دوچرخه وسيله نقليه‌اي است سبک و داراي دو چرخ که به کمک پا زدن حرکت مي‌کند. تاريخچه دوچرخه‌سواري به عنوان يک ورزش با تاريخچه خود دوچرخه ، ارتباط کامل دارد.
اولين فرد در تاريخ که سوار بر دوچرخه شد، يک فرانسوي به نام سيوراک (sivrac) بود. سيوراک ، در سال 1690 ميلادي دوچرخه‌اي چوبي ساخت که شاخه‌هايي عمودي بر روي چرخهاي آن قرار داشت و هر دو چرخ به وسيله يک چوب افق به هم متصل مي‌شد. اين دستگاه، پنجه رکاب نداشت و حرکت آن به کمک فشار دادن پاها بر روي زمين صورت مي‌گرفت. اهالي پاريس، دوچرخه سيوراک را اسب چوبي عنوان داده بودند.
اسب چوبي گرچه تعجب مردم پاريس را برانگيخته بود، چندان مورد استقبال قرار نگرفت و فقط فروشندگان دوره‌گرد بودند که براي حمل بار از آن استفاده مي‌کردند.
در سال 1817، در شهر کارلسروهه آلمان شخصي به نام بارون فون درياس دوچرخه پايي کاملتري ساخت و يک زين کوچک هم بر روي آن قرار داد. دوچرخه‌هاي فون درياس به زودي در چند پايتخت اروپايي به مردم معرفي شد و شخصي به نام دنيس جانسون يکي از آنها را با خود به انگلستان برد تا از روي آن بسازد و بفروشد.
دنيس جانسون کلاسهايي براي آموزش فن دوچرخه‌سواري ترتيب داد و با اين کار مشتاقان بسياري براي کالاي خود به وجود آورد. به اين ترتيب، کار و بار دنيس جانسون به قدري گرفت که دوچرخه‌سواري تبديل به يکي از تفريحات محبوب و متداول روز شد.
در سال 1818، شخصي به نام بارون ساوربرن در فرانسه دوچرخه‌اي ساخت که داراي چرخ بسيار بزرگي در جلو و چرخ کوچکي در عقب بود. به چرخ جلو اين دوچرخه عجيب ، طنابي دايره‌وار (به صورت حلقه) بسته مي‌شد که راننده بايد آن را با دست مي‌کشيد تا چرخ جلو به حرکت درآيد و دستگاه را به جلو ببرد. چنين کاري فقط از عهده بندبازها و دوچرخه سوارهاي بسيار ماهر بر مي‌آمد. از روي اين دستگاه عده زيادي افتادند و مجروح و مصدوم شدند.
در سال 1834، آهنگري اسکاتلندي به نام مک ميلان براي دوچرخه پنجه رکاب اختراع کرد تا ديگر احتياجي به فشار پا بر روي زمين نباشد. مک ميلان دوچرخه خود را به تدريج و طي پنج سال چنان کامل کرد که مي توانست تا 22 کيلومتر در ساعت سرعت بگيرد. خود مک ميلان نمايشهايي هم برپا مي‌کرد تا به مردم ثابت کند که وسيله نقليه او چه اندازه مطمئن و بي‌خطر است. دوچرخه مک ميلان اکنون در موزه لندن نگهداري مي‌شود.
در سال 1860 در فرانسه، کارخانه‌داري به نام ميشو به دوچرخه علاقمند شد و تصميم گرفت تغييراتي در آن به وجود بياورد. براي اين کار ، ميشو مهندس جوان و مبتکري به نام پي‌ير لالمنت را به استخدام کارخانه خود درآورد.
لالمنت، قسمتهايي از دوچرخه را که قبلاً از جنس چوب بود، با لوله‌هاي آهني ساخت و سپس سطح خارجي چرخهاي چوبي را با نوارهاي لاستيکي پوشانيد. در سال 1962 لالمنت دوچرخه‌اي ساخت که داراي رکاب بر روي چرخ جلو بود. وقتي لالمنت به آمريکا مهاجرت کرد، دوچرخه ابداعي خود را هم در آنجا ساخت و به بازار فرستاد. دوچرخه‌هاي لالمنت در ايالات متحده به بون شيکر معروف شدند.
در سال 1871 در انگلستان دوچرخه‌اي به بازار آمد که کم و بيش شبيه بون‌شيکر بود. اين دوچرخه را شخصي به نام جيمز استانلي چنان ساخته بود که چرخي بزرگ در جلو و چرخي کوچک در عقب داشت و با يک پدال که در مرکز چرخ جلو کار گذاشته شده بود، حرکت مي‌کرد.
