بدون ترديد ورزش، يکي از مسايل و موضوعات با اهميت هر جامعه به شمار مي‏آيد و تعداد بي‏شماري از افراد، به انواع ورزش علاقه‏مند هستند و بخشي از وقت خود را بدان اختصاص مي‏دهند. دين مبين اسلام هم به ورزش و ورزشکار به ديده احترام مي‏نگرد؛ زيرا ورزش مي‏تواند آدمي را در رسيدن به کمال انساني ياري رساند و اسلام هم هر عملي را که به آدمي در رسيدن به کمال کمک مي‏کند، ارج مي‏نهد و آن را مطلوب مي‏داند.

اهميت ورزش

توجه به ورزش و تلاش بر توسعه آن در ميان همه اقشار جامعه، به دليل آثار سودمندي است که از اين کار به دست مي‏آيد؛ چون ورزش مايه پرهيز از بيکاري، مبارزه با کسالت و تنبلي، افزايش توانايي‏هاي جسمي و روحي، شجاعت، سلامت جسماني و فکري و نيز وسيله‏اي براي جمع گرايي و اجتماعي شدن است.

آثار فردي ورزش

ورزش، بر جنبه‏هاي گوناگون فرد اثرمي گذارد. حرکات ورزشي، از يکسو قدرت و توانايي جسماني ورزشکار را افزايش مي‏دهد و از سوي ديگر، باعث سلامت بدن انسان مي‏شود؛ نعمتي که به تعبير امام علي عليه‏السلام از زيادي مال بهتر است. ورزش همچنين به تعادل جسم و جان آدمي مي‏انجامد. با ورزش، انسان از روحي با نشاط برخوردار مي‏شود و روح با نشاط، بدن را سرشار از طراوت و شادابي مي‏سازد و البته بدن سالم هم، روح و جان را در دست‏يابي به مدارج کمال ياري مي‏رساند.

آثار رواني ورزش

ورزش، همان طور که بر جسم آدمي تأثير مي‏گذارد، بر روح و روان او هم تأثير دارد. يکي از نتايج مفيد ورزش بر روي شخصيت افراد، افزايش اعتماد به نفس است. ورزشکاران موفق، خود ساخته بوده و در برابر مشکلات، مقاوم‏تر هستند. از ديگر نتايج رواني ورزش، افزايش شور و نشاط ورزشکار و اميد به آينده اوست. آدمي، با ورزش کمتر به دام وسوسه و گناه مي‏افتد و به عادت‏هاي زشت، مثل اعتياد دچار نمي‏شود. از ديگر آثار رواني ورزش، ويژگي ضدّ خمودگي و افسردگي آن است. ورزش، ورزشکار را سرزنده ساخته و او را در برابر دلمردگي بيمه مي‏کند.

آثار اجتماعي ورزش

انسان، موجودي است که فقط با زندگي جمعي به سلامت به مقصد مي‏رسد و فرد گرايي و انزواطلبي، با ذات او در تضاد است. براي رسيدن به اين روح جمعي و همبستگي عمومي، راه‏هاي مختلفي وجود دارد. يکي از اين راه‏ها، ورزش کردن است. ورزش، موجب گسترش روابط گروهي مي‏شود. در ورزش‏هاي گروهي، بدون هماهنگي و دوري از خودخواهي، نمي‏توان به موفقيت رسيد و اين خود باعث تقويت روح جمع‏خواهي افراد مي‏شود. همچنين، ورزش موجب گسترش حس يکرنگي و همگرايي در افراد مي‏گردد. براي تيم شدن و تشکيل گروه منسجم ورزشي، بايد از خود گذشت و «من»ها را به «ما» تبديل کرد.

معلوليت و ورزش

معلوليت، باعث تضعيف ماهيچه‏ها، کاهش توانايي و استقامت بدن، کندي حرکت و اختلال در هماهنگي کار اندام‏هاي مختلف فرد مي‏شود. افسردگي و سرخوردگي در زندگي فردي و اجتماعي، از آسيب‏هاي شايع معلوليت به شمار مي‏آيد. حال با اين توضيح، مي‏توان نقش ورزش را در کم کردن اين آسيب‏ها در فرد معلول تشخيص داد. ورزش، عاملي است که قادر به تأمين سلامت جسمي و رواني فرد معلول است و در صورت نپرداختن به آن، بدن دچار اختلال مي‏شود، روند بهبودي کُند يا متوقف مي‏گردد و به طور کلي زندگي فرد معلول به طور جدّي به مخاطره مي‏افتد. از اين رو، ورزش، از عوامل ضروري در ادامه زندگي جانبازان و معلولان عزيز به شمار مي‏آيد.

