پس از آشوب هاي 1992 در جنوب بخش مرکزي لوي آنجلس ، رئيس جمهوري ايالات متحده اظهار داشت که عميقاً نگرن من است وبه منظور ايجاد شغل براي بيکاران کمک هاي مالي دولت فدرال را فراهم خواهد ساخت.
درجامعه اي پيچيده وبي تفاوت مانند جامعه ما پرخاشگري ممکن است نمايان ترين شيوه براي اقليت ستمديده درطيب توجه اکثريت نيرومند باشد.هيچ کس نمي تواند تاثيرآوبهاي واتس وريترويت وجنوب بخش مرکزي لوس آنجلس را برهشيار شدن عده ي زيادي از مردم خير خواه ولي بي تواوت نسبت به وضع استفبار اقليت هاي قومي ونژادي در ايلات متحده آمريکا را انگار کند:
خشونت موجد خشونت است نه تنها بصورت ساده حمله متقابل قرپاني به دشمن خود بلکه به صورتي خيلي پيچيده تر وعيارانه تر به گونه اي که حمله کننده مي کوشد تا خشونت خود را ازطريق مبالغه درباره شرارت دشمن خود توجه کنند واحتمال حمله هاي ديگر را افزايش دهد.
لورن اسيلي مي گويد :بايد خواستار مردمي مهربان تر وملايمتر بود امامي اقزايم مردمي که نسبت به اختلافات بين خود تحمل بيشتري دارند نه مردمي که بي عدالتي را پذيراباشد.مردمي که نسبت به هم محبت بورزند وبه هم اعتماد داشته باشد ودرعين حال براي ازبين بردن بي عدالتي وبي رحمي فرياد بکشند اعتصاب کنند تحريم کنندتظاهرات را بيندازند وحتي راٌي بدهند.پژوهش ها به کرات نشان داده اند که تنها راه حل يافتن طريقي است که ذدرعين کاهش خشونت.بي عدالتي ها بينجامد.که موجب ناکامي هستند واغلب منجربه پرخاشگري خشونت آميز مي شود.

مخالفت جويي – عناد
 

Dsm- III ويژگي هاي اصلي اختلال مخالفت جويي را نافرماني منفي بافي و مخالفت تحريک آميز دربرابر چهره هاي صاحب اختيار به ويژه والدين مي داند کودک پيوسته در خواسته هاي فرمان هاي والدين را ناديده مي انگارد در واقع کودک مايل است در مقام مجادله با سرزنش در آيد و به گونه اي عمل کند که با مخالفت با درخواست باشد بسياري از دست اندرکاران مخالفت جويي و عناد را از ويژگي هاي مشترک بسياري از مشکلات دوره کودکي به ويژه پرخواشگري و رفتار مند اجتماعي مي دانند در مورد کودکان مبتلا به ناتوانايي هاي يادگيري و کودکاني که در رشدشان تاخير وجود دارد نيز عناد بسيار گزارش شده است روشن شده که عناد بسيار متداولي است و يکي از رايج ترين مشکلات کودکان مراجع کننده به درمانگاه ها را تشکيل مي دهد گزارش هاي برخي از منابع حکايت از آن دارد که مراجعه کنندکان به درمانگاه ها از کودکان غير مراجع عناد بيشتري دارند در عين حال در کودکاني که به درمانگاه ها مراجعه نمي کنند عناد ديده مي شود کودکان به هنجار در حدود 60 تا 80 درصد والدين را اجابت مي کند .

پرخاشگري به عنوان يک پاسخ :
 

