اعتياد به مواد مخدر يكي از پيچيده ترين و بغرنج ترين آسيب ها و از مصاديق عمده انحرافات محسوب شده و مي تواند پايه بسياري از آسيب هاي اجتماعي همچون طلاق، سرقت، نزاع خانوادگي، همسرآزاري، كودك آزاري و. . . باشد.
اين در حالي است كه شيوع مصرف مواد مخدر در جامعه اي با ساختار جمعيتي جوان، تباهي، آشفتگي و فرو پاشي ارزش ها و هنجارهاي آن جامعه را به همراه دارد.
بنابر شواهد تاريخي بشر از 7 هزار سال قبل با مواد مخدر آشنا بوده و برحسب شرايط و زمينه هاي مختلف در هر جامعه از اين ماده براي تسكين درد، تغذيه، لذت و غيره استفاده مي كرده است.
البته گفته مي شود استعمال مواد مخدر در گذشته بيشتر جنبه طبي داشته و به دستور طبيبان مصرف مي شده همانطور كه در ايران قديم نيز اين ماده براي عموم بيشتر جنبه دارويي داشته و فقط برخي از اقشار مرفه به عنوان تفريح و لذت جويي، مواد مخدر مصرف مي كرده اند.
سابقه اعتياد به مواد مخدر به عنوان يك عامل تهديد كننده جوامع بشري به 400 سال اخير بر مي گردد كه با فرآيند توسعه غرب، ترياك به يك كالاي تجاري پر سود تبديل شد.
در حال حاضر نيز باندهاي مافيايي غربي با همكاري برخي كشورهاي استعماري علاوه بر برخورداري از سودها و درآمدهاي ميلياردي سالانه از راه خريد و فروش مواد مخدر از اين ماده به عنوان وسيله اي براي نابودي نسل جوان و نيروي كار يك كشور و در نهايت استثمار كشورهاي جهان سوم بهره مي گيرند.
البته جوانان و نوجوانان اين كشورها خود نيز از اين قاعده مستثني نيستند به طوري كه امروزه در امريكا بعد از سوانح و بلاياي طبيعي و سرطان، اعتياد مهم ترين عامل مرگ جوانان 18 تا 35 ساله و همچنين اصلي ترين عامل قتل و جنايت است.

? در ايران چه مي گذرد...
 

به گزارش مهر، ايران به لحاظ جغرافيايي، همسايه بزرگترين كشور توليد كننده خشخاش و مخدرهاي طبيعي است كه به طور متوسط سالانه حدود 3 هزار تن مواد مخدر توليد مي كند و در سال جاري نيز بنا بر اطلاعات دريافتي، با كمك و همكاري بيشتر كشورهاي مستقر در افغانستان، كشاورزان خشخاش كار توانستند اين ميزان را به 5 هزار تن برسانند.
با توجه به فرهنگ اعتقادي اسلامي ايرانيان و ناهنجار شناختن مصرف مواد مخدر جامعه ايران در بعد مبارزه با عرضه و تقاضا هر ساله هزينه هاي هنگفتي صرف مي كند. به طوري كه طي اين سالها سهم ايران از اين مبادلات به شهادت رسيدن 3 هزار و 500 نفر از بهترين جوانان اين مرز و بوم در راه مبارزه با باندهاي قاچاق مواد مخدر بوده است.
وجود دو ميليون معتاد رسمي و تفنني، 300 هزار معتاد تزريقي، ارتباط مستقيم 60 درصد طلاق هاي كشور با اعتياد، وارد آمدن سالانه بين4 تا5 هزار ميليارد تومان خسارت مالي از اين طريق به كشور و مرگ روزانه 10 تا 12 معتاد و صدها معضل و مشكل ديگر، از پيامدهاي شوم اعتياد است.
كارشناسان و آسيب شناسان مسايل اجتماعي معتقدند كه بسياري از انسان هاي سست بنياد و بي اعتقاد به مسايل مذهبي به ويژه كساني كه داراي مشاغل پر زحمت هستند يا افرادي كه به تازگي از محيط هاي كوچك راهي شهرهاي بزرگ شده اند و در مقابل مشكلات زندگي شهري توان ايستادگي ندارند، بيش از ديگران در معرض گرايش به سمت اعتياد و ساير آسيب هاي اجتماعي قرار دارند.
بر اساس آمار موجود طي5/11سال گذشته 21 هزار و 670 معتاد به دليل سوء مصرف مواد مخدر در كشور فوت كرده اند و اين در حالي است كه بر اساس آخرين آمار در سال 83 روزانه يك هزار نيروي مولد به دليل دستگير شدن در زمينه مواد مخدر از چرخه اقتصادي خارج شده و به آن لطمه زده اند كه اين تحليل نيروهاي انساني مولد، افزايش بيكاري و. . . را به دنبال داشته است.
بررسي هاي صورت گرفته بيانگر اين است كه 70 درصد مجرمان مواد مخدر ورودي به زندان ها متاهل هستند و حدود 10 ميليون نفر از همسران و فرزندان اين افراد نيز در سطح كشور روي گسل اعتياد قرار دارند و اين در حالي است كه هم اكنون به طور ميانگين 45 درصد زندانيان كشور را زندانيان مواد مخدر تشكيل داده اند.