رشته‏هاي ورزشي معلولان

امروزه به دليل پيشرفت‏هاي علمي و نيز به وجود آمدن اين بينش در معلولان و جانبازان که ورزش، لازمه زندگي آنان است، شاهد حضور گسترده افراد جانباز و معلول در مسابقات و رويدادهاي گوناگون ورزشي، از جمله رويداد مهم ورزشي معلولان، يعني پارالمپيک هستيم. برخي از مسابقات که براساس قوانين و مقررات خاص براي معلولان انجام مي‏گيرد، عبارت است از: دو و ميداني، بسکتبال با ويلچر، واليبال نشسته و ايستاده، دوچرخه سواري، شمشير بازي، گُلبال، جودو، شنا، فوتبال هفت نفره، تيراندازي با تپانچه، تيراندازي با کمان، تنيس روي ميز و وزنه برداري.

ورزش کودکان

ورزش، براي کودکان ضروري و لازم است. کودکان به طور طبيعي و فطري به ورزش، بازي و تحرّک علاقه نشان مي‏دهند و اين بازي و تحرّک، براي رشد آن‏ها لازم به نظر مي‏رسد. حال که اين مسئله تا اين حد ضروري است، وظيفه والدين و مربيان ايشان است که سعي کنند کودکان را به ورزش‏ها و بازي‏هايي هدايت کنند که فکر، روح، جسم و شخصيت آنان را ساخته و آن‏ها را براي زندگي اجتماعي سالم و مفيد آماده سازد. گفتني است که از راه ورزش مي‏توان کودک را تربيت کرد و بسياري از ياد گرفتني‏ها را به او آموخت.

ورزش مدارس

ورزش هم درسي است مانند تمام درس‏ها که بايد آن را به دانش‏آموزان آموخت و آن‏ها را با رشته‏هاي مختلف ورزشي آشنا ساخته و علمي ورزش کردن را به ايشان ياد داد. ورزش مدارس ما، زنگ تفريحي دو ساعته است که در آن، هدف مشخصي دنبال نمي‏شود. نمره ورزش هم به طور معمول، به کمک نمره‏هاي ديگر داده مي‏شود و کمکي براي بالا رفتن معدّل کودکان است؛ درست مانند نمره انضباط. البته بايد منصفانه گفت که فضاي آموزشي ما، محيط مناسبي براي انجام ورزش‏هاي مختلف نيست و امروزه بسياري از مدارس، فاقد حياطي متعارف براي انجام حتي يک مسابقه دوي صد متر مي‏باشند.

توصيه‏هاي ورزشي

قبل از شروع ورزش
براي انجام ورزش، در طي روز، زمان خاصي را اختصاص دهيد.
اگر دچار بيماري خاصي هستيد، پيش از شروع ورزش با پزشک خود مشورت کنيد.
از انجام ورزش در ساعت‏هاي بسيار گرم روز بپرهيزيد.
با پوشيدن لباس‏هاي نخي در هواي گرم، کارآيي ورزشيِ خود را افزايش دهيد.
از انجام ورزش در محيط‏هاي آلوده و ساعت‏هاي پر ترافيک روز خودداري کنيد.
اگر مشکل مفصلي داريد، از زانوبند و مُچ‏بند استفاده نماييد.

به هنگام ورزش

از انجام فعاليت ورزشي بر روي سطوح خيلي سخت و ناهموار بپرهيزيد.
حرکات ورزشي را از ساده به مشکل انجام دهيد.
سعي کنيد تنفس شما در حين فعاليت منظم باشد.
از حبس کردن نفس خود پرهيز کنيد.
در صورت ايجاد تپش قلب، درد قفسه سينه، گيجي، حالت تهوّع و تنگي نفس، بي‏درنگ از فعاليت دست بکشيد.
برخلاف تصور عمومي، نوشيدن آب در حين فعاليت ورزشي مضر نيست و شما مي‏توانيد از مايعات استفاده کنيد.
به جاي انجام حرکات تکراري در هر جلسه، تعداد و نوع حرکت خود را تغيير دهيد.

پس از ورزش

از وسايل بهداشتي افراد ديگر استفاده نکنيد.
نظافت شخصي و بهداشت وسايل فردي خود را رعايت نماييد.
حتما پس از انجام فعاليت بدني دوش بگيريد.
دوش گرفتن را با آب ولرم شروع کرده و به آب سرد ختم نماييد.
مطلوب‏ترين مدت دوش گرفتن، حدود ده تا دوازده دقيقه است.