بهتر آن است که به پرخاشگري به عنوان نوعي پاسخ آشکار بنگريم از ميان پاسخ هاي متعدد مختلفي که يک فرد نسبت به افراد ديگر نشان مي دهد فقط بعضي پاسخ هاي پرخاشگرانه پيدا مي کند اين نامگذاري ها در بين عنوان پرخاشگرانه ، بازتابي از نوعي از قضاوت اجتماعي دست که تحت تاثير چندين عامل قرار ارد طبق تجزيه و تحليل باندورا اين عوامل شامل خصوصيات رفتار مورد مشاهده خصوصيات فردي که نام گذاري مي کند و خصوصيات شخصي که رفتار او نام گذاري مي شود مي گردد از جمله پاسخ هايي که احتمال دارد به عنوان پرخاشگرانه تلقي شود رفتار هايي چون حمله بدني يا از بين بردن اموال است که به پيامد هاي ناخوشايندي براي افراد ديگر منجر مي شود پاسخ هايي که تحت عنوان پرخاشگري قرار اده مس شوند معمولا داراي مقدار يا فشار زيادي بوده و غالبا به ابزار درد يا رنج توسط کسي که در معرض اين پاسخ ها قرار داشته اند منجر مي گردند .
خصوصيات شخصي که نام گذاري رفتار را برعهده دارد هنگامي وارد تصوير مي شوند که ارزش ها و توقعات او در دادن عنوان پرخاشگرانه به يک پاسخ دخالت ناميد بسته به زمينه اجتماعي شخصي نام گذار فعاليت هاي گروهي از پسر بچه ها ممکن است عنوان ( شوخي و بازي ( يا ( پرخاشگري ) دريافت نمايد خصوصيات فردي که رفتار مورد نام گذاري است نيز معمولا با زمينه اجتماعي او ارتباط دارد تصوير هاي قالبي متعددي در کارند که طبق آنها اگر همان رفتار از يک گروه نژادي خشونت و پرخاشگري تلقي مي شود ولي اگر افرادي زمينه اجتماعي ديگر به آن دست زنند ورزش و تفريح ناميده مي شود .
هرگاه پرخاشگري بصورت يک پاسخ آشکار نگاه کنيم لازم است آن را از عامل انتگيزش که غالبا با پرخاشگري همبستگي دارد ولي نه از لحاظ معني با ان مترادف است و نه هميشه با آن همراه تشخيص دهيم اين عامل انگيزشي ( عاطفي ) يک حالت برانگيختگي فيزيولوژي است که معمولا با کلمات خشم يا غصب بيثان مي شود به نظر مي رسد که اين حالت بوسيله بعضي محرک ها مخصوصاً محرک هاي مستلزم همه ( پرخاشگري متوجه يک فرد ) و ناکامي ( جلوگيري از يک توالي پاسخها پيش از رسيدن به پاسخ هاي تکميلي نهايي ) ايجاد مي گردد .

يادگيري پرخاشگري :
 

وقتي پرخاشگري به عنوان نوعي پاسخ تعريف کنيم مطالعه شرايطي که اين پاسخ تحت آنها ياد گرفته شده امکان پذير مي گردد و هنگامي گه به اين شرايط پي برديم بايد تغيير و مالاً کنترل اين رفتار مخل و برهم زن جامعه ميسر گردد .
شرايط مساعد براي پرخاشگري :
ناکامي مجموعه پيچيده اي از محرک ها ست که غالبا ً پاسخ هاي پرخاشگرنه را کنترل مي کند در واقع در فرهنگ ما مشاهده وقوع پرخاشگري بدنبال ناکامي چنان شايع است که براي چندين دهه فرضيه ناکامي پرخاشگرانه گروه پژوهشگران دانشگاه ييل که طبق آن پرخاشگري هميشه نتيجه يا پيامد ناکامي مي باشد به عنوان نظريه اي که شرايط لازم و کافي پرخاشگري را در بر دارد تلقي مي شد توجه داشته باشيد که اين تعريف مدعي نيست که هميشه به دنبال ناکامي پرخاشگري بروز مي کند ولي کساني که از فرضيه ماکامي پرخاشگري استفاده ميمردند غالباً آن را به اين معناي علت تعبير مي نمودند .
کلمه ناکامي در محاورات روزمره معني ضمني حالتي دروني را القا مي کند که در صورت جلوگيري از يا قطع عمل يک فرد به او دست مي دهد در اين قبيل موارد شخص مي گويد ( من احساس ناکامي مي کنم ) از نقطه نظر رفتاري بهتر است استفاده از کلمه ناکامي را به بيان مجموعه اي از محرک ها محدود کنيم که بر حوادث خارجي بر قطع يا سد راه توالي پاسخها دلالت مي کند هر گاه ناکامي به اين معني به کار گرفته شود پرخاشگري را مي توان به عنوان يکي از پاسخ هاي متعددي تلقي نمود که هر فرد ممکن است ياد گرفته باشد که در حضور مجموعه محرک هاي مزبور از خود بروز دهد برعکس ممکن است فرد ياد بگيرد در پاسخ موسوم به پرخاشگري را در مقابل تعداد زيادي از محرک هاي خارجي از قبيل فرمان ( بجنگ ) يا صداي زنگ شروع مسابقه مشت زني از خود بروز دهد .

