دووميداني يک ورزش طبيعي است زيرا با رفتار و حرکات طبيعي انسان مطابقت دارد. بنابراين مي‌توان گفت دووميداني از زمان پيدايش بشر وجود داشته است و اولين اسلحه انسان در برخورد با محيط و خطرهاي آن به حساب مي‌آمد.
بشر اوليه براي دفاع از خود محتاج به فرار کردن بود تا اينکه در محلي خود را مخفي کرده به زندگي خود ادامه دهد. ليکن اشخاصي که ضعيف بوده و قدرت دويدن نداشتند بدون شک طعمه حيوانات قرار مي‌گرفتند.
بدين جهت پدرها بچه‌هاي خود را تشويق به دويدن کرده و به آنها طرز فرار از مقابل حيوانات را مي‌آموختند چرا که دويدن، حد فاصل بين زندگي و مرگ براي آنها بود.
انسانهاي اوليه ضمن دويدن و فرار، براي عبور از موانع طبيعي از جهيدن و پريدن استفاده مي‌کردند و اگر لازم مي‌شد که بين آنها و حيوانات مبارزه‌اي صورت گيرد از پرتاب سنگ يا ديگر اشيا کمک مي‌گرفتند اين کار معمولاً زماني انجام مي‌گرفت که انسان از فرار کردن خسته و کوفته مي‌شد.
در تنگناي مرگ و زندگي، انسان مجبور بود از قدرت بازو و پنجه و عضلات خود هم حداکثر استفاده را نمايد. به اين ترتيب انسان اوليه پي برد که اگر تندتر بدود، بيشتر بپرد و محکم‌تر پرتاب کند، بهتر خواهد توانست با مشکلات و خطرات پيرامون خود مبارزه کند.
از بين ملتهاي دنياي باستان فقط يونان بود که با عشق و علاقه ، مردان غيور و با شهامت خود را به بهترين شکل ، تشويق مي‌کرد. در يونان باستان به مرداني که بهتر دويده و شي‌اي را بيشتر پرتاب کرده و از مرتفع‌ترين محل مي‌پريدند به چشم عظمت نگاه مي‌کردند و براي آنها احترام و افتخار زيادي قائل بودند. اما نکته مجهول براي همه دانشمندان علم ورزش اين است که به چه علت قهرمانان پرتاب ديسک در مرتبه اول قرار مي‌گرفتند و ورزشکاران ديگر در درجه دوم اهميت قرار داشتند.
در اساطير يونان باستان، به موجودي پرشور و شر به نام «مرکور» بر مي‌خوريم. اين موجود افسانه‌اي، جواني است بلند بالا و سرشار از شادماني و حرکت و حرارت. او در دو طرف کلاه و مچ پاي خود بالهايي کوچک دارد و با همين بالها و گامهاي تيز و چابک ، سفرهاي بسيار پرماجرايي را در کوهها و جنگلها و سرزمينهاي مختلف انجام مي‌دهد. وجود چنين اسطوره‌اي حکايت از علاقه و توجه مردم به تيزپايي ، چابکي و دويدن دارد.

در دوران امپراطوري روم باستان ، لژيونرها (سربازان عضو ارتش) با پرداختن به انواع دوها و پرتاب‌ها ، خود را براي مسابقات شمشيرزني و نبردهاي تن به تن آماده مي‌کردند.
در مصر باستان نيز ، نوعي ورزش «دوميداني» شامل دويدنهاي انفرادي و جمعي اجرا مي‌شد.
در ايرلند ورزش ميداني به نام «تيل‌تين» (tailtean) رايج است که پيشينه‌اي چندهزار ساله دارد.

