خيلي از خانم‏هاي خانه‏دار شاکي‏اند از اين‌که هرچه گردگيري مي‏کنند و گرد و خاک‏هاي خانه را پاک مي‏کنند تا خانه تميز و مرتب شود و همه جا برق بزند، باز هم يکي دو روز بعد، همه جاي خانه پر از خاک مي‏شود. بيشتر مردم اصلا نمي‌دانند اين گردو خاک از کجا مي‏آيد و چه‌طور مي‏شود از دستش خلاص شد. شما مي‌دانيد؟
گرد و خاک در خانه علاوه بر اين که ظاهر خانه را تحت تاثير قرار مي‏دهد، بر سلامت افراد خانه هم اثر مي‏گذارد. پالوما بيمر، پژوهشگر و استاد دانشگاه آريزونا، تحقيقات زيادي درباره گرد و خاک و منشأ ايجاد آن انجام داده است. او مي‏گويد: «گرد و خاک در خانه از دو محل بيرون و داخل خانه ايجاد مي‏شود.
وقتي افراد از بيرون وارد خانه مي‏شوند، ذرات جامد از طريق کفش و لباس‏هايشان وارد خانه مي‏شود و هنگام باز و بسته شدن در و پنجره‏ها هم ذرات ريز معلق هوا وارد خانه مي‏شود.» به گفته بيمر، ذرات و تکه‏هاي ريز الياف فرش، مبلمان، رختخواب و اجسامي که پوسيده مي‏شوند، همچنين ذرات ارگانيک مانند تکه‏هاي کوچک پوست، فضولات پرندگان خانگي و حشرات و موجوداتي که ممکن است در خانه باشند منبع ايجاد گرد و خاک در خانه هستند.
در بيشتر خانه‏ها گرد و خاک زيادي زير مبلمان وجود دارد. مشکل اصلي گرد و خاک مواد سمي است که روي آن قرار مي‏گيرد و مي‏تواند بر سلامت افرادي که در مواجهه با اين گرد و خاک هستند تاثير نامطلوب بگذارد. بيمر در آخرين شماره مجله علم، تکنولوژي و محيط زيست منشأ ايجاد گرد و خاک‏هاي خانگي را مورد بررسي قرار داده است. بررسي‏هاي او درباره گرد و خاک‏هاي داخلي و خارجي نشان داده است که يک‌سوم گرد و خاک مربوط به منابع غيرارگارنيک داخلي مانند الياف فرش و مبلمان ايجاد مي‏شود و دوسوم آن را نيز ذرات معلق موجود در هوا تشکيل مي‏دهد. به عقيده او، دانستن نسبت، اندازه و مواد تشکيل دهنده گرد و خاک مهم است چون ورود گرد و خاک به بدن افراد و ميزان آسيب آنها در اثر استنشاق ذرات زيان‏آور با اندازه و نوع اين ذرات ارتباط دارد.

گرد و خاک‏شناسي
آندرا فرو، استاد دانشگاه کلارکسون که تحقيقات زيادي روي گرد و خاک انجام داده است، در اين باره مي‏گويد: «برخي ذرات آن‌قدر کوچک هستند که به راحتي در هوا معلق مي‏مانند و از طريق راه‏هاي هوايي وارد ريه مي‏شوند. برخي آن‌قدر بزرگ‏اند که روي سطوح پايين ته‏نشين مي‏شوند. برخي تنها از يک ماده ارگانيک يا غيرارگانيک تشکيل شده و برخي ترکيب پيچيده‏اي دارند. براي مثال ذراتي که مرکز غيرارگانيک دارند و با مواد ارگانيک پوشيده شده‏اند ترکيب بسيار پيچيده‏اي دارند و ممکن است حاوي مواد سمي بوده و تاثيرات نامطلوبي بر سلامت افراد بگذارند.» يکي از ويژگي‏هاي گرد و خاک اين که به اطراف مي‏چسبد و بدون قدرت مکش جاروبرقي مي‏تواند تا مدت‏هاي طولاني روي سطوح باقي بماند. فرو مي‏گويد: «ما در بررسي‏هاي خود در بسياري از نمونه‏هاي گرد و خاک ترکيباتي مانند حشره‏کش‎ها و آفت‏کش‏هايي مانند د.د.ت مشاهده کرديم. در حالي که استفاده از اين مواد چند سال است کنار گذاشته شده است و مربوط به دهه‏هاي قبل است اما در نهايت تعجب مشاهده کرديم که ذرات اين مواد هنوز روي سطوح وجود دارند.»

بچه‌ها بيشتر در خطرند
گرد و خاک علاوه بر اينکه مي‏تواند از طريق بيني و سيستم تنفسي وارد بدن شود ممکن است از طريق دهان نيز بلعيده شود. هيترا استاپلتون، استاد دانشگاه دوک، مطالعات زيادي درباره گرد و خاک و آلودگي‏هاي محيطي انجام داده است. او مي‏گويد:
«ورود گرد و خاک و آلودگي‏ها از طريق دهان و سيستم بلع بايد مورد توجه قرار بگيرد. شايد اين موضوع به نظرتان بي‏اهميت بيايد و بگوييد ما عادت نداريم فرش، اسباب و وسايل کف خانه را به دهان ببريم اما واقعيت اين است که کودکاني که چهار دست و پا راه مي‏روند و در طول روز بارها و بارها دست‏ها يا اسباب‏بازي‏هايشان را به دهان مي‏برند، اين کار را به راحتي انجام مي‏دهند.»
کودکان بيشتر از ديگران در معرض آسيب‏هاي ناشي از تماس با گرد و خاک قرار دارند چون تعداد تنفس‏شان بيشتر است و در هر دقيقه حجم بيشتري هوا وارد ريه‏هاي‏شان مي‏شود. همچنين آنها بيشتر در سطوح پايين‏تر خانه که گرد و خاک ته‏نشين مي‏شود هستند و به دليل داشتن عاداتي مانند دست زدن به اطراف و بردن دست‏ها و اجسام در دهان آلودگي بيشتري وارد بدن آنها مي‏شود. به عقيده محققان، تعيين نوع، ميزان تماس، اندازه، نوع مواد تشکيل دهنده و نسبت آنها در گرد و خاک کار آساني نيست اما براي حفظ و ارتقاي سلامت لازم است چنين کاري انجام شود و اين موضوع نياز به بررسي و مطالعات بيشتري دارد.
منبع: http://www.salamat.com
منبع:
/ج