هر شهر يا کشوري داراي آداب رسوم خاصي مي باشد که بنا به شرايط زندگي همان منطقه شکل گرفته است.اما به طور کلي در همه جاي دنيا اصول و مباني مشترکي براي اخلاق و رفتار آدم ها وجود دارد که توجه به آن ها در هر جامعه اي و بين هر ملتي موجب موفقيت در ارتباطات جمعي و آزمون هاي شخصيتي مي شود.
با رعايت آداب و اصول معاشرتي و اجتماعي راحت تر مي توان ارتباط اجتماعي موفق با ديگران برقرار کرد و امتيازاتي فراواني از اين رابطه به دست آورد. به عبارتي بهتر، رعايت اين اصول يکي از دلايل تمايز فرد از ديگران است و در زمان انتخاب وي در موقعيت هاي مختلف مانند، ازدواج، شغل، سمت و مقام خاص، نفرات نمونه و برتر، اين خصوصيت يکي از امتيازهاي مهم برتري در اين رقابت ها به حساب مي آيد و در هر رابطه اي مورد رضايت مخاطب قرار مي گيرد.
آداب و معاشرت اجتماعي دو اصل اساسي دارد:
الف: اخلاق اجتماعي
ب: رفتار اجتماعي
اخلاق اجتماعي: به کليه اعمال شرعي و وجداني انسان ها گفته مي شود که در همه جاي دنيا اين اصول شناخته شده و مشخص است و همه افراد رعايت آن را نشانه انسانيت، شرافتمندي ، نجابت ، خداشناسي و منصف بودن فرد مي دانند.
از آن جا که اين اصول توسط اديان مختلف به صورت کامل توضيح داده شده است و در همه حال و هر زمان توصيه مي شود، تنها به اشاره اي از اهم آن ها بسنده مي کنيم:
- مهرباني، محبت ورزي و خوش رويي با ديگران.
- فرد تنها به منافع و نيازهاي خود توجه نکند و آنچه را براي خود نمي پسندد براي ديگران نپسندد.
- عدالت و انصاف را پيش رو داشته باشد و تمام اعمال و تصميمات خود را بر اساس آن اتخاذ نمايد.
- دروغ نگويد و ظاهر سازي نکند و از فريب ديگران بپرهيزد.
- گره گشاي مشکلات ديگران باشد و بابت انجام آن امتيازي طلب نکند.
- فرصت طلب نباشد و از موقعيت هايي که به دست مي آورد سوء استفاده نکند.
- نجيب باشد و به ناموس ديگران نظر نداشته باشد.
- خيانتگر نباشد و به وعده هاي خود وفادار بماند.
اصل دوم رفتار اجتماعي است که هدف از نوشتن اين مطالب ترويج همين موضوع مي باشد. اصول رفتار اجتماعي داراي نکاتي است که رعايت آن شخصيت فرد را به گونه اي ناباورانه رشد مي دهد و سطح اجتماعي او را به درجات بالا مي رساند، فرد را شخصيتي با ادب، تحصيلکرده و قابل اطمينان نشان مي دهد که به راحتي مخاطب را مغلوب خود مي سازد.

نکاتي از رفتار و مهارت هاي اجتماعي:

1- پياده روي

- وقتي در خيابان راه مي رويد بايد ادب و نزاکت را رعايت کنيد، در سمت راست با قامتي کشيده(نه خميده) و قدم هايي متعادل ، راست و مستقيم حرکت کنيد.
- اگر سهوا موجب ناراحتي کسي شديد مانند، تنه زدن يا لگد کردن پا، فورا عذرخواهي کنيد و در پاسخ معذرت خواهي ديگران جرو بحث نکنيد و تنها بگوييد"اشکالي ندارد"
- در انتخاب راه، مسير پسنديده سمت راست است و هنگامي که سه نفر مشغول پياده روي هستند، اولويت با وسط، سمت راست و چپ مي باشد که بهتر است به ترتيب اولويت فرد بزرگتر يا خانم وسط و نفرات کوچک تر به ترتيب راست و چپ حرکت کنند. البته در چنين شرايطي بايد مراقب باشيد تا عرض مسير پياده روي را مسدود نکنيد.
- اولويت اجتماعي معمولا ابتدا با بزرگترين فرد جمع، فردي که مقام يا سمتي بالاتر از ديگران دارد، خانم ها و سپس ساير نفرات به ترتيب سن و مقام مي باشد، بنابراين لازم است هنگام ورود به درگاه ها يا مکان هاي مختلف اولويت ورود نفرات رعايت شود.
- هنگام پياده روي در خيابان از خيره شدن به ديگران و گوش دادن به صحبت آن ها خودداري کنيد.
- با صداي بلند صحبت نکنيد و بر سر راه ديگران متوقف نشويد.
- در معبرهاي شلوغ از هل دادن و تنه زدن به ديگران به اين معني که" سريعتر حرکت کنند چون شما عجله داريد" پرهيز کنيد.

