رب اجعلني مقيم الصلوه و من ذريتي ربنا و تقبل دعاء
پروردگارا ! من و فرزندانم را از اقامه کنندگان نماز قرار ده و دعاي مرا قبول فرما.
سوره مبارکه ابراهيم ـ آيه شريفه 40
عبارت مشهور"العلم في الصغر، کالنقش في الحجر"(دانش در کودکي، مانند نقش پايدار در سنگ است)، امروزه با پيشرفت دانش پزشکي و روان پزشکي و به خصوص با پيدايش روان کاوي توجيه کامل علمي پيدا کرده است.
روان شناسي مدرن، با تداعي از مکتب روان کاوي فرويد و نظريات "ژان پياژه"، "جان باولف" و بسياري از دانشمندان ديگر، به ما مي گويد که مهم ترين دوران زندگي بشر که به وجود آورنده شخصيت نهايي او خواهد بود، دوران کودکي است. بر اين اساس هر قدمي که در جهت ايجاد سلامت رواني اطفال برداشته شود، به نوبه خود سبب ايجاد جامعه اي سالم و موفق خواهد شد.
اما بزرگ ترين موهبتي که ممکن است در جهت ايجاد سلامت رواني نصيب يک طفل نورسيده گردد، پاي گذاشتن او در خانواده اي مؤمن و نمازگزار است.
تعاليم آيين حيات بخش اسلام که حتي کوچک ترين مسائل بشري را بدون پاسخ نگذاشته است، از همان بدو تولد نوزاد براي او برنامه ها و روش هاي متعددي دارد که عمل به آنها ضامن سعادت و سلامت هميشگي انسان است.
از جمله در بعد سلامت رواني، آيين اسلام به والدين و به خصوص پدر، مؤکداً حکم کرده است که مثلاً نام نيک بر بچه بگذارند(1) و امروز علماي روان شناسي متفقاً به اين نتيجه رسيده اند که چگونه نام يک کودک در شکل گيري شخصيت او تأثير گذار است و چگونه يک نام بد ممکن است،موجبات تحقير کودک(مثلاً تمسخر او توسط همسالان) و در نتيجه تزلزل شخصيتش گردد و يا هنگامي که روان کاوي در قرن بيستم، حکايت از حضور تظاهرات نهفته اما مقتدر جنسي در وجود اطفال مي کند ، آنگاه مفهوم عميق آن بخش عظيم از احاديث و روايات معصومين(ع) که مثلاً بوسيدن دختران توسط مرد نامحرم را بعد از 5 ، 6 سالگي منع کرده اند.(2)
در هر صورت کودکي که در خانواده مؤمن و نمازگزار به دنيا مي آيد و زمزمه حيات بخش اذان و اقامه در گوش راست و چپش نخستين نغمه زندگي او مي گردد، کودکي است که گام در مسيري سعادت بخش گذاشته است.
تغذيه کودک تا دو سال به وسيله شير مادر و بهره مندي کامل او از آغوش پر مهرش که يک موهبت اسلامي است به او ايمني محير العقولي در مقابل بخش عظيمي از بيماري هاي رواني مي بخشد، مثلاً احتمال اضطراب يا افسردگي که بر اثر جدايي از مادر به وقوع مي پيوندد، بسيار کم مي شود. چرا که امروزه روشن شده است اکثر کساني که به دام مهلک اعتياد گرفتار مي آيند کساني هستند که در کودکي، از شير و آغوش مادران شان محروم بوده اند.(3)
شيوع اسکيزوفرني که خطرناک ترين و مهلک ترين بيماري در روان پزشکي است در بچه هاي خانواده هاي مسلمان و نمازگزار بسيار کم است، چرا که علم امروز ثابت کرده است که بروز اسکيزوفرني، ارتباط معني داري با وجود سيستم زن سالاري در اداره خانواده ها دارد(4) که مسلماً در خانواده هاي نمازگزار، با رعايت اصول درخشان قرآني، از قبيل(الرجال قوامون علي النساء) و رد صريح و قاطع سيستم شوم "زن سالاري‌"، قدم بزرگي در جهت کاهش ميزان ابتلا به اين اختلال برداشته مي شود.
همچنين درباره آثار مثبت و متعدد، قانون مؤکد اسلامي مبني بر آزاد گذاشتن کامل کودکان تا سن 7 سالگي و پرهيز از تنبيه و محدوديت براي آنها مي توان تعمق بسيار نمود.
اما بعد ديگر،تأثيري است که نماز به طور مستقيم بر حالات رواني اطفال دارد و آن بر اثر نماز خواندن خود کودک حاصل مي شود.