المپيک باستان
 

المپيک باستان اولين اجراي سازمان يافته و قانون‌دار دووميداني بود. اين بازيها از سال 776 قبل از ميلاد آغاز شد و 12 قرن ادامه داشت.
دووميداني در المپيک باستان در رأس ديگر ورزشها قرار داشت. مسابقه دو با شرکت دوندگان چابک به مسافت يک اِستاد (182 متر) انجام مي‌شد. واژه استاديوم از اين کلمه گرفته شد.
در اين دوره حتي دويدن با يک پا هم وجود داشته و از آنجا که بشر اسلحه‌اي به نام نيزه اختراع کرده بود و در جنگ از آن استفاده فراواني مي‌کرد، پرتاب نيزه هم به عنوان ورزش شناخته شد. در المپيادها دو نوع مسابقه با نيزه وجود داشت: يکي پرتاب نيزه و ديگري نبرد با نيزه توأم با شمشيربازي.
«کوروبوس» احتمالاً اولين قهرمان رسمي دو در نخستين المپيک باستاني بوده است. بنا به مدارک تاريخي، پرش طول در چهارمين دوره به مواد مسابقه اضافه شد و کرونوس از کشور اسپارتا نخستين رکورددار اين ماده بود که حدود 7 متر پريد. در دوره‌هاي بعدي رشته‌هاي ديگر مانند پرتاب وزنه و پرتاب ديسک به فهرست مسابقات دووميداني اضافه شد. يونانيها ، براي پرتاب ديسک از يک صفحه مدور فلزي استفاده مي‌کردند که آن را هاترس (HATTERES) مي‌ناميدند.
بازيهاي المپيک در قرن چهارم ميلادي به دستور امپراطور روم تئودوزيوس اول تعطيل شد و همزمان مسابقات دووميداني هم از رونق افتاد. از آن زمان تا زنده شدن دوباره المپيک شکلهايي از انواع دوها و پرشها و پرتاب‌ها در اقوام و ملل دنيا ديده شده که بيشتر به خاطر آماده شدن جنگجويان و سربازان بوده است.
در قرن دوازدهم ميلادي، مسابقات ميداني و مخصوصاً دو در انگلستان رواج يافت. اين رواج در اواخر قرن پانزدهم و اوايل قرن شانزدهم شدت يافت و به ورزش اول جامعه تبديل شد. علت اين شکوفايي علاقه هنري هشتم پادشاه انگلستان بود که خود مهارت فراواني در پرتاب چکش داشت. در قرن 17 و 18 ميلادي، در انگلستان نوعي شرط‌بندي مرسوم شد که در آن دوندگان با هم شرط مي‌بستند و انبوه مردم به تماشا مي‌ايستادند.
در سالهاي 1820 تا 1860 دووميداني به دانشگاه‌ها و مدارس انگلستان راه يافته بود و دانشجويان علاقه فراواني به اين ورزش پيدا کرده بودند.
در سال 1849 ارتش انگلستان يک مسابقه بزرگ براي اهميت دادن به دو و جلب توجه نظاميان به آن ترتيب داد و علاوه بر اين، دوهاي سرعت و استقامت را جزء دروس رسمي دانشکده افسري قرار داد.
در سال 1866 اولين باشگاه دوندگان با نام «کلوپ اتلتيک آماتور» در لندن تاسيس شد و بعد از آن باشگاه‌ها و کلوپهاي ديگري به وجود آمدند.
بعد از انگلستان، دومين کشوري که دووميداني در آن رونق بسيار يافت آمريکا بود. اولين باشگاه دووميداني آمريکا «کلوپ اتلتيک نيويورک» بود که در سال 1868 تاسيس شد.
در اولين دوره المپيک نوين در سال 1896 دووميداني در رديف مهم‌ترين رشته هاي ورزشي بازيها قرار داشت.
در هفدهم ژوييه 1912 کنگره‌اي در سوئد با حضور نمايندگان سازمانهاي دووميداني کشورهاي بلژيک ، اتريش ، کانادا ، شيلي ، دانمارک ، مصر ، فنلاند ، آلمان ، انگلستان ، يونان ، مجارستان ، نروژ ، شوروي ، آمريکا ، سوئد و استراليا برپا شد و براي ايجاد يک سازمان بين‌المللي دوميداني مشورت کردند. اين سازمان، سرانجام در ماه اوت سال 1913 با نام «فدراسيون بين‌المللي دووميداني» تأسيس شد. فعاليت‌هاي اين سازمان باعث شد که اين ورزش در سراسر دنيا گسترش يابد. در حال حاضر تقريباً هيچ کشوري نيست که عضو فدراسيون دووميداني نباشد و از قوانين آن پيروي نکند.