2- صحبت کردن

- هنگام سخن گفتن از کلمات مودبانه تر و زيباتر استفاده کنيد مانند, "صحبت" به جاي "حرف" و يا "همکارم" به جاي "کارگرم"
- از گفتن فحش و ناسزا شديدا خودداري کنيد و اگر کسي به شما ناسزا گفت و شما را با انجام رفتار و اعمال تحريک آميز عصباني کرد با ملايمت و خوش رويي برتري خود را نسبت به او نشان دهيد تا پيروز ميدان باشيد.
- جملات را منسجم و حساب شده بيان کنيد تا در کم ترين کلمات منظورتان را رسا و ساده عنوان کرده باشيد.
- ساده و روان سخن بگوييد و از کلمات و جملاتي که درکشان براي ديگران مشکل است صرف نظر کنيد.
- وقتي در جمعي عمومي سخنوري مي کنيد از بيان موضوعاتي که تنها براي خودتان جذابيت دارد خودداري کنيد و افکار خود را به شيوه اي جذاب نه به صورت نصايح پدربزرگانه بيان نماييد. افرادي که درباره عقايد خود تعصب خشک دارند و در چهارچوب فکري به خصوصي محصور شده اند هيچ گاه نمي توانند از ديگران چيزي بياموزند و هم صحبت خوبي نيز براي ديگران به شمار نمي آيند.
- جملات ديگران را کامل نکنيد، اندکي صبر کنيد تا کلمه اي را که سخنران به دنبالش هست خود به زبان بياورد.
- به توپوق و لهجه ديگران نخنديد و هنگام صحبت ديگران علايم خستگي و کلافگي از خود نشان ندهيد چون خلاف ادب است.
- بيشتر از آن چه سخن مي گوييد به ديگران فرصت صحبت کردن بدهيد.
- صحبت ديگران را قطع نکنيد و اگر کسي سخن شما را قطع کرد براي ادامه آن پافشاري نکنيد.
- از بيان داستان هاي قديمي، طولاني و خسته کننده بپرهيزيد.
- آهسته و رسا صحبت کنيد، کاملا متعادل. نه به گونه اي که از صداي بلند شما ديگران سر درد بگيرند و نه طوري که از صداي ضعيفتان يکي در ميان کلمات را متوجه نشوند.
- از راه دهان صحبت کنيد نه از بيني!
- وقتي صحبت مي کنيد به نسبت مساوي به چشمان مخاطبان نگاه کنيد اما به آن ها خيره نشويد مخصوصا اگر مخاطبتان جنس مخالف باشد.(از نگاه کردن به زمين يا دور و بر خودداري کنيد.)
- هميشه دهان خود را خوشبو نگه داريد تا هنگام صحبت کردن با چهره هاي آشفته ديگران مواجه نشويد.
- يادتان باشد هنگام بروز اختلاف عقيده، دانا سعي مي کند چيزي بياموزد و نادان به مجادله مي پردازد.
- تملق گويي خوب نيست، دقت کنيد اگر از کسي تعريف مي کنيدخلاف واقع و بزرگنمايي نباشد تا در نظر ديگران حالت چاپلوسانه به خود نگيرد.
- جاي ديگران جواب ندهيد اين روش تنها براي افراد بيمار و بي زبان صحيح مي باشد.
- هنگام سخنراني ديگران سعي نکنيد با ادا و اشاره کنترل سخنوري وي را از دستش خارج کنيد.
- هنگامي که سيگار به لب داريد يا مشغول خوردن هستيد، صحبت نکنيد.
- قسم خوردن نشانه عدم اعتماد به نفس و عدم اطمينان از صحت سخن بوده و تکرار آن به مراتب کار را بدتر مي کند.
- دانستن اشعار زيبا، نکات جالب، اخبار به روز و لطيفه هاي جذاب يا گفتار بزرگان و به کار بردن به موقع آن ها در سخنان، بر تاثير گفته ها مي افزايد و کلام را زيباتر مي کند.

