پرسپوليس در يك نگاه

باشگاه فوتبال پرسپوليس تهران، باشگاه فوتبال ايراني است که در سال 1342 در شهر تهران، بنيانگذاري شده‌است. اين تيم زيرمجموعه باشگاه فرهنگي ورزشي پرسپوليس تهران است و پيروزي نيز ناميده مي‌شود.
پرسپوليس هم‌اکنون در جام خليج فارس بازي مي‌کند و پس از سال 1347، هميشه در بالاترين دسته ليگ فوتبال ايران حضور داشته‌است. اين باشگاه پرافتخارترين و پرهوادارترين باشگاه‌ فوتبال در ايران است.
اين باشگاه از آغاز تاريخ خود، 9 بار در بالاترين دسته ليگ فوتبال ايران به قهرماني رسيده (يک جام منطقه‌اي، 2 جام تخت جمشيد، 4 جام آزادگان و 2 جام خليج فارس) و از اين جهت رکورددار است. 4 بار قهرماني در جام حذفي ايران و يک قهرماني در جام برندگان جام آسيا از ديگر قهرماني‌هاي مهم پرسپوليس‌اند.
فدراسيون بين‌المللي تاريخ و آمار فوتبال اين باشگاه را پس از الهلال عربستان، يوکوهاما مارينوس ژاپن و استقلال در رده 4ام برترين باشگاه‌هاي فوتبال آسيا در قرن بيستم اعلام کرده‌است.

نام ، نماد و رنگ

يکي از سرستون‌هاي تخت جمشيد در موزه ايران باستان. نماد باشگاه پرسپوليس از اين ستون‌ها الگوبرداري شده‌است.

پيراهن پرسپوليس در فصل 87-1386

پرسپوليس يک واژه? يوناني به معناي شهر پارسي است که از دو واژه? «پرسه» (به يوناني: ??????) به معناي پارسي و «پوليس» (به يوناني: ?????) به معناي شهر تشکيل شده‌است. يونانيان باستان به پارسه يا تخت جمشيد، پايتخت دودمان هخامنشيان، پرسپوليس مي‌گفتند.
در سال 1360، سازمان تربيت بدني نام بولينگ عبده را به مجموعه ورزشي شهيد چمران تغيير داد و قرار شد پرسپوليس از سال 1361، با نام ديگري فعاليت کند. بازيکنان در اعتراض به اين تصميم، در بازي با هما در جام باشگاه‌هاي تهران حاضر نشدند و قهرماني اين مسابقات را از دست دادند. در دي 1365، پرسپوليس تحت پوشش بنياد مستضعفان انقلاب اسلامي قرار گرفت. بنياد مستضعفان تصميم گرفت نام تيم را به «آزادي» تغيير دهد. بازيکنان با اين تغيير نام موافق نبودند. در 27 بهمن 1365، نام باشگاه رسماً به «پيروزي» تغيير يافت. با اين وجود، رسانه‌ها و مردم بيشتر نام پرسپوليس را به کار مي‌برند.
در آگهي ثبت نمادي که شرکت فرهنگي ورزشي پرسپوليس در سال 1370 به ثبت رسانده، اين توضيح آمده‌است: «کلمه پرسپوليس و علامت فانتزي. تصوير جامي که از دو طرف با دو سر اسب هخامنشي تلاقي دارد.»
به جز فصل 86-1385 و چند بازي ليگ قهرمانان آسيا 2009 که بازيکنان پرسپوليس لباس‎هاي راه‌راه سفيد و قرمز پوشيدند، از آغاز همواره رنگ اصلي لباس پرسپوليس قرمز بوده‌است و يکي از نمادهاي اين تيم محسوب مي‌شود. از اين رو آنان را «ارتش سرخ» و «سرخپوشان» مي‌نامند.

پرسپوليس در فرهنگ عامه

پرسپوليس به عنوان يک باشگاه فوتبال، کاملاً در ميان مردم شناخته‌شده‌است. عادل فردوسي‌پور در مجله ورلدساکر در اين باره مي‌نويسد: «نخستين پرسشي که هواداران فوتبال در ايران از يکديگر مي‌پرسند اين است که قرمز هستي يا آبي؟» رسانه‌ها به شدت اخبار اين باشگاه را پوشش مي‌دهند و «حاشيه»‌هاي زيادي پيرامون افراد حاضر در باشگاه است. افکار عمومي ايران امروز نيز همانند ديگر جوامع، تحت تاثير اين رسانه‌هاي ورزشي قرار دارند. در پي اين مسائل و شعارهاي خاص روي سکوهاي ورزشگاه، در سال‌هاي اخير امنيت شغلي مديران عامل و مربيان اين باشگاه همواره در خطر قرار داشته‌است. جان ديوردن، نويسنده وب‌گاه گل در گزارشي با نام «ترديد آسيا: آيا مربيگري پرسپوليس بزرگترين و دشوارترين کار در فوتبال آسيا است؟»، جو رسانه‌ها را «جانوري ترسناک» و مربيگري اين تيم را «شغلي پرفشار» توصيف مي‌کند.
در سال 1388، پرسپوليس به عنوان نخستين باشگاه ايراني ساخت سرود رسمي‌اش را با همکاري داريوش خواجه‌نوري، خواننده و گيتاريست ايراني آغاز کرد. اين ترانه «آهنگ سرخ» نام دارد و بازيکنان سابق باشگاه آن را خوانده‏‏اند. پيش از اين نيز خوانندگاني مانند فرزين براي پرسپوليس خوانده‌بودند. قاسم افشار نيز در دهه 70 آلبومي با نام «قرمزته» منتشر کرده‌بود.

