند. در اين حالت معمولا" شرکت يا سازمان مربوطه پاسخگوي هزينه هاي آن باشگاه است.
برخي از باشگاه هاي ورزشي نيز با عمده ترين راه کسب در آمد را فروش بازيکنان مي دانند. اين نوع باشگاه ها که معمولا" باشگاه هاي کوچک هستند، با پرورش بازيکنان آنها را به بازيکناني بزرگ تبديل مي کنند و آنها را با قيمتي خوب به تيمهاي بزرگ مي فروشند.
منبع: www.hamedan.ir