3- لباس پوشيدن

- آقايان بهتر است در مراسم و مکان هاي رسمي از کت و شلوار استفاده کنند.
- کت و شلوار هميشه بايد اتو زده و بدون لک باشد.پيراهن نيز خوش زرق و برق و کفش ها واکس زده و رنگ همگي با يکديگر همخواني داشته باشد.
- در تابستان و روز بهتر است از کت شلوارهاي رنگ روشن و در شب از رنگ تيره استفاده کرد.
- از گذاشتن خودکار وساير وسايل در جيب بالاي کت و وسايل حجيم در جيب هاي جانبي کت و شلوار جدا بپرهيزيد.
- کت و شلوار بايد کاملا اندازه باشد رنگ و روي آن نرفته باشد.
- خط دکمه پيراهن، دکمه شلوار و سگک کمربند بايد در يک راستا قرار بگيرند.
- پيراهن نبايد داخل شلوار چروکيده باشد يا قسمتي از آن بيرون و قسمتي داخل باشد. براي حل اين موضوع بهتر است از پيراهن هاي کوتاه و گشاد استفاده نکنيد.
- داخل جيب پيراهن وسايل حجيم نگذاريد تا جيب آن متورم نشود.
- از لباس هاي ترميم شده و نخ کش شده استفاده نکنيد، لباس ها هميشه بايد تميز، اتوشده و خوشبو باشند و نقصي نداشته باشند.
- کفش ها بايد با لباس همخواني کامل داشته باشند(از نظر رنگ و جنس) و هميشه در همه حال تميز و واکس زده باشند عاري از هرگونه پارگي يا فرسودگي محرز.
- جواراب ها هميشه سالم، تميز و خوشبو با شند تا اگر مجبور شديد در محلي کفش هايتان را در بياوريد خجالت نکشيد!
- بهتر است براي مدت طولاني در يک مکان از يک مدل لباس استفاده نکنيد.
- از مواد خوشبو کننده در مدل هاي مختلف(لباس، بدن، دهان و پا) به صورت مداوم استفاده کنيد.

4- نظافت شخصي

- موهاي خود را هميشه مرتب، تميز و خوش حالت نگه داريد و موهاي زائد اطراف سر و گردن را مرتبا کوتاه کنيد.
- موهاي صورت خود را مداوم اصلاح کنيد و بعد از آن ژل مخصوص يا کرم اصلاح بزنيد اما اگر اهل ريش و سبيل هستيد از آنکارد و شستن آن ها به هيچ وجه غافل نشويد.(خانم ها بهتر است که صورت خود را مرتبا کنترل نمايند و به گونه اي متعادل آرايش کنند تا از طرفي فرق صورت آن ها با صورت مردان محرز باشد و از طرف ديگر مواد آرايشي روي صورتشان فسيل نگردد.)
- دندان هايتان را سفيد و درخشان نگه داريد و از زرد شدن، جرم گرفتن يا پلاک بستن آن ها جلوگيري کنيد.
- ناحن هايتان هميشه کوتاه و تميز باشند. ضمن اينکه هنگام کوتاه کردن ناخن بايد به شکل ظاهري آن توجه کرد تا زيبايي خود را از دست ندهد.
- براي داشتن بدن و لباس هاي خوشبو، استحمام روزانه و تعويض لباس هفته اي چند بار لازم است.