پس از انقلاب

هواداران پرسپوليس در ورزشگاه آزادي تهران، 28 ارديبهشت 1387، پرسپوليس–سپاهان، هفته 34ام ليگ برتر ايران 87-1386

باشگاه پرسپوليس ورزشگاه اختصاصي ندارد و براي بازي‌هاي خانگي خود ورزشگاه آزادي تهران را اجاره مي‌کند. تيم ملي فوتبال ايران و استقلال تهران نيز در اين ورزشگاه به ميدان مي‌روند.
در پي بازسازي چمن ورزشگاه آزادي در فصل 82-81، پرسپوليس بازي‌هاي خانگي خود را در ورزشگاه تختي برگزار کرد.
در روزهاي پاياني سال 1384، وبگاه رسمي باشگاه خبرهايي درباره? اين که پرسپوليس «ورزشگاه شهر قدس» را خريده‌است، منتشر کرد؛اما اين ماجرا به علت مشکلات مالي و حقوقي باشگاه پايان يافت و به ثمر نرسيد.

زمين تمرين

پيش از انقلاب، زمين‌هاي تمرين پرسپوليس ورزشگاه آپادانا و بولينگ عبده بود. وقتي بولينگ عبده مصادره شد پرسپوليس در تپه‌هاي داووديه تمرين مي‌کرد.
در ساليان اخير، تمرينات تيم اصلي بيشتر در ورزشگاه کارگران انجام مي‌شد. در شهريور 1387، پس از انتقال باشگاه راه‌آهن به شهرري، پرسپوليس ورزشگاه راه‌آهن را به ارزش 150 ميليون تومان براي يک سال اجاره کرد و پس از 35 سال به ورزشگاه خانگي ديرين خود در شهرک اکباتان بازگشت. هم‌اکنون تيم اصلي پرسپوليس در «مجموعه ورزشي خيريه عمل» تمرين مي‌کند. تيم‌هاي پايه? نيز در ورزشگاه شهيد درفشي‌فر تمرين و بازي مي‌کنند.

هواداران

هجوم هواداران پرسپوليس به زمين چمن ورزشگاه آزادي پس از قهرماني در ليگ برتر 87-86

پرسپوليس باشگاه پرهواداري است. با اين که باشگاه پرسپوليس در تهران قرار دارد، در سراسر ايران هوادار دارد و در بازي‌هاي خارج از خانه نيز عده زيادي براي تشويق آن‌ها به ورزشگاه مي‌روند. اين باشگاه در افغانستان و امارات متحده عربي نيز هواداراني دارد. عادل فردوسي‌پور در مجله ورلدساکر مي‌نويسد: «پرسپوليس با بيش از 30 ميليون هوادار به عنوان محبوب‌ترين باشگاه آسيا شناخته مي‌شود.» بنا بر نوشته همشهري‌آنلاين، کنفدراسيون فوتبال آسيا در فهرستي پرسپوليس را بالاتر از الهلال عربستان و داليان چين پرهوادارترين باشگاه آسيا معرفي کرده‌بود. همچنين، اين باشگاه رکورد پرتماشاگرترين بازي ليگ قهرمانان آسيا را با 95?225 نفر تماشاگر در بازي با بنيادکار ازبکستان، در اختيار دارد.