دووميداني در ايران
 

ورزش دو و ميداني در ايران، به ويژه در دوران باستان و روزگاران قديم به اندازه سوارکاري ، چوگان بازي ، تيراندازي ، کشتي و شمشيربازي رايج نبوده است. اما بي‌ترديد جنگاوران و سربازان ايراني در هر دوره از تاريخ، براي آماده‌سازي و تقويت جسم خود از اين ورزش هم غافل نبوده‌اند. شاطرها را شايد بتوان نخستين افرادي به شمار آورد که ورزش و تمرين اصلي آنها از دوران کودکي دويدن بوده است.
در دوره صفويه و پس از آن چنين رسم بود که مرداني چابک و تيزرو در پيشاپيش اسب بزرگان مي‌دويدند و راه را براي عبور آنها باز مي‌کردند. اين دوندگان را شاطر مي‌ناميدند. شاطرها ، دويدن و تندرفتن را از کودکي تمرين مي‌کرند و چون در اين کار مهارت مي‌يافتند ، در يک آزمون مانند مسابقه دو نيز شرکت مي‌کردند تا اگر قبول شوند ، حکم شاطر دواني يا استادي بگيرند. در دربار پادشاهان صفوي و بعد از آن، همواره تعدادي شاطر آماده به خدمت بودند و رئيس شاطرها را شاطر باشي مي‌گفتند. شاطرها در اوقات فراغت به تمرين دو مي پرداختند و از آنجا که افرادي تيز پا و تندرو بودند ، براي رسانيدن پيامها نيز مورد استفاده قرار مي گرفتند. اما، از عهد مشروطيت به بعد و به دليل رواج کالسکه و اتومبيل ردايرانف کار و بار شاطرها هم به تدريج از رونق افتاد و اين پيشه از ميان رفت.
پيدايش ورزش «دو و ميداني» در ايران ، به صورت نوين حدود سال 1300 هجري شمسي است. در اين سال ، ميرمهدي ورزنده(معلم ورزش) دووميداني را در ايران معرفي کرد و به شاگردان مدارس آموزش داد.
در سال 1303 در ميدان مشق تهران ، مسابقه‌اي به نام المپيک ايران ترتيب داده شد که در آن ورزشکاران سفارتخانه‌هاي خارجي و ورزشکاران ايراني شرکت کردند. مهمترين رشته اين رويداد ورزشي «دو و ميداني» بود. در آن سالها وزارت معارف ايران همه ساله جشنواره‌اي ورزشي براي دانش‌آموزان ترتيب مي‌داد که بيشتر بر پايه دووميداني ، شمشيربازي و حرکات ژيمناستيک بود.
احمد ايزدپناه -که او را پدر دو و ميداني ايران مي خوانند- از سال 1303 به بعد ، به کمک شمس‌الدين شايسته و شعاع معتمد شيرازي در مسجد سپهسالار آن زمان تشکيلاتي به راه انداختند که هدف آن برگزاري مسابقات دو و ميداني بين ورزشکاران محلات و مدارس تهران بود.
در سال 1311، کانون ورزش ايران به همت اين کانون در کالج تهران برگزار شد.
در آن سالها (13 - 12 - 11 - 1310) بيشتر مسابقات دو و ميداني با وسايل معمولي و ابتدايي انجام مي‌شد و دسته بيل و ريسمان و سنگ ترازو براي پرش با نيزه و پرش ارتفاع و پرتاب وزنه به کار مي‌رفت.
در سال 1313 هجري شمسي از سوي وزارت معارف يک اردوي ورزشي در باغ منظريه تهران ترتيب يافت که اولين سمينار دووميداني هم در آنجا تشکيل شد تا اين رشته از ورزش را درايران پاريه‌ريزي کند و گسترش دهد. به اين ترتيب رشته‌هاي مختلف دووميداني به تدريج در شهرهاي بزرگ و کوچک ايران رواج يافت.
اولين حضور بين المللي ايران در بازيهاي آسيايي 1951 دهلي نو بود که علي باغبانباشي در آن سال موفق شد در 5 هزارمتر مدال طلا و در 3 هزارمتربامانع مدال نقره به دست آورد. باغبانباشي هفت سال بعد در بازيهاي آسيايي 1958 که دومين حضور ايران در اين بازيها بود که موفق شد در رشته هاي 10 هزارمتر و 5 هزارمتر دو مدال برنز به دست آورد. از قهرمانان بزرگ تاريخ دو و ميداني ايران مي‌توان به باغبانباشي ، خليل رضوي ، تميور غياثي ، احمد ميرحسيني ، جلال کشميري ، فرامرز آصف ، سلمان حسام ، رضا انتظاري ، حميد سجادي ، جعفر باباخاني ، سجاد مرادي ، عباس صميمي و احسان حدادي اشاره کرد. احسان حدادي تنها ورزشکار ايران بوده است که به مدال طلاي جهاني در دو و ميداني دست يافته است. حدادي در مسابقات جهاني جوانان در سال 1383 به مدال طلاي پرتاب ديسک دست يافت.
منبع:www.vesalsport.com
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت: hasan119