5- غذاخوردن

- هنگام غذا خوردن اينکه چه کسي کجا بنشيند خيلي مهم است و اين وظيفه ميزبان است که به اولويت ميهمانان را راهنمايي کند.در ميهماني هاي خانوادگي جايگاه ويژه سمت راست خام ميزبان و سمت راست آقاي ميزبان مي باشد و در صورتي که ميزبان يک نفر باشد جايگاه ويژه سمت راست و سپس سمت چپ او است. در ميهماني هاي خانوادگي بهتر است که خانم و آقاي صاحبخانه کنار يا مقابل يکديگر بنشينند و به ترتيب ديگر ميهمان ها اين کار را انجام دهند.
- تا هنگامي که صاحبخانه(خانم يا آقاي ميزبان) شما را به پاي ميز غذا(سفره) دعوت نکرده است از نشستن صرف نظر کنيد. بهتر است که در ميهماني ها تا زماني که خانم صاحبخانه و ديگر خانم ها شروع به خوردن غذا نکرده اند آقايان از خوردن جلوگيري کنند.
- پشت ميز با حالت مناسب بنشينيد و از گذاشتن آرنج و دست بر روي ميز خودداري کنيد و از خم شدن زياد و پايين آوردن سر هنگام خوردن غذا جلوگيري کنيد.
- بر روي صندلي لم ندهيد و آن را با بدن به عقب نبريد، مودبانه از جا برخيزيد و آرام صندلي را جابه جا کنيد. بعد از ترک صندلي آن را در جاي اوليه خود قرار دهيد.
- دستمال سفره در يقه يا جيب و بالاي سر قرار نمي گيرد جايش روي زانو است! ضمن اينکه صورت را نبايد با دستمال سفره خشک کرد و تنها مي توان آن را بر روي لب ها گذاشت. بعد از اتمام غذا دستمال سفره را تا نکرده سمت چپ بشقابتان بگذاريد.
- با متعلقات ميز بازي نکنيد و خانه نسازيد!
- پشت ميز غذا از خميازه کشيدن،گرفتن بيني، شانه کردن موها، کشتي گرفتن، خاراندن بدن و صحبت با تلفن همراه يا دست دادن به ديگران جلوگيري کنيد و از مطالعه بپرهيزيد.
- تعويض کارد و چنگال يا قاشق چنگال در دستان کار پسنديده اي نيست سعي کنيد هنگام برش غذا بر بشقابتان تسلط کافي داشته باشيد.
- وقتي غذا به طرف دهان برده مي شود چنگال بايد به طرف پايين باشد.
- قبل از چشيدن و خوردن غذا از زدن نمک و فلفل صرف نظر کنيد.
- خوردن غذا از نوک قاشق صحيح نيست و بايد از کنار آن خورده شود.
- در برخي کشورها رسم بر اين است هنگامي که غذا تمام مي شود قاشق چنگال را به صورت موازي داخل بشقاب مي گذارند تا پيشخدمت آن را جمع کند اما اگر هنوز قصد خوردن غذا داريد بايد قاشق و چنگال را به صورت متقاطع در بشقاب قرار دهيد تا پيشخدمت آن را جمع نکند.
- در رستوران ها اگر قاشق يا چنگالتان روي زمين افتاد نبايد آن را بر داريد. اين کار پيشخدمت است.
- با غذا بازي نکنيد و آن را هم نزنيد و فوت نکنيد.
- بشقابتان را با دستمال يا تکه نان تميز نکنيد. اگر واقعا بشقاب کثيف است از بشقاب ديگري استفاده کنيد.
- براي برداشتن ظروف انگشتانتان را به سر قاشق يا چنگال نماليد و داخل ليوان يا فنجان نکنيد.
- هنگام اتمام غذا بشقاب خود را عقب نزنيد و ته مانده غذايتان را براي کسي نريزيد يا همراه خود نبريد.
- اگر چيزي مي خواهيد که از شما فاصله دارد مودبانه از فردي که به آن نزديک است خواهش کنيد تا به شما کمک کند. خودتان شخصا بر روي ميز دراز نکشيد و آن را برداريد!
- از پرخوري و کم خوري محسوس اجتناب کنيد و هنگام صرف غذا از نحوه پخت غذا تعريف کنيد و بگوييد که خيلي خوشمزه است، حتي اگر اين طور نباشد! با اين کار خانم صاحبخانه با روي خوش تا پايان ميهماني از شما پذيرايي ويژه مي نمايد.
- اگر غذايي را دوست نداريد يا به نظرتان خوب تهيه نشده نبايد بيان کنيد يا درگوشي به ديگران بگوييد و از متعلقات سفره انتقاد کنيد.
- اگر استخوان يا هرچيزي ديگري را خواستيد از دهان بيرون بياوريد خيلي آرام و نا محسوس چنگال را به گوشه لبتان بچسبانيد و آن تکه را روي چنگال قرار دهيد و کنار بشقاب بگذاريد.
- قبل از نوشيدن لب خود را با دستمال پاک کنيد.
- هرگاه احساس کرديد دست يا صورتتان چرب و کثيف شده يک دستمال کاغذي را تا کنيد و به آرامي دست و صورتتان رابا آن پاک نماييد.
- قاشق و چنگال شخصي را داخل ظروف عمومي نکنيد و قاشق مرطوب را داخل شکر يا هر چاشني ديگري نبريد.
- انگشتان خود را هرگز ليس نزنيد و با گوشه سفره يا ميز پاک نکنيد.
- قبل از نوشيدن قاشق هم زن را از داخل ليوان يا فنجان خارج کنيد.
- بهتر است که در ميهماني ها به جاي پارچ آب از آب معدني هاي تک نفره استفاده شود.
- تا زماني که ديگران غذا مي خورند ميز غذا را ترک نکنيد به خصوص اگر ميزبان هستيد.
- هرگز کارد را به دهان نبريد.
- از خلال دندان پنهاني استفاده کنيد نه سر ميز.
- براي نخوردن نوعي از غذا دليل نياوريد و به بشقاب ديگران نگاه نکنيد.
- نان را با چنگال بر نداريد و برنج را با قاشق داخل بشقاب نکشيد. از ريختن ماست و سالاد روي برنج جدا خودداري کنيد.

