استقلال در يك نگاه

باشگاه فوتبال استقلال تهران يک باشگاه فوتبال ايراني است که سال 1324 در شهر تهران، پايتخت ايران بنيانگذاري شده‌است. استقلال پيش از انقلاب ايران تاج نام داشت.
استقلال تهران با دو قهرماني در جام باشگاه‌هاي آسيا (1970 و 91-1990) و دو نايب قهرماني (92-1991 و 99-1998) پرافتخارترين باشگاه فوتبال ايران در رقابت‌هاي آسيايي است. استقلال همچنين با هفت قهرماني در بالاترين دسته فوتبال ايران (ليگ منطقه‌اي يک بار،جام تخت جمشيد يک‌بار، ليگ قدس يک‌بار، جام آزادگان 2 بار و ليگ برتر 2 بار) دومين تيم پرافتخار در ليگ ايران و با 5 قهرماني و 3 نايب قهرماني پرافتخارترين تيم در جام حذفي ايران است.
رقيب سنتي اين باشگاه، پرسپوليس است. اين دو باشگاه پرطرفدارترين و پرافتخاترين تيم‌هاي فوتبال ايران و برگزارکننده? شهرآورد تهران هستند.
بر طبق تاريخ و آمار فوتبال اين باشگاه را پس از الهلال عربستان و يوکوهاما مارينوس ژاپن، سومين باشگاه برتر فوتبال آسيا در قرن بيستم اعلام کرد.

نام، نماد و رنگ

باشگاه در سال 1324 با نام «دوچرخه‌سواران» بنيانگذاري شد. پس از ثبت باشگاه به نام پرويز خسرواني، نام باشگاه با تصويب هيئت مديره در تاريخ 1 اسفند 1328 به «تاج» تغيير يافت. پس از وقوع انقلاب، باشگاه «استقلال» نام نهاده‌شد.
رنگ لباس استقلال از آغاز، آبي بوده است و رنگ آبي يکي از نمادهاي اين باشگاه به شمار مي‌رود و از اين رو «آبي‌پوشان» يکي از لقب‌هاي باشگاه است.

ورزشگاه و دارايي‌ها

هواداران استقلال در ورزشگاه آزادي تهران، استقلال- برق شيراز، هفته پاياني ليگ برتر پنجم

استقلال هم‌اکنون براي بازي‌هاي خانگي خود ورزشگاه آزادي را اجاره مي‌کند. اين باشگاه پيش از ساخته شدن ورزشگاه آزادي تهران، در ورزشگاه امجديه (شهيد شيرودي کنوني) به ميدان مي‌رفت. استقلال در پي بازسازي چمن ورزشگاه آزادي، در فصل 82-81 بازي‌هاي خانگي خود را در ورزشگاه تختي برگزار کرد.
در روز 16 تير 1387، کلنگ کمپ اختصاصي باشگاه استقلال در پارک ارم تهران به زمين خورد. علي فتح‌الله‌زاده، مديرعامل آن زمان استقلال اعلام کرد که ارزش اين کمپ 70 ميليارد تومان است.
باشگاه استقلال در تير 1388، با پرداخت 2 ميليارد تومان مالک 1? از سهام بانک تات شد، اين کار در آغاز با استقبال کارشناسان روبرو شد و اقدامي جهت سودآوري آينده باشگاه دانسته‌شد.

خانواده تيم‌هاي تاج

در دهه 1340، باشگاه تاج و شاهين، اولين باشگاه‌هايي بودند که در ايران مدرسه فوتبال راه‌اندازي کردند. بازيکنان اين مدارس فوتبال، پشتوانه‌اي براي آينده باشگاه بودند. باشگاه تاج در آن زمان پشتوانه مالي خوبي داشت، و در بيشتر شهرستان‌ها داراي شعبه بود. اهواز، رشت، مسجدسليمان و همدان از جمله اين شهرها بودند. اين شعبه‌ها، حتي پس از پيروزي انقلاب نيز بنيان باشگاه استقلال را تشکيل مي‌دادند.

يکي از شعبه‌هاي موفق، تاج اهواز بود که از همان ابتدا گروهي از بازيکنان خوب استان خوزستان را داشت و حتي توانست امتياز لازم براي صعود به جام تخت جمشيد 1352 را به‌دست‌آورد، اما چون مطابق قانون تنها يک تيم از هر باشگاه مي‌توانست در بالاترين دسته بازي کند؛ (و تاج تهران نيز در اين دسته بود) از صعود باز ماند. دو سال پيش از آن نيز، تاج مسجدسليمان در سال 1350 در جام منطقه‌اي ايران شرکت‌کرده‌بود و در ميان 8 تيم، ششم شده‌بود.
پس از انقلاب نيز، استقلال رشت (که زير نظر شهرداري رشت بود) و استقلال اهواز در رده‌هاي بالاي ليگ فوتبال ايران حضور داشتند. بعدها امتياز استقلال رشت به پگاه گيلان فروخته شد، اما استقلال اهواز تاکنون در فوتبال ايران حضور دارد. با اين که استقلال اهواز برخلاف استقلال تهران توسط بخش خصوصي مديريت مي‌شود و دو باشگاه ارتباطي با هم ندارد، گاهي «برادر» يکديگر خوانده مي‌شوند.