خشم ، حسادت و ترس در کودکان :
 

در اين قسمت اختلالات رفتاري کودکان در ارتباط با خشم ، حسادت و ترس آورده مي شود .

خشم :
 

برخي از کودکان گاهي دچار حملات خشم شده و به طور ناگهاني واکنشهايي نظير جيغ زدن ، لگد زدن ، گاز گرفتنم ، خود زني خود را بر روي زمين پرتاب کردن ، پرتاب اشيا و شکستن آنها از خود بروز مي دهند .
پژوهش هاي مختلف نشان داده است که اين کودکان اکثراً به خانواده هاي عصباني ، پرخاشگر ، زور گو و محدود کننده تعلق دارند و در اغلب موارد با افزايش سن کودک اين حملات نيز برطرف مي شود .

حسادت :
 

به طور طبيعي در ثلث کودکان عادي از قبيل دبستان نوعي از حسادت نسبت به اطرافيان وجود دارد برخورد نادرست با مسئله حسادت در کودکان مي تواند اين واکنش زود گذر تطابقي را به حسادت مداوم تبديل کند حسادت غالباً با احساس کمبود يا حقارت همراه است و بيشتر در مواقعي ديده مي شود که کودک ديگري به علت داشتن صفت ويژه اي مورد توجه و تحسين شديد قرار گيرد .

ترس :
 

ترس يکي از مسائل بسيار رايج در کودکان کمتر از پنج سال است و بدين جهت بايد آن را طبيعي دانست .
مطالعات نشان مي دهد کودکان عادي بين 2 تا 6 سال بطور متوسط دچار چهار تا پنج نوع ترس مختلف هستند و به طور ميانگين هر چهار و نيم روز يکبار واکنشهاي ناشي از ترس در آنان مشاهده مي شود .
پژوهش هاي مختلف مشخص مي کند که ترس در دختران بيشتر از پسران وجود دارد و نوع ترس دختران بيشتر از حيواناتي مانند مار ، موش و سوسک است در حاليکه سران بيشتر از اينکه مورد سرزنش و انقاد ديگران واقع شوند مي ترسند همچنين ميزان و شدت ترس در دختران بيشتر از پسران است معمولاً با افزايش سن ميزان شدت ترس کاهش مي يابد اما بعضي از ترس ها در سنين خاصي تظاهر مي کند بر اساس تحقيقات ميلر و ديگران ترس هاي متعادل در سنين مختلف مورد بررسي قرار گرفته است .
بايد توجه داشت ترس هاي دوران کودکي معمولاً کوتاه مدت و ناپايدار است و با مرحله ويژه اي از رشد نيز مرتبط مي باشد اما اگر واکنش هاي ترس که از مهم ترين واکنش هاي طبيعي انسان است به گونه اي پايدار ادامه مي يابد يا براي کودک آزار دهنده باشد و بر عملکردهاي وي اثر نامطلوب گذارد بطوريکه موجب پيدايش رفتار هاي غير عادي مي گردد بايد در پي چاره جويي آن برآمد کليه واکنش هاي ياد شده زود گذر است و با سالم سازي محيط کودک اين واکنش ها خود به خود برطرف مي شوند اما چنانچه فشار هاي محيطي عاطفي و ناکامي هاي گوناگون ادامه يابد بر شدتن ناراحتي و اضطراب کودکان افزوده مي شود و اين واکنش هاي زود گذر ممکن است به واکنش هاي مقدماتي نوروتيک در کودک تبديل شود .

نتيجه گيري هاي درماني و پيشگيري :
 

بر اساس مطالعات مختلفي که مورد بررسي قرار داده ايم مي توان درباره يادگيري رفتار پرخاشگرانه نتيجه گيري هايي نمود که به نوبه خود به ما اجازه خواهند داد درباره نحوه پيشگري در اين قبيل يادگيريها انديشه نمود و چگونگي تقليل رفتار پرخاشگرانه را مورد بحث قرار دهيم .