6- در ميهماني ها

- هنگام سلام و احوال پرسي ميزبان بايد ميهمان ها را به يکديگر معرفي کند. ابتدا کوچک تر را به بزرگ تر، آقا را به خانم و مقام پايين تر را به مقام بالاتر معرفي مي کنند سپس بزرگ تر، خانم و مقام بالاتر را به ديگران. اگر ميهمان فرد ناشناسي را همراه خود آورده بايد او را به ميزبان معرفي کند سپس ميزبان را به ميهمان ناشناس. در ميهماني هاي بزرگ لازم نيست تک تک همه را به يکديگر معرفي کرد تنها زماني که تصادفا لازم مي شود کافي است.
- اگر با تاخير وارد ميهماني مي شويد بايد با تمام حاضرين سلام و احوالپرسي کنيد و يکبار ديگر با کساني که کنارتان مي نشينند احولپرسي را ادامه دهيد.
- تشريفات را بايد انجام دهيد چه ميزبان باشيد چه ميهمان چه مطابق ميل و عقايد شما باشد چه نباشد.
- در ميهماني هاي رسمي ابتدا بايد به آقا و خانم ميهمان سلام واحوالپرسي کرد بعد به بزرگ ترها و مقامات بالا.
- به بشقاب غذا و ميوه ديگران نگاه نکنيد. مخصوصا اگر ميزبان هستيد تنها اين کار را زماني انجام دهيد که در ادامه بخواهيد به آن ميهمان تعارف کنيد که چيزي بخورد.
- از قيمت ميوه و غذاهاي خريداري شده در ميهماني صحبتي نکنيد حتي اگر چندين برابر قيمت خريده باشيد.
- با تمامي ميهمانان صحبت کنيد و به يک ميزان از همه پذيرايي کنيد و گرم بگيريد.
- کسي را در جمع تحقير نکنيد و کسي را بيش از حد بزرگ ننماييد.
- به ميهمانان احترام بگذاريد و غير مودبانه با آن ها صحبت نکنيد.
- اگر نگران خرابي وسايل منزلتان هستيد به روي ميهمانان نياوريد يا بيخيال باشيد يا ميهمان دعوت نکنيد.
- بچه هاي ميهمان را تحت هيچ شرايطي دعوا نکنيد. البته ميهمانان بايد خودشان در چنين مواقعي توجه ويژه اي به فرزندانشان داشته باشند تا موجب مزاحمت و ناراحتي ميزبان نشوند.
- اگر ميهماني ظرف يا اشيايي را شکاند به او چشم غره نرويد و عصباني نشويد. با ملايمت بگوييد"اشکالي ندارد" چاره اي نيست زيرا نمي توانيد پول آن را از او بگيريد پس بهتر است خودتان را کنترل کنيد تا شخصيت بهتري از خود رونمايي کرده باشيد.
- وسايل پذيرايي را باب ميل و طبق ذائقه ميهمانان تهيه کنيد و ساعات پذيرايي را با آن ها هماهنگ نماييد.
- عصباني نشويد و ديگران يا فرزندان خود را دعوا نکنيد. به هيچ عنوان به بهانه خنده به تمسخر حاضرين و غايبين نپردازيد.
- محل پذيرايي را خوشبو و مرتب نگه داريد و با وسايل آنتيک منزلتان مانور تبليغاتي ندهيد.
- محل دستشويي و استراحت شخصي را به ميهمانان معرفي کنيد. اگر ميهماني قصد لحظه اي خوابيدن داشت در محلي آرام براي او بالش و ملحفه تميز فراهم کنيد و آرامش آن قسمت را حفظ نماييد.
رعايت اين اصول شخصيت شما را ارتقا مي دهد و اطمينان ديگران نسبت به رفتار آبرومندانه شما بيشتر مي شود. آن وقت است که از حضور شما در ميهماني ها و مراسم و مجامع رسمي و حيثيتي نه تنها نگران نيستند بلکه خوشحال نيز مي شوند و افتخار هم مي کنند. به علاوه شما با انجام رفتار مطلوب اجتماعي آن را در سطح خانواده و اطرافيان گسترش مي دهيد و باعث ترويج فرهنگ اجتماعي در جامعه و در نهايت کشور عزيزمان مي شويد.
منبع: http://www.mardoman.net
/خ