مسأله پيشگيري و توانبخشي در گروه هاي سني كودكان و نوجوانان از اهميت خاصي برخوردار است.جلوگيري از ايجاد صدمات ناشي از استفاده بيش از حد و تروماهاي بزرگ و شديد، يكي از وظايف اصلي پزشكان و مربيان است. چون صدمات بافتي و عواقب آن ممكن است دربچه ها بسيار شديد باشد و در سنين بزرگسالي روي سلامت عمومي آنها اثر بگذارد.
مسأله پيشگيري و آموزش در اين سنين بسيار مهم و با ارزش است.استفاده از مربيان با تجربه،وسايل و تجهيزات پيشرفته ورزشي كه تناسب با سن ،وزن و رشد و تكامل كودكان و نوجوانان داشته باشد، از تروماهاي ورزشي به ميزان زيادي كاسته است.صدمات ناشي از استفاده زياد از حد تعدادي از عوامل مربوط به محيط، نوجوانان را به صدمات ناشي از استفاده بيش ازحد از عضو مستعد مي كند.
شناسايي اين عوامل در درمان و پيشگيري از اين ضربات بسيار مؤثر است و اغلب مجموعه اي از اين عوامل در ايجاد اين صدمات دخيل هستند.عوامل خطرناك براي ايجاد صدمات ناشي از استفاده بيش از حد خطاهاي آموزشي، عدم تعادل ماهيچه، تاندون، اشكالات آناتوميكي، نوع كفش، سطح زمين بازي، بيماري هاي زمينه اي همراه، عوامل تغذيه اي، عوامل فرهنگي و خطاهاي آموزشي سطح آموزش، به ويژه افزايش شدت آن، يكي از بزرگترين عوامل خطرناك در ايجاد صدمات ناشي از استفاده زياد از حد در بچه ها است. يك سؤال مهم در مورد ورزش كودكان و نوجوانان اين است كه براي رشد و نمو يك كودك طبيعي، چه مقدار ورزش لازم است و چه مقدار ورزش مي تواند خطرناك باشد و موجب صدمه بافتي شود ؟
هنوز پاسخ دقيقي به اين سؤال ها ارايه نشده اما برخي محققان مدت 25 دقيقه ورزش مداوم را براي 3 تا 4 بار در هر هفته به عنوان حداقل ورزش مورد نياز براي سلامتي بچه ها در نظر گرفته اند. برخي ديگر از محققان حداقل يك ساعت فعاليت و ورزش در هر روز را براي بچه ها پيشنهاد كرده اند.
يك بررسي كه روي خانم هاي جوان ژيمناست انجام شده، نشان داده انجام اين ورزش بيش از 16 ساعت در هفته، سبب آسيب شديد مهرهاي كمري مي شود.تغييراتي كه در تعادل بين قدرت، انعطاف پذيري و پايداري بين گروه هاي ماهيچه اي كه مفاصل را احاطه مي كنند و فيبرهاي داخلي آن ايجاد مي شود، علت عمده صدمات ناشي از ورزش در اين گروه سني است. (عدم تعادل بين سيستم اسكلتي - عضلاني با پيام فرستاد شده از سيستم عصبي).
تغييراتي كه در محدوده حركتي مفاصل هنگام كشش و ورزش در نوجوانان ايجاد مي شود، يكي از علل عمده آسيب به واحدهاي ماهيچه اي - تاندوني است. جهش رشد در نوجوانان از ميزان انعطاف پذيري آنها مي كاهد. همچنين در اين سنين نيرو وقدرت نوجوان در هر دو جنس پسر و دختر افزايش مي يابد كه اين افزايش قدرت ممكن است هماهنگ نباشد و در نتيجه، منجر به عدم تعادل مفاصل شود. تمرينات مكرر موجب وارد شدن استرس بيش از حد به مفاصل مي شود و در نتيجه ممكن است منجر به صدمات عصبي - عروقي و در نهايت عدم تعادل ماهيچه اي و مفصلي شود.

? اشكالات آناتوميكي
 

به نظم قرار نگرفتن ستون مهره هاي پايين كمري و اندام تحتاني منجر به ايجاد صدمات ناشي از استفاده بيش از ستون فقرات كمري مي شود.خميدگي به جلوي سر استخوان فمور همراه با چرخش استخوان تيبيا به خارج ( ژنووالگوم ) و پروناسيون اندام تحتاني ممكن است منجر به ايجاد صدمات ناشي از استفاده بيش از حد در حين دوندگي شود كه به ويژه در مفصل زانو ايجاد صدمات شديدي مي كند.

? كفش
 

در هر ورزشي كه به ويژه با دويدن همراه است، بايد نوع كفشي كه استفاده مي شود، ويژگي هاي خاصي داشته باشد ؟ از جمله : داراي فشار مناسب روي پا باشد. جاذب رطوبت باشد. حمايت مكانيكي خوبي داشته باشد و در ورزش هاي خاص، توانايي جبران تغييراتي را كه در مفاصل و اندام ايجاد مي شود، داشته باشد.

? زمين بازي
 

ميزان سختي سطحي كه در آن ورزش انجام مي شود، به عنوان ريسك فاكتوري براي صدمه محسوب مي شود. زميني كه با چمن پوشيده شده، در كاهش صدمات ورزشي در بچه ها خيلي مؤثرتر است تا سطحي كه با مواد صنعتي سخت ساخته شده باشد.

? بيماري هاي زمينه اي همراه
 

به منظور كاستن صدمات ناشي از ورزش بايد تاريخچه دقيقي از بيماري هاي مزمن و ناتوان كننده دربچه ها به دست آورد. هر نوع آسيب شديد عضلاني و بيماري هاي عفوني قبلي مي تواند در ايجاد صدمات ناشي از ورزش به عنوان عامل تشديدكننده محسوب شود.

? فاكتورهاي تغذيه اي و هورموني
 

كودكان و نوجوانان كه به طور مرتب ورزش مي كنند، بايد از تغذيه صحيح و كافي برخوردار باشند و از مصرف بيش از حد كالري نيز بپرهيزند. كالري مورد نياز اين گروه سني بايد محاسبه و دقيقاً جايگزين شود. مطالعات اخير نشان داده كه ميزان كلسيم و ويتامين در خانم هاي دونده اي كه به آمنوره مبتلا هستند، پايين است و تراكم مواد معدني استخوان در خانم هاي ورزشكار مبتلا به آمنوره، در سطح پاييني قرار دارد. اين افراد بيش از گروه كنترل به صدمات ناشي از استفاده بيش از حد و شكستگي ناشي از استرس مبتلا مي شوند.

? مسايل فرهنگي
 

در كشورهاي پيشرفته به دليل كاهش فعاليت در بچه ها و افزايش تماشاي تلويزيون و بازي هاي ويديويي و استفاده از ماشين به جاي پياده روي،مشكلاتي از قبيل چاقي بيش از حد و عدم فعاليت مناسب، اين گروه سني را شديداً تهديد مي كند. اين كودكان از ضعف ماهيچه اي رنج مي برند، اگر در يك دوره ورزشي شديد قرار بگيرند، دچار صدمات حاد بدني مي شوند. بنابراين در اين قبيل كشورها آموزش ورزش در كودكان بيشتر به تنظيم وزن و مسايل پايه اي توجه دارد تا به آموزش ورزش هايي با مهارت هاي خاص و پيشرفته.
منبع:www.vista.ir