رقيبان

استقلال تهران
بازي ميان پرسپوليس و استقلال، دو باشگاه پرهوادار و پرافتخار ايران، مهم‌ترين مسابقه? باشگاهي فوتبال در ايران است. نخستين بازي دو تيم در روز 16 فروردين 1347، نخستين بازي رسمي پرسپوليس بود که با نتيجه? بدون گل پايان يافت. فرداي آن روز، روزنامه کيهان ورزشي (مهمترين روزنامه ورزشي آن زمان) روي جلد خود هيچ چيز از بازي ننوشت و تيتري از فوتبال بانوان داشت. بر خلاف گذشته، امروزه اين بازي همواره با حساسيت بالا و تماشاگران زياد همراه است و برگزاري آن بازتاب‌هاي زيادي در ايران دارد. معمولاً اين بازي را حدود 100?000 نفر در ورزشگاه آزادي تهران تماشا مي‌کنند. مجله ورلدساکر در شماره ژوئيه 2008 خود، فهرستي از 50 شهرآورد دنيا منتشر کرد؛ و شهرآورد تهران را در رتبه 1ام آسيا و 22 جهان قرار داد.
سپاهان اصفهان
با اين که پرسپوليس و سپاهان هر دو از باشگاه فوتبال شاهين به وجود آمدند، در گذشته بازي اين دو هماوردي محسوب نمي‌شد. با آغاز جام خليج فارس و قهرماني باشگاه‌هاي اصفهاني در جام‌هاي فوتبال ايران، به اهميت بازي‌هاي رودرروي باشگاه‌هاي اصفهان و تهران افزوده‌شد. پس از نبرد قهرماني پرسپوليس و سپاهان در ليگ برتر 87-1386، اين حساسيت و اهميت دوچندان شد، به طوري که هم‌اکنون اين هماوردي از مهمترين بازي‌هاي دو باشگاه در هر فصل است.
مسائل اقتصادي و حقوقي
درآمدزايي
باشگاه‌هاي فوتبال ايران، از جمله پرسپوليس در درآمدزايي حرفه‌اي نيستند. هم‌اکنون بيشتر منابع مالي باشگاه پرسپوليس توسط مالک باشگاه، سازمان تربيت بدني تامين مي‌شود. کمک‌هاي بلاعوض هواداران ثروتمند،فروش بازيکن، بازي‌هاي بين‌المللي و حاميان مالي از ديگر منابع مالي مهم باشگاه هستند. پرسپوليس همچنين توانسته به عنوان نخستين باشگاه ايراني بابت حق‌پخش تلويزيوني و فروش فيلم درآمدزايي کند. با اين وجود تلاش‌هاي باشگاه براي درآمدزايي از فروش بليت (که از مهمترين منابع درآمد باشگاه‌هاي فوتبال حرفه‌اي است) تاکنون بي‌نتيجه مانده‌است.

وب‌گاه گل در گزارشي تحليلي از تاثير بحران اقتصادي جهان بر فوتبال کشورهاي مختلف، به دليل دولتي بودن اين باشگاه وقوع اين بحران را بر مسائل مالي آن کاملاً بي‌تاثير دانسته‌است.
بر اساس پژوهشي که جمعي از مدرسان و دانشجويان دانشگاه تهران در سال 1388 انجام دادند؛ ميزان علاقه‌مندي شرکت‌ها به حمايت مالي از اين باشگاه در ساليان گذشته سير صعودي داشته‌است. همچنين، مدت حمايت مالي اين شرکت‎ها معمولاً کوتاه بوده‎است.

دارايي‌ها

باشگاه پرسپوليس مالک يک ساختمان 5 طبقه در خيابان شيخ‌بهايي تهران است. اين ساختمان در زمين اهدايي فدراسيون فوتبال ايران ساخته‌شده و دفتر باشگاه است. در سال 1387 قرار بود موزه پرسپوليس در اين مکان راه‌اندازي شود.
در تير 1388، سازمان تربيت بدني با پرداخت 2 ميليارد تومان 1? از سهام بانک تات را براي باشگاه پرسپوليس خريد. نعمت‌الله شهبازي نويسنده روزنامه گل اين کار را سودآور، مفيد، و آغازي براي استقلال مالي باشگاه دانسته‌است.

بنا بر اعلام وب‌گاه رسمي باشگاه يک کلينيک پزشکي با نام « بيمارستان پرسپوليس » در خيابان گاندي تهران دارد که در خرداد 1389 آغاز به کار خواهد کرد. در سال 1384 نيز خبري درباره خريد ورزشگاه و راه‌اندازي شرکت هواپيمايي توسط باشگاه منتشر شده‌بود که انجام نگرفت.
اين باشگاه پيشتر مالک ورزشگاه راه‌آهن و مجموعه فرهنگي ورزشي شهيد چمران نيز بوده‌است.
منابع تحقيق :
www.perspolis-fc.com
سايت عصر ايران
www.topgoal.ir
sorkhiran.pib.ir
fa.wikipedia.org
صداقت، فرهاد. 34 سال با پرسپوليس (از سال 47 تا سال 81). چاپ اول، تبريز: شهريور 1381
حدادپور، مهدي؛ زارعي، اصغر. سالنامه رسمي و فرهنگ مصور باشگاه فرهنگي ورزشي پرسپوليس 1386
حدادپور، مهدي. سالنامه پرسپوليس 1381
«30 سال تاريخ باشگاه پرسپوليس: از شاهين تا پيروزي». انتشارات کيهان.
سايت ارتش سرخ
/ن