تيم‌هاي پايه

تيم‌هاي پايه استقلال در چهار رده سنّي اميد، جوانان، نوجوانان و نونهالان است.

تيم زنان

باشگاه تاج، نخستين باشگاه فوتبال در ايران بود که براي زنان کلاس فوتبال تمريني گذاشت و از پيشگامان فوتبال زنان در ايران بود. در تابستان 1387، رئيس كميته بانوان فدراسيون فوتبال ايران از اين باشگاه درخواست کرد تا در ليگ شرکت کند.

تاريخچه استقلال
از سال 1324 تاکنون

تيمي که امروز به نام باشگاه فرهنگي ورزشي استقلال ايران شناخته ميشود با بيش از شصت و دو سال قدمت، يک ازقديمي ترين تيمهاي فوتبال ايران است که افتخارات زيادي را يدک مي کشد. اگر ثبت رسمي اين باشگاه را با نام «استقلال» تولد اسمي آن بدانيم، مرتکب اشتباه بزرگي شده ايم چرا که اگر واقعيت تشکيل اين مجموعه را بپذيريم، بايد بيش از نيم قرن به عقب برگرديم، زماني که ورزش فوتبال از جايگاه ويژه اي در ايران برخوردار نبود.
به هرحال باشگاه استقلال با نام اوليه «دوچرخه سواران» در چهارم مهرماه سال 1324 هجري شمسي پايه گذاري شد و در طول شصت و دو سال حتي يک روز از فعاليت باز نايستاده است.
اين بزرگترين افتخار براي باشگاهي است که با جذب بهترين و با اخلاق ترين بازيکنان، خود را به عنوان سرآمد باشگاههاي ايران و آسيا مطرح کرده است. موسسان باشگاه به دليل علاقه به ورزش دوچرخه سواري، نام اين باشگاه را دوچرخه سواران گذاشتند و پس از آن رقابت اصلي در فوتبال ايران از سال 1325 بين تيمهاي «دوچرخه سواران»، شاهين، سرباز و دارايي بود.
اين مجموعه مانند هر تيم ورزشي فراز و نشيب هايي داشته است ولي هيچگاه از کسب افتخار و عناوين، کوتاهي نکرده و همواره خود را به عنوان يک از برترين تيمهاي باشگاهي در سطح ايران و آسيا معرفي نموده است.
با انتخاب پيراهن و پرچم آبي رنگ به عنوان نماد اصلي اين باشگاه، استقلال پا به عرصه اي گذاشت که کمتر کسي در آن روز تصور مي‌کرد اين تيم بتواند در آينده اي نه چندان دور به افتخاراتي بزرگ دست يابد.
در سال 1323 تعدادي از دوچرخه سواران با سابقه که عناوين قهرماني کشوري را در اختيار داشتند، تصميم گرفتند با ايجاد مرکزي براي گردهمايي دوستانه، پايه هاي يک تشکل صنفي را برپا کنند. اين مرکز، مکان تصميم گيري و سازماندهي در مورد امور مرتبط به دوچرخه سواري بود. اغلب اين دوچرخه سواران نظامي و دانشجو بودند و نام دفتر مرکزي خود را کلوپ دوچرخه سواران انتخاب کردند. فعاليتهاي کلوپ دوچرخه سواران از سال 1324 هجري- شمسي وارد مرحله تازه اي شد و اين در شرايطي بود که باشگاه تور که توسط مرحوم دانايي فرد تشکيل و هدايت مي شد، پس از شکست دادن تيم کارگر آبادان مورد توجه مسئولان دوچرخه سواران قرار گرفت و طي مذاکراتي موافقت شد که تيم تور با نام دوچرخه سواران وارد عرصه رقابتها شود.