چهار شرط لازم براي يادگيري پرخاشگري :
 

به نظر مي رسد پاسخ هاي پرخاشگرانه تحت چهار نوع شرايط يا اوضاع و احوال قرار گرفته مي شوند :
شرط اول : هنگامي تحقق پيدا مي کند که پرخاشگري بر اثر نيل به هدف تقويت شود مثلاً موقعي که کودکي بچه ديگري را از روي تاب بازي به پايين هل داده و خود به او سوار مي شود .
شرط دوم : مستلزم تساهل و عدم سختگيري والدين نسبت به رفتار پرخاشگرانه کودک مي باشد هر گاه پدر و مادر مخصوصاً پدران و مادراني که معمولاً به فرزندان خود سختگيري مي کنند در موقع ابراز پرخشگري توسط کودک دست رور دست بگذارنند و عکس العملي از خودشان نشان ندهند اين عدم دخالت آنان ممکن است توسط کودک به عنوان نوعي تاييد ضمني و بنابراين تقويت رفتار پرخاشگرانه تلقي شود .

پيشنهادات :
 

به طور کلي خشونت و پرخاشگري بيشتر عامل بيروني دارد و فقط در موارد خاص به علل دروني مربوط مي شود . والدين در درجه اول بايستي محرک هاي محيطي را که باعث تحريک خشم و ايجاد خشونت در فرزندشان مي شود شناسايي و سپس براي رفع آن به کمک روان شناسان و متخصصان اقدام نمايند .
توصيه هايي براي درمان يا کاهش پرخاشگري کودکان :
1 . محدويت هايي براي کنترل پرخاشگري وضع کنيد و آنها را به اطلاع کودک برسانيد .
2. مدل هاي پرخاشگري را به حداقل برسانيد مي توانيد از راهکار هاي زير استفاده کنيد :
الف ) فيلم ها ، تصاوير و روزنامه هاي کودک را به دقت انتخاب کنيد .
ب ) همراه کودک برنامه هاي تلويزيوني را ببينيد و صحنه پرخاشگرانه را تفسير کنيد .
3 . همدلي را افزايش دهيد آگاهي کودک را نسبت به رنجي که بر اثر پرخاشگري او در افراد يا حيوانات به وجود مي آيد افزايش دهيد .
4. رفتار هايي که مغاير با رفتار پرخاشگرانه است تقويت کنيد .
5 . به جاي کودک پرخاشگر به کودکي که به وي پرخاش شده توجه کنيد .
6 . نحوه ارتباط کودک را با افرادي که با او زندگي مي کنند مورد بررسي قرار دهيد .
7 . اگر قار است کودک به دليل رفتار خشونت آميزش تنبيه شود بهتر است به طريقي باشد که منجر به حمله انتقامي و تلافي جويانه از طرف کودک نشود .
8 . فرصت تخليه هيجانات را براي کودک فراهم کنيد .
9. مباحث گروهي يا خانوادگي را که تاکيد بر همکاري با ديگران دارد به کار گيريد .

منابع :
 

روش رفتار اوليا و مربيان با کوک و نوجوانان در مرحل رشد نوشته عباس خورشيدي 1370
رفتار والدين و تربيت فرزندان نوشته عباس خورشيدي 1370
رابطه بين والدين و کودکان و راه حل هاي جديد براي مسائل نوشته دکتر هايم ، جي گنبات ، ترجمه سياوش سرتيپي
اختلات رفتاري کودکان نوشته ي رنيا ولکس نلسون – الن سي . ايزرأئل ، ترجمه م.تقي منشي طوسي چاپ سوم 1371
روانشاسي اجتماعي ويرايش هشتم نوشته اليوت ارونسون متجرم دکتر حسن شکر کن
ستيزه خويي و خشونت نوشته ي آنتوي استور ترجمه حسن صالحي چاپ اول انتشار 1381
اخلال هاي رفتاري کودکان رنيا ولکس – نلسون . آلن سي ايزرأئل ترجمه م.تقي منشي طوسي ناشر موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوي چاپ سوم 1371
تهاجم نوشته کنفرادلورنتس ترجمه دکتر هوشنگ دولت آبادي شرکت سهامي کتاب هاي جيبي سال 1370
ناسازگاري و مشکلات هيجاني و رفتاري کودکان نوشته ود . پي . وراما . ترجمه دکتر سيمين جفيفيان
اختلات رواني کودکان – رويکردي رفتاري به نظريه ها پژوهش و درمان ، نوشته پروفوسور آلن اُ راس ترجمه دکتر هوشنگ مهريار با همکاري فريده يوسفي
اختلات رفتاري کودکان و اصلاح و ترميم آن تاليف دکتر مريم سيف نراقي دکتر عزت الله نادري زمستان 1374
 

ارسال مقاله توسط عضو محترم سايت با نام کاربري : reza_afravi
/س