ارتباط حركت با دستگاه تنفس بسيار روشن وآشكار است . شما ده پله را تند بالا برويد و يا 100متر تند بدويد.ملاحظه مي كنيد كه نفس شما به شمارش مي افتد . توضيحش ساده است . ماشينهاي موتوري براي حركتهاي تند بنزين زيادتري لازم دارند . بدن انسان نيز براي حركت تند احتياج به نيرو و انرژي بيشتري دارد. اين انرژي با سوخت و ساز مواد غذائي در مقابل اكسيژن يعني اكسيداسيون به دست مي آيد . زندگي سلولهاي بدن و فعاليت آنها به اكسيژن بستگي دارد . شما اگر روي پايتان طوري بنشينيد كه روي شريان پا (رگ پا ) فشار بيفتد در چند دقيقه پايتان كرخت مي شود و گز گز مي كند . اين همان كندي جريان خون و كمبود اكسيژن است ،همانطور روي شريانهاي نقاط ديگر بدن اگر فشار بياوريد يا مانعي مجراي رگها را مسدود نمايد ( مانند آمپولي در شريان قلب ) جريان خون و اكسيژن قطع و عضو با ورود ناراحتي از كار خواهد افتاد . تحمل اعضا ء بدن در مقابل كمبود اكسيژن متفاوت است . دست وپا و اطراف بدن تا 1-2 ساعت به قطع جريان خون تحمل دارند ولي از همه بيشتر مغز وقلب به اكسيژن احتياج دارند . پس از قطع جريان اكسيژن ( قطع تنفس )مغز در يكي دو دقيقه و قلب نيز در 2-3 دقيقه از كار مي افتد . خوشبختانه اكسيژن به مقدار فراوان و مفت و مجاني در هواي آزاد وجود دارد و 21% تركيب هوا اكسيژن است . در سطح دريا غلظت آن بيشتر و در ارتفا عات هر چه بالا تر برود مقدار آن كمتر مي شود . غلظت اكسيژن در هوا به ارتفاع محل و فشار آتمسفربستگي دارد به ترتيب زير :
ارتفاع از سطح دريا ـ فشار آتمسفر ـ غلظت اکسيژن
کنار دريا ( همسطح )ـ 760 ـ159
1000 مترـ 660 ـ 143
2000 مترـ 560 ـ 127
3000 متر ـ460 ـ 112
4000 متر ـ410 ـ 96
8000 متر ـ 250 ـ 52
فشار آتمسفر تا ارتفاع 3000 متر هر 10 متر يك آتمسفر كمتر مي شود . از 3000 متر به بالا هر 20 متر يك آتمسفر كمتر مي شود.
در هر ارتفاعي نسبت اكسيژن با گاز هاي ديگر تركيب هوا ثابت و 21% مي باشد.
اگر كسي سوار هواپيما و يا هليكوپتر شود و در ارتفاع 6000 متر پياده شود گرفتار مشكلات تنفس وكمبود اكسيژن بوده به تنگ نفس ، سر گيجه و تهوع و بيحالي گرفتار خواهد شد و از 8000 متر به بالا قادر به تنفس و زندگي نخواهد شد . ولي با صعود چند مرحله و اقامت چند روزه در فواصل ارتفاعات مكانيزم اتو ماتيك بدن با تحولات و تغيرات هشيارانه و اعجاب انگيز در تركيبات خون كمبود اكسيژن را جبران خواهد كرد .در استراحت چند روزه در ارتفاعات با مكانيزم اسرار آميزي طبيعت هشيار بدن به نسبت كم شدن غلظت اكسيژن در هواي بلنديها تعداد گلبولهاي قرمز ( اكسيژن آور ) خون را بالا مي برد تا گلبولهاي زياد از غلظت كم هوا اكسيژن كافي را فراهم كرده آفتي از كمبود اكسيژن در سلولهاي بدن عارض نشود .اين اختلاف در تعداد گلبولهاي قرمز خون به طور طبيعي در خون ساكنين كنار دريا و يا ارتفاعات وجود دارد.
ساكنين همسطح دريا در يك ميليمتر مكعب خون در حدود 4 ميليون گلبول قرمز دارند ، در حاليكه ساكنين فلاتهاي بلند مانند تبت ، هيماليا ، جبال آند در آمريكاي جنوبي در هر ميليمتر مكعب خون 6 ميليون گلبول قرمز دارند.
موقع فعاليت بدني هنگام صعود در ارتفاعات با توجه به كمبود غلظت اكسيژن و نياز مبرم بدن به اكسيژن بيشتر در موقع فعاليت بدني ، قلب و دستگاه تنفس همزمان فعاليت فوق العاده اي را از خود نشان مي دهند . تعداد تنفس از 16 به 40-50 بار در دقيقه و ضربان قلب از 72 به 140-180 بار در دقيقه بالا مي رود . اين افزايش فوق العاده ضربانهاي قلب و شمار تنفسهاي عميق احتياجات اكسيژن بدن از فعاليت زياد را از فشار كم اكسيژن هوا فراهم و از بروز عوارض كمبود آن جلو گيري مي نمايد.رابطه حركت و ورزش با دستگاه تنفس در اخذ و جذب و استفاده صحيح از اكسيژن خلاصه مي شود.
ريه ورزشكاران در حكم ماشين سيار و آماده به كار است.ورود هوا با فشار هاي مكرر در نفس هاي عميق هنگام فعاليت بدني ، هجوم امواج هوا به داخل ريه ها برونشها را بازتر ، عضلات آنها را ورزيده تر و امواج تار هاي كركي داخل برونشها را زنده تر و شاداب تر نگهميدارد و در آنها تمام حبابهاي ريه ها در حال فعاليت مي باشند و جريان سريع خون در جدار حبابها رشد شان را كاملتر و جذب اكسيژن را سهل تر وفراوان تر مي نمايد.
منبع:www.vista.ir
/ن