پس از پايه گذاري دوچرخه سواران پنج نفر به نامهاي نواب (دوچرخه ساز)، ميرزايي (نجار)، خشايي(نگهبان بانک)، خسرواني (افسر) و جانانپور (کارمند تربيت بدني) تيم دوچرخه سواري باشگاه را بنيان گذاري کردند و پس از سپري شدن چند ماه به پيشنهاد «عمو اوغلي» قرار شد که در کنار تيم دوچرخه سواري يک تيم فوتبال نيز با همان نام به وجود آيد که اين موضوع، به تاييد ساير اعضاي باشگاه خصوصاً زنده ياد علي دانايي فرد قرار گرفت و پس از آن دوچرخه سواران رسماً موجوديت خود را اعلام کرد و در همين بين، چند تن از بازيکنان سرشناس تيم فوتبال نادر از جمله مهندس جاويدان به تيم فوتبال دوچرخه سواران پيوستند و نام اين تيم در هيات فوتبال استان تهران ثبت گرديد. در ابتدا تنها رشته فعال باشگاه، دوچرخه سواري بود. اما در مدت زمان بسيار کوتاهي ورزشهاي واليبال، بسکتبال، وزنه برداري، کشتي، پينگ پنگ، شنا و فوتبال نيز فعاليت خود را در باشگاه دوچرخه سواران آغاز کردند.

اولين بازي رسمي تيم فوتبال دوچرخه سواران

اولين ديدار رسمي تيم دوچرخه سواران در 15 اسفند 1328 برابر شاهين و در حضور بيش از 20 هزار تماشاگر در ورزشگاه امجديه( شيرودي) برگزار شد كه در آن تيم دوچرخه سواران اولين گل و اولين پيروزي رسمي خود را به دست آورد . گل تيم دوچرخه سواران به اين شكل بود: توپي كه توسط بيوك جديكار، از روي نقطه كرنر بر روي دروازه شاهين فرستاده شد، وارد دروازه اين تيم شد تا دوچرخه سواران اولين بازي رسمي خود را با پيروزي 1-0 پشت سر بگذارند. اولين مربي تيم دوچرخه سواران مرحوم علي دانايي فرد بود، تيم فوتبال( تور) توسط وي تشكيل شده بود و همه بازيكنان آن تيم شاگردان وي بودند .
هنوز چهار سال از تشکيل تيم فوتبال دوچرخه سواران نگذشته بود که پرويز خسرواني در سال 1328 امتياز باشگاه دوچرخه سواران را به نام خود به ثبت رساند و اين تيم به تاج تغيير نام پيدا کرد. طبق سوابق و اسناد موجود، تاريخ تغيير نام باشگاه، اول اسفندماه سال 1328 هجري شمسي مي باشد.

از دلايل اصلي تغيير نام باشگاه مي توان به طرز تفکر عده کثيري از علاقه مندان به ورزش اشاره کرد. زيرا باشگاه دوچرخه سواران در تمامي رشته هاي ورزشي فعاليت داشت، اما عده قابل توجهي از مردم بر اين باور بودند که اعضاي دوچرخه سواران مي بايست دوچرخه سوار باشند. بنابراين اعضاي هيات مديره اين باشگاه که متشکل از آقايان «پرويز عمواوغلي، گرائيلي، ملکي، علي دانايي فرد و سيد آقا جلالي» بودند، تصميم گرفتند نام ديگري را براي باشگاه انتخاب کنند. پس از بحث و گفتگوي فراوان و راي گيري بين اعضاي هيات مديره نام «تاج» تصويب و به ثبت رسيد.
هيات مديره باشگاه تاج از افرادي چون «امير اسدالله علم» - نخست وزير وقت ايران – به عنوان رئيس هيات مديره- تشکيل يافت و بودجه قابل توجهي را براي باشگاه تاج منظور کرد. ضمن آنکه سروان پرويز شيخان به عنوان مدير باشگاه تاج مشغول به فعاليت بود.
باشگاه تاج سپس با تلاشهاي پرويز خسرواني و اسداله علم در نزديکي باغ امين الدوله (دروازه شميران) صاحب باشگاه آبرومندي شد.

اولين بازي خارجي تيم تاج

اولين سفر خارجي تيم تاج در سال 1329 به كشور افغانستان بود كه اين تيم توانست در يك بازي دوستانه تيم ملي افغانستان را 3-2 شكست دهد. از نكات بسيار جالب در اين سفر، خوابيدن نوبتي بازيكنان بر روي سقف اتوبوس بود، كه ( هشيار نژاد) بازيكن تاج از روي سقف اتوبوس به زمين افتاد ، اما بعد از 20 كيلومتر كه نوبت به تغيير خواب بازيكنان بر روي سقف اتوبوس شد، بازيكنان و راننده متوجه اين اتفاق شدند. آنها در بازگشت اين بازيكن را سالم در كنار جاده در حالي كه به خواب رفته بود ، ديدند . خاطره ديگر در اين مسافرت، خرابي اتوبوس تيم تاج در دشت( دل آرام) افغانستان وگرسنگي بازيكنان اين تيم دراولين سفر خارجيشان بود.

