برآورد هزينه‌هاي غيرمستقيم تغذيه شيرخواران که در ارتباط با اثرات بهداشتي و باروري است، کمي مشکل است. به طور مثال، تغذيه انحصاري با شير مادر از بسياري بيماري‌هاي اسهالي شيرخواران پيشگيري مي‌کند بنابراين هر چه ميزان تغذيه انحصاري با شير مادر بيشتر باشد، هزينه‌هاي مربوط به درمان اسهال کمتر مي‌شود و هر چه اين ميزان کاهش يابد هزينه‌هاي درماني افزايش پيدا مي‌کند.
در سال 1982 ميلادي در اندونزي برآورد کردند اگر 25 درصد مادران، شيردهي خود را قطع کنند حدود 40 ميليون دلار (20 درصد بودجه بهداشت ملي) صرف درمان بيماري‌هاي اسهالي خواهد شد. به علاوه ثابت شده که هم اکنون از طريق تغذيه با شير مادر جان ميليون‌ها شيرخوار از ابتلا به بيماري‌ها حفظ مي‌شود و از مرگ يک ميليون کودک در سال به دليل عفونت‌هاي اسهالي و سوءتغذيه که ناشي از محروميت از تغذيه با شير مادر است، جلوگيري مي‌شود. با اين حال نمي‌توان ارزش مادي براي حيات شيرخواراني که زنده مي‌مانند، تخمين زد يا نيروي توليد آينده آنها را پيش‌بيني کرد.
در مورد باروري نيز تغذيه با شير مادر در حال حاضر موجب کاهش کل باروري بالقوه تا حداقل 20 درصد در سراسر جهان مي‌شود پس معقول است که پيش‌بيني کرد در صورت عدم تغذيه با شير مادر، هزينه‌هاي تنظيم خانواده براي جبران اثر ضدباروري تغذيه با شير مادر تا بيش از 20 درصد افزايش خواهد يافت.
مطالعه فوق در سال 1982 ميلادي در اندونزي نشان داد به دليل کاهش ميزان تغذيه با شير مادر مبلغ 80 ميليون دلار اضافه بر آنچه که قبلا صرف خريد وسايل پيشگيري از بارداري مي‌شد، هزينه شده است.
درخصوص صرفه‌جويي‌هاي مستقيم، بزرگ‌ترين صرفه‌جويي‌ها با طرح هم‌اتاقي مادر و نوزاد حاصل مي‌شود که شامل کاهش صرف وقت کارکنان، کاهش مرگ‌وميرها، کاهش طول مدت اقامت مادر و نوزاد در بيمارستان و بالاخره کاهش هزينه‌هاي شيرمصنوعي، بطري و... است.
هم‌اتاقي مادر و نوزاد به طور قابل‌توجهي باعث صرفه‌جويي در وقت کارکنان مي‌شود زيرا وقت پرستاران براي مراقبت از نوزاد و نظارت و سرپرستي بخش‌هاي نوزادان مهم‌تر و اساسي‌تر از آن است که صرف تهيه شير مصنوعي و استريل کردن ملزومات آن شود.
در فيليپين در بيمارستان دکتر ژوزه فابلا با متوسط 100 زايمان در روز و متوسط طول اقامت 3 روز براي هر تولد صرفه‌جويي‌هاي موثري در نيروي انساني به وجود آمد. با اجراي هم‌اتاقي مادر و نوزاد، هزينه پرستاران مورد نظر در بخش نوزادان تا 154286 دلار در سال يا تقريبا 2/4 دلار براي هر زايمان کاهش يافت.
در مورد تهيه شير مصنوعي و ساير ملزومات نيز چون شير مادر در مقايسه با شير مصنوعي يک روش تغذيه تقريبا بدون هزينه است، وقتي در بيمارستان اين روش تغذيه معمول باشد هزينه‌هاي شير مصنوعي، بطري، گلوکز و اکسي‌توسين کاهش مي‌يابد. بزرگ‌ترين زايشگاه در ليما به‌طور معمول 60 هزار دلار براي اکسي‌توسين هزينه مي‌کرد که با اجراي برنامه تغذيه نوزاد با شير مادر بلافاصله بعد از تولد، مصرف اکسي‌توسين به حداقل رسيد.
در بيمارستاني در اندونزي با 3000 تا 3500 زايمان در سال، بعد از اجراي سياست هم اتاقي مادر و نوزاد طي 6 ماه، شير مصنوعي مورد نياز به يک‌چهارم يعني از 106 قوطي در ماه به 26 قوطي در ماه کاهش يافت و نياز به مايعات وريدي به نصف رسيد.
در فيليپين با برقراري سياست ترويج تغذيه با شير مادر در همان بيمارستان ژوزه فابلا خريد شير مصنوعي 80 درصد کاهش يافت و در يکي از بيمارستان‌هاي مورد پژوهش، تعداد بطري‌هاي خريداري شده از 3299 عدد به صفر رسيد. در يکي از بيمارستان‌هاي پاناماسيتي، مصرف بطري در سال 1982 ميلادي 113503 عدد بود که در سال 1985 ميلادي به 49384 عدد رسيد و به عبارتي 13 هزار دلار در طول 4 سال صرفه‌جويي شد.
در نهايت، طرز تغذيه کودک، در خانواده تصميم گرفته مي‌شود و بسياري از نتايج مستقيم و غيرمستقيم آن در خانواده تجربه مي‌شود. مادر در هر مرحله از طول دوران شيرخواري فرزندش، هزينه‌هاي مختلف تغذيه با شير مادر را در مقابل تغذيه با بطري مي‌سنجد. هزينه‌هاي مربوط به تغذيه با شير مادر شامل هزينه صرف وقت و تغذيه مناسب مادر است. در مقابل، هزينه‌هاي خريد شير مصنوعي، ملزومات آن، صرف وقت براي تهيه شير مصنوعي و استريل کردن ملزومات و بالاخره از همه مهم‌تر هزينه‌هاي مربوط به پيامدهاي به خطر افتادن سلامتي و باروري است.
منبع: www.salamat.com
/ج