? 10 هزار ميليارد تومان خسارت سالانه مواد مخدر
 

مواد مخدر سالانه 10 هزار ميليارد تومان به اقتصاد كشور ضرر مي زند كه معادل 29 درصد كل درآمد ناخالص كشور و 155 درصد مالياتي است كه مردم مي پردازند.
رييس دفتر مشاركت هاي مردمي ستاد مبارزه با مواد مخدر، مواد مخدر را چهارمين تجارت دنيا عنوان كرد كه سالانه 500 ميليارد دلار براي تاجران آن سودآوري دارد.
محمدرضا خطيبيان بيش از 250 ميليون نفر در دنيا را مصرف كننده اين مواد دانست و افزود: در حال حاضر سير رشد مصرف مواد مخدر شيميايي و صناعي نسبت به مواد مخدر سنتي افزايش يافته و الگوي مصرف در حال تغيير است.
وي با اشاره به ارتباط اعتياد با بزهكاري، 50 درصد زندانيان كشور را به نوعي مرتبط با مواد مخدر دانست و گفت: از گذشته هاي دور مواد مخدر سنتي از مرزهاي طولاني كشور با افغانستان وارد مي شد و اكنون حتي اگر بتوانيم 1500 كيلومتر مرز مشترك با افغانستان را كنترل كنيم، مواد مخدر صناعي و شيميايي از مرزهاي غربي و از هر سو با روش هايي بسيار ساده تر وارد جامعه مي شود.
مبارزه با اين شكل جديد اعتياد كه بسيار ويرانگرتر از اعتياد سنتي است و حتي يكبار مصرف آن مي تواند به مرگ يا عوارض شديد و غير قابل جبران جسمي و روحي منجر شود، فقط با همكاري آحاد مردم و هوشياري و آموزش آنان ميسر است.
اما معضل اعتياد در كشور به همين جا ختم نمي شود، چرا كه آخرين پژوهش هاي صورت گرفته بيانگر اين حقيقت تلخ است كه ميزان زنان مراجعه كننده به مراكز درمان سرپايي سازمان بهزيستي كشور طي سالهاي 77 تا 81 از 9/2 درصد به 4 درصد رسيده كه اين امر مي تواند بيانگر شيوع اعتياد در ميان زنان و همچنين مراجعه بيشتر آنان به مراكز درماني باشد.
همچنين ديگر بررسي هاي صورت گرفته بر روي مراجعه كنندگان به مراكز درمان سرپايي اعتياد بيانگر اين است كه طي سال هاي 77 تا 81 ميزان افراد پذيرش شده در اين مراكز در طيف سني 20 تا 24 سال بوده است.
البته افراد روستايي مراجعه كننده به مراكز درماني در طول سال هاي اخير نيز 2 برابر شده كه اين امر مي تواند ناشي از نبود مراكز درمان اعتياد در روستاها و در نتيجه افزايش مراجعه روستاييان به شهر باشد.

? آغاز تباهي...
 

تحقيقات و بررسي هاي كارشناسان و آسيب شناسان مسايل اجتماعي نشان مي دهد كه 40 درصد معتادان اولين بار مصرف مواد مخدر را در مهماني ها آغاز كرده اند. در حالي كه آمار بيانگر اين است كه 10 درصد معتادان مصرف مواد مخدر را از محيط هاي كاري خود آغاز مي كنند.
بررسي ها نشان مي دهد كه آمار آغاز مصرف مواد مخدر در محل كار طي 5 سال گذشته 2 برابر شده و از 5/6 درصد در 5 سال گذشته به حدود 15 درصد رسيده كه اين امر لزوم پيشگيري در محيط هاي كاري را دو چندان مي كند.

? 90 درصد معتادان كشور متاهل هستند...
 