پس از انقلاب اسلامي

در ادامه و پس از 29 سال، در سال 1357 هجري شمسي متعاقب با پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي ايران و با مشورت تعدادي از بازيکنان قديمي اين باشگاه، از جمله کردنوري و جلالي، تيم تاج تغيير نام پيدا کرد و اين بار يک اسم ماندگار و فراموش ناشدني به نام «استقلال» بر اين تيم گذارده شد.
لازم به يادآروي است که پس از انقلاب اسلامي، پرويز خسرواني – مدير باشگاه تاج- از ايران خارج و باشگاه استقلال به سازمان تربيت بدني جمهروي اسلامي ايران سپرده شد. ضمن آنکه تمامي امکانات باشگاه تاج پس از پيروزي انقلاب به تصرف دولت درآمد و باشگاه استقلال بعد از آن روزهاي سختي را پشت سرگذاشت.
استقلال افتخارات فراواني را براي ميليونها هوادار خود و فوتبال ايران به ارمغان آورد که تاکنون نه تنها در ايران، در قاره کهن آسيا نيز کمتر باشگاهي موفق به کسب آن شده است. اگرچه اکنون بعضي از بنيانگذاران و بازيکنان اوليه و بسياري از هواداران ساليان گذشته اين باشگاه روي در نقاب تيره خاک کشيده اند ولي خدمت و تلاشها و از خود گذشتگي هاي پيشکسوتان وبازکنان استقلال هر يک همچون بناي يادبودي براي نسل جديد خود نمايي مي کند. دوچرخه سواران آن روز، تاج روزگاز بعد و استقلال امروز هر يک بخشي از تاريخ پر افتخار 65 ساله ( تا 1389) باشگاهي است که با وجود فراز و نشسيبها در طول بيش از نيم قرن، هر روز برشمار هوادران آن افزوده مي شود. البته باشگاه استقلال تمامي موجودت فعلي خود را مديون مرحوم علي دانايي فرد است که همزمان با تاسيس و دوچرخه سواران به اين تيم پيوست و تمامي عمر خود را صرف ترقي و پيشرفت آبي پوشان و تعليم و تربيت جوانان اين آب و خاک کرد. وي در سال 1358 عام خاکي را به شوق ديدار معبود ترک کرد و چشم از دنيا فروبست. روحش شاد و يادش براي هميشه گرامي باد.

باشگاه استقلال در ثبت شرکتها، موسسه فرهنگي- ورزشي استقلال تهران ثبت شده است که سرمايه اوليه آن يک ميليون ريال بود.
گفتني است مجمع باشگاه استقلال در هر سال چهار بار تشکيل جلسه مي دهد و کار اصلي مجمع عمومي، تصويب ترازنامه، تصويب ترازمالي، سود و زيان باشگاه، مشکلات احتمالي و مهمتر از همه گزينش افراد هيات مديره مي باشد. اعضاي مجمع عمومي باشگاه استقلال را هفت نفر تشکيل مي دهد. تشکيل اين مجمع غالباً براي ارائه گزارش عملکرد مديرعامل باشگاه برپا مي شود.
باشگاه استقلال بنا به شرايط مقتضي از پنج آرم بر روي پيراهن خود به عنوان نماد باشگاه استفاده کرد که دو آرم مربوط به زمان تشکيل تيمهاي دوچرخه سواران و تاج بود و سه آرم ديگر پس از پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي براي استقلال برگزينده شد.کسب مقامهاي متعدد از ميادين داخلي وآسيايي از استقلال تيمي روياي و واقعاً پرافتخار در سطح ايران و آسيا ساخته است که شايد ساختن چنين مجموعه اي فقط در رويا براي تيمهاي ديگر ممکن باشد.
منابع تحقيق :
www.esteghlaltehranfc.com
fcesteghlal.ir
Fa.wikipedia.org
IPLstats.com
ايسنا
خبرگزاري فارس
سايت رسمي ورزشگاه آزادي
روزنامه همشهري
فدراسيون بين‌المللي تاريخ و آمار فوتبال
همشهري آنلاين
ايران ورزشي
روزنامه ورزشي گل
خبر ورزشي
مجله فيفا
شبکه ورزش ايران
روزنامه اعتماد ملي
شهروند امروز
34 سال با پرسپوليس (از سال 47 تا سال 81). چاپ اول
روزنامه دنياي اقتصاد
روزنامه ايران
روزنامه مردمسالاري
هفته‌نامه شيرزنان
روزنامه اعتماد
خبرگزاري مهر
پارس‌اسپورت
بنياد آماري سند.ورزش.فوتبال
/ن