کُشتي

کشتي در اسلام

کشتي گرفتن از نظر پيامبر گرامي اسلام صلي‏الله‏عليه‏و‏آله بدون اشکال و بلکه مطلوب بوده است. در تاريخ نقل کرده‏اند که ايشان از جايي مي‏گذشت و دو نفر را ديد که کشتي مي‏گيرند. آن حضرت صلي‏الله‏عليه‏و‏آله آن دو را از کارشان منع نکرد و با اين عمل، نشان داد که اسلام با کشتي گرفتن مخالف نيست. همچنين ايشان امام حسن عليه‏السلام و امام حسين عليه‏السلام را در کودکي به کشتي گرفتن و زورآزمايي با يکديگر تشويق مي‏کرد. نيز از عادت‏هاي حضرت ابوطالب عليه‏السلام پدر امام علي عليه‏السلام اين بود که پسران و برادرزاده‏هاي خود را به کشتي گرفتن وامي‏داشت و در اين ميان، علي عليه‏السلام همواره پيروز بود و بر آنان غلبه مي‏کرد.
ويژگي مربيان کُشتي
با نگاهي به متن‏هاي ارزشي درباره ورزش‏هاي کهن ايراني چون کشتي، در مي‏يابيم که همواره اخلاق يکي از همراهان هميشگي ورزش بوده است. مولانا واعظ کاشفي، ويژگي‏هاي مربي کشتي را چنين بر مي‏شمارد: «اگر پرسند: آداب استادان کُشتي چند است؟ بگو: اوّل آنکه خود پاک و بي‏علت بُوَد؛ دوم آنکه شاگردان را به پاکي ارشاد و هدايت کند؛ سوم آنکه بخيل نباشد و چيزي از شاگردان دريغ ندارد؛ چهارم آنکه مُشفق بر شاگردان باشد؛ پنجم آنکه به مال شاگردان خود طمع نداشته باشد…؛ ششم آنکه هر يک را به قدر قابليت او تعليم دهد؛ هفتم آنکه ريا نکند؛ هشتم آنکه اگر کسي بد کُشتي گرفت، تضعيف روحيه او نکند؛ ديگر آنکه از علم کشتي باخبر باشد، بد شاگردان را نخواهد و در هيچ معرکه، ذکر پير و استاد خود را فراموش نکند».
ويژگي کُشتي گيران
يکي از انديشمندان اسلامي، درباره ويژگي‏هاي کشتي گيران مي‏گويد: «آداب کشتي گير دوازده تاست: اول آنکه درست باشد و با راستي برخورد کند؛ دوم آنکه پارسا باشد؛ سوم آنکه نيکو سيرت باشد؛ چهارم آنکه نيک‏نيّت باشد؛ پنجم آنکه در اطاعت الهي کوتاهي نکند؛ ششم آنکه خدمت استادان به صدق کند؛ هفتم آنکه بر هيچ کس حَسَد نبرد؛ هشتم آنکه هر چه دارد فداي پير خود کند؛ نهم آنکه دو رنگ و نيرنگ باز نباشد؛ دهم آنکه دل‏ها را به دست آورد؛ يازدهم آنکه به زور خود مغرور نباشد؛ دوازدهم آنکه به شکست خصمْ دل خوش ندارد».
ورزش از ديدگاه امام خميني (رحمه‏الله عليه)

وظايف ورزشکاران

حضرت امام خميني (رحمه‏الله عليه) همواره در سخنان خود، دو وظيفه مهم را براي ورزشکاران در نظر مي‏گرفتند. ايشان اشاره مي‏کردند که وظيفه نخست ورزشکاران، پرداختن به ورزش جسماني است تا قوّت و قدرت يابند و بتوانند با اين نيرو، در برابر دشمنان خارجي و داخلي از مملکت خود پاسداري کنند. وظيفه دوم ورزشکاران، پرورش روحاني است. ايشان تأکيد داشتند که اگر پرورش روحاني ورزشکاران باشد، پرورش ابعاد جسمانيِ ايشان هم مضاعف مي‏شود.
اتکا به خدا، اقتدا به علي (عليه‏السلام)
ياد خدا، آرامش بخش دل هاست و در نظر داشتن الگوهاي صحيح رفتاري، راه کردار درست را به انسان‏ها نشان مي‏دهد. امام خميني (رحمه‏الله عليه) با تأکيد بر اين دو اصل اساسي، در ديدار با ورزشکاران مي‏فرمودند که: «ورزشکاران، به همان صورتي که ورزش جسمي دارند، ورزش روحي هم داشته باشند. از قديم ورزشکاران ايران، به ياد خدا و علي (عليه‏السلام) بوده‏اند و اين از برجستگي‏هاي آنان بوده است».
جملات قصار امام خميني (رحمه‏الله عليه) درباره ورزش
* من خودم ورزشکار نيستم، اما ورزشکارها را دوست دارم.
* من به ورزشکاران عرض مي‏کنم که همان طور که با ورزش قوت جسماني خودتان را تقويت مي‏کنيد، قواي روحاني تان را هم تهيه و تقويت کنيد.
* عقل سالم در بدن سالم است. ورزش همان طور که بدن را تربيت مي‏کند و سالم مي‏کند، عقل را هم سالم مي‏کند.
منبع:varzeshdarislam.wordpress.com
/ن