شروع نماز در سنين کودکي سبب مي شود که او اين صفت حسنه را به صورت يک عادت معمول و سازنده در جسم و روان خود، ملکه نمايد و جزو برنامه هاي هميشگي زندگي خود، قرار دهد و در نتيجه از همه فوايد نماز، در بعد سلامت رواني در آينده برخوردار گردد.
به علاوه با شروع نماز در دوران کودکي، مفاهيمي مثل خدا و مذهب و دستوراتي مثل تعاليم اسلامي، چنان در ذهن پذيرنده و شفاف کودک که هنوز سنگيني و تيرگي گناهان ظرفيت هاي فکري و مغزي او را آلوده نکرده است، جاي مي گيرد که امکان شک و ترديد در اين زمينه در آينده بسيار کاهش مي يابد.
اين نکته به خصوص بايد مورد توجه خانواده هايي قرار گيرد که با وجود آن که خود را مسلمان مي دانند اما وقتي که فرزندشان به سن تکليف مي رسد او را به بهانه اين که:
"هنوز خيلي کوچک است !" به خواندن نماز تشويق نمي کنند. اين مسئله که با کمال تأسف به خصوص در مورد دختر بچه ها که سن تکليف آنها پايين تر است(9 سالگي)، شيوع بيشتري دارد، مسبب عوارض مخرب بسياري در آينده کودک خواهد شد.
در حقيقت پدر و مادراني که با دلسوزي ساده انديشانه، فرزند خود را به برپاداري نماز تشويق نمي کنند، خيانت بزرگي از جهت محروم نمودن کودک خويش از اين نعمت بزرگ مرتکب مي شوند. چرا که به اين ترتيب گويي به آلودگي کودک خويش، به انواع گناهان و انحرافات و بدبختي ها و بيماري هاي جسمي و رواني، رضايت داده اند و او را به خسارت سنگين در دنيا و آخرت محکوم نموده اند.
به همين دليل است که آيين مقدس اسلام و به خصوص ائمه بزرگوار شيعه(ع) با توصيه هاي مؤکد، مسلمانان را به آموزش مرحله به مرحله نماز به کودکان فرا خوانده اند و حتي با اين که از مجازات ها و تنبيهات بدني در مورد کودکان، به خصوص قبل از 7 سالگي، منع نموده اند در مورد ترغيب به نماز گاهي امر به تنبيه کودکان فرموده اند. در اين مورد در حديثي معتبر از حضرت امام صادق(ع) آمده است که فرمودند: چون پسر، سه ساله شود، پدر و مادر به او مي گويند که: هفت مرتبه بگو "لا اله الا الله" و چون سه سال و هفت ماه و بيست روز از عمرش بگذرد، به او مي گويند که هفت مرتبه بگويد: "محمد رسول الله" ، پس چهار سالش تمام شود به او مي گويند که هفت مرتبه بگويد: "صلي الله علي محمد و آله" پس چون پنچ سالش تمام شود او را وا مي دارند که خدا را سجده کند.
اما چون شش سالش تمام شود. نماز را به او ياد مي دهند و چون هفت سالش تمام شد، وضو را به او ياد مي دهند و او را به نماز امر مي کنند و چون نه سالش تمام شود وضو و نماز را به خوبي به او مي آموزند و از ترک وضو و نمازاو را نهي کنند. پس چون کودک وضو و نماز را ياد گرفت، خداوند پدر و مادرش را خواهد آمرزيد.(5)
مفاهيم عميق اين حديث از جمله اين که اقامه نماز پس از اقرار به توحيد و نبوت(که اساسي ترين اصول اعتقادي اسلام هستند) قرار گرفته و اين که عمل به اين حديث ضامن آمرزش پدر و مادر تلقي شده است، بايد به دقت مورد توجه خانواده ها قرار بگيرد.

پي نوشت :
 

1- حديث از امام صادق(ع) ـ کافي جلد 6 صفحه 49
2- براي مشاهده اين قبيل احاديث مراجعه کنيد به کتاب ارزشمند حليه المتقين، اثر علامه بزرگ مجلسي(ره)، صفحه 49
3- براي مطالعه درباره تاثيرات رواني تغذيه با شير مادر رجوع کنيد به مجموعه مقالات سمينارهاي مربوطه و به خصوص تحقيقات آقاي دکتر ياسمي(روان پزشک)
4- رجوع کنيد به مجموعه ارزشمند و بي نظير"اولين دانشگاه، آخرين پيامبر" اثر جاودانه شهيد دکتر سيد رضا پاک نژاد ـ جلد 21
5- حليه المتقين، علامه مجلسي (ره) صفحه 93
 

منبع:http://www.sibtayn.com
/س