پاسخ:
به طور خلاصه مي توان گفت علت عدم ذکر نام ائمه عليهم السلام در قرآن، ممکن است بخاطر موارد زير باشد:
1- مبنا و روش قرآن اين است که مسائل را به صورت اصول کلي بيان مي کند و حتي الامکان وارد جزئيات نمي شود. اين خود بنابر مصالح و حکمت هايي نظير جلوگيري از لجاجت ها و عصبيت ها و امور ديگر است.
2- خداوند متعال نمي خواسته است در چنين مساله اي که بالاخره هوي و هوس ها دخالت مي کند، مطلب به صورت صريح ذکر شود، چرا که ممکن بود با توجيه و بهانه هايي براي دستيابي به برخي مقاصد، حرمت کلام الهي شکسته شود، چنانچه اين امر در مورد سخنان صريح پيامبر «ص» اتفاق افتاده است.
3- اين روش قرآن مجيد (عدم ذکر نام افراد) در مورد پيامبران عليهم السلام نيز اتفاق افتاده است. زيرا در قرآن مجيد تنها نام 26 نفر از پيامبران الهي آمده است و از ديگران نامي به ميان نيامده است، ولي آيا چنين امري به اين دليل بوده که آنان پيامبر نبوده اند و يا در پيشگاه خداوند اهميتي نداشته اند؟ هرگز.
4- قرآن کريم، بعد از پيامبر اکرم «ص» درباره هيچ کس به اندازه حضرت علي عليه السلام سخن نگفته است. آيات زيادي که همه مفسرين از شيعه و سني، اتفاق نظر دارند که شأن نزول آن حضرت علي بن ابي طالب عليه السلام بوده است، در جاي جاي قرآن به چشم مي-خورد. اگر چه در اين آيات صريحاً نام آن حضرت ذکر نشده است، اما روايات تصريح کرده که منظور آيه آن حضرت بوده است. ما در اينجا تنها چند آيه را ذکر مي کنيم:
الف- «إِنَّما وَلِيُّکُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ»[1]يعني: سرپرست و وليّ شما، تنها خداست و پيامبر او و آنها که ايمان آوردهاند؛ همانها که نماز را برپا ميدارند، و در حال رکوع، زکات ميدهند.
ب- «فَمَنْ حَاجَّکَ فيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللّهِ عَلَي الْکاذِبينَ». يعني: هرگاه بعد از علم و دانشي که (در باره مسيح) به تو رسيده، (باز) کساني با تو به محاجّه و ستيز برخيزند، به آنها بگو: «بياييد ما فرزندان خود را دعوت کنيم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خويش را دعوت نماييم، شما هم زنان خود را؛ ما از نفوس خود دعوت کنيم، شما هم از نفوس خود؛ آنگاه مباهله کنيم؛ و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم.[2]
ج- «وَ يَقُولُ الَّذينَ کَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلاً قُلْ کَفي بِاللّهِ شَهيدًا بَيْني وَ بَيْنَکُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ» يعني: آنها که کافر شدند ميگويند: «تو پيامبر نيستي!» بگو: «کافي است که خداوند، و کسي که علم کتاب (و آگاهي بر قرآن) نزد اوست، ميان من و شما گواه باشند![3]
د- «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي اْلأَمْرِ مِنْکُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ في شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَي اللّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ اْلآخِرِ ذلِکَ خَيْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْويلاً» يعني: اي کساني که ايمان آوردهايد! اطاعت کنيد خدا را! و اطاعت کنيد پيامبر خدا و اولو الأمر [= اوصياي پيامبر] را! و هرگاه در چيزي نزاع داشتيد، آن را به خدا و پيامبر بازگردانيد (و از آنها داوري بطلبيد) اگر به خدا و روز رستاخيز ايمان داريد! اين (کار) براي شما بهتر، و عاقبت و پايانش نيکوتر است.[4]
روايات و اقوالي که در کتاب هاي اهل سنت در بيان شأن نزول اين آيات و دهها آيه ديگر است، همگي اتفاق دارند که منظور اين آيات، حضرت علي عليه السلام و فرزندان او بوده اند و اين روايات آن قدر زيادند که ذکر آنها در اينجا به طول مي انجامد ولي شما مي توانيد در ذيل همين آيات، به کتب تفسيري اهل تسنن و اهل تشيع مراجعه فرمائيد.
[1] -سوره مائده، آيه 55- ترجمه مکارم شيرازي.
[2] -سوره آل عمران، آيه 61- ترجمه مکارم شيرازي.
[3] -سوره رعد، آيه 43- ترجمه مکارم شيرازي.
[4] -سوره نساء، آيه 59- ترجمه مکارم شيرازي.