نتايج بررسي مشترك دفتر كنترل مواد مخدر سازمان ملل و سازمان بهزيستي بين سالهاي 78 - 77 بيانگر اين امر است كه 4/93 درصد از معتادان ايراني را مردان متاهل بين 23 تا 44 سال سن تشكيل مي دهند كه اين افراد مي توانند به نوعي بر روي ساير اعضاي خانواده نيز تاثير منفي برجاي بگذارند.
اين در حالي است كه اگر تعداد كل معتادان ايراني را دو ميليون نفر محاسبه كنيم كه تنها 70 درصد آنها متاهل باشند و 85 درصد آنان بيش از 2 فرزند نداشته باشند، بر اين اساس حدود 2 ميليون و 500 هزار كودك پدر معتاد در كشور شرايط سخت و دشواري را در محيط خانواده تجربه مي كنند.
اضطراب و نگراني دايمي همواره بر زندگي خانواده هاي معتادان سايه افكنده و اعضاي خانواده همواره دچار بيم دستگيري پدر خانواده هستند. فرزندان هنگام مراجعه پدر به خانه به جاي اينكه او را با دست پر ببينند، معمولا هنگام رفتن از منزل نظاره گرند كه با دست پر از منزل خارج مي شود تا وسيله اي را به پول تبديل كند.
حداقل 60 درصد معتادان بيش از يكبار سابقه ترك مواد مخدر را داشته و در كمتر از يكسال مجدد به سمت مصرف مواد روي آورده اند.
به اعتقاد كارشناسان شرايط نامطلوب محيط خانواده و عدم برخورداري از حمايت هاي اجتماعي ناشي از روند معيوب درمان معتادان است كه اين مساله امكان گرايش دوباره اين افراد به مواد مخدر را فراهم مي آورد.
رييس سازمان بهزيستي، نبود حمايت هاي اجتماعي و مقاومت جامعه در پذيرش معتاداني كه اعتياد خود را ترك كرده اند دليلي بر بازگشت مجدد 90 درصد معتادان پس از سپري شدن فقط چند ماه پس از ترك به دامان اعتياد دانست و گفت: متاسفانه ضعف در آموزش معتادان و مهارت يابي آنان براي بازگشت به زندگي سالم و پذيرش نشدن در محيط هاي شغلي و اجتماعي در اكثر موارد دوباره معتادان درمان شده را به سمت مواد مخدر مي كشاند.
دكتر ابوالحسن فقيه با تاكيد بر اينكه نبايد با ارايه آمارهاي رويايي تصور كنيم درمان معتادان فقط با سم زدايي از آنان نتيجه بخش است، تصريح كرد: در صورتي كه پس از سم زدايي از معتادان برنامه اي نداشته باشيم و نتوانيم آموزش هاي لازم در مورد مهارت هاي زندگي به آنان داده و بستر مناسب را براي پذيرش آنان در جامعه و محيط هاي شغلي فراهم كنيم، در واقع كار مهمي انجام نداده ايم. زيرا معتاد پس از ترك براي اشتغال به مراكز كاري مراجعه مي كند اما در اين مراكز با درخواست انواع چك، سفته و ضامن در مقابل آنان سنگ اندازي مي كنند.
در حال حاضر مراكز CT در مراكز استاني كشور به منظور آموزش مهارت هاي زندگي به معتادان زير نظر بهزيستي فعال شده اما تعداد اين مراكز بسيار اندك بوده و تعداد زيادي از معتادان سم زدايي شده پشت نوبت استفاده از خدمات اين مراكز قرار دارند.
وي با بيان اينكه حل معضل اعتياد نيازمند تعامل سازمانهاي مختلف بوده و بهزيستي آماده هماهنگي و همكاري با ساير سازمانها است تاكيد كرد: در بهزيستي تعصب خاصي بر روشهاي بهزيستي براي حل آسيب هاي اجتماعي نداريم و انتقادات را براي اصلاح روشهاي موجود مي پذيريم.
حل معضل اعتياد و مشكلات مصرف مواد مخدر در كشور به حدي وسيع و پيچيده است كه بايد با همه توان در جهت حل اين مشكل تلاش كنيم.
مساله مبارزه با مواد مخدر در كشور موضوعي است كه نياز به بازنگري دقيق دارد. پروژه هايي كه تا به حال در اين زمينه به اجرا درآمده است چندان موفق نبوده و آمار معتادان و گرايش جوانان به اعتياد خود گواه اين مدعاست.
منبع:روزنامه جوان
ارسالي از طرف کاربر محترم : mohammad_43
/ج