در سال 1873 مهندسي به نام هاردي لاوسون براي نخستين بار زنجير چرخ را به دوچرخه افزود. اين زنجير به چرخ عقب وصل مي‌شد و با گردش آن توسط فشار پا ، دوچرخه به حرکت در مي‌آمد. با اين همه، چون تاير دوچرخه سنگين بود و از لاستيک توپر ساخته مي‌شد،سرعت دوچرخه چندان زياد نبود. اما، در سال 1879 در مرکز چرخها بلبرينگ قرار گرفت و اين ابداع که توسط شخصي به نام توماس صورت پذيرفته بود ، بر سرعت دوچرخه بسيار افزود. در سال 1881 يک شرکت سازنده چرخ خياطي دوچرخه‌هايي توليد کرد که هر دو چرخ جلو و عقب آن به يک اندازه بود. در سال 1889 ميلادي دانلپ از تايرهاي هوادار براي دوچرخه استفاده کرد. نخستين تايري که دانلپ ساخت ، اکنون در موزه «ادينبورد» در انگلستان نگهداري مي‌شود. اين تاير پيش از آنکه باز نشسته شود، حدود پنج هزار کيلومتر کار کرده بود. در اواخر سال 1888، گروهبان بلفست براي کمپاني دانلپ لاستيک تويي و رويي دوچرخه را ساخت و از آن تاريخ تاکنون دوچرخه را به صورتي که امروز معمول است مي‌سازند. در سال 1896 با شروع نخستين دوره بازيهاي المپيک نوين، مسابقات دوچرخه‌سواري به عنوان يک رشته ورزشي مستقل و پرطرفدار در برنامه بازيها گنجانده شد.
نخستين مسابقه دوچرخه‌سواري در سال 1868 در محلي به نام هندون در انگلستان انجام شد. در همين سال يک کارخانه سازنده دوچرخه در فرانسه، مسابقه‌اي نمايشي به مسافت 1200 کيلومتر (دور فرانسه) ترتيب داد تا براي محصولات خود تبليغ کند.
در سال 1869 نخستين مسابقه بين‌المللي دوچرخه‌سواري در جاده بين دو شهر پاريس و روان برگزار شد. نقطه شروع اين مسابقه طاق نصرت در پاريس بود و از ميان 323 شرکت کننده در اين مسابقه تاريخي، يک انگليسي به نام جيمز مور به مقام نخست رسيد.
در سال 1876، شخصي به نام اف. ال. دادز در دانشگاه کمبريج لندن توانست 25 کيلومتر را در زماني کمتر از يک ساعت رکاب بزند و نخستين رکورددار سرعت در تاريخ دوچرخه‌سواري باشد.
در اين سالها ، دوچرخه‌سواري به صورت يک تفريح همگاني در ايالات متحده درآمده بود و اين ورزش و سرگرمي جديد به قدري مورد استقبال مردم قرار گرفته بود که روزهاي تعطيل و يکشنبه‌ها به جاي حضور در مراسم دعا و نيايش کليسا ، پير و جوان سوار بر دوچرخه رهسپار خارج از شهر مي‌شدند. نوشته‌اند که کشيش يک کليسا براي مقابله با اين وضع ، سوار بر کالسکه به ميان جمع دوچرخه‌سواران مي‌رفت و خطاب به آنها با اعتراض مي‌گفت: اي غفلت‌زدگان! روي زين دوچرخه نشستن و رکاب زدن، شيوه‌اي درست براي رسيدن به خدا نيست!
در سال 1883، يک آمريکايي به نام کورتيس ، نخستين رکورد دوچرخه‌سواري استقامت را برپا داشت. او به مدت يک شبانه‌روز کامل رکاب زد و در اين مدت مسافتي معادل 320 کيلومتر را پيمود. در همان سال ، يک آمريکايي ديگر به نام توماس استيون تصميم گرفت با دوچرخه خود دنيا را دور بزند. اين دوچرخه‌سوار پس از دو سال به وطن خود بازگشت و ادعا کرد که هرجا بر روي کره زمين جاده‌اي بوده ، آن را پيموده است.
در سال 1878، اولين اتحاديه ملي دوچرخه‌سواران در انگلستان تأسيس شد و اين اتحاديه ، مقررات خاصي براي مسابقات دوچرخه‌سواري در جاده و پيست برقرار کرد.
در سال 1891، دوچرخه سواري به نام پاگربيل موفق شد 142 ساعت (حدود 6 شبانه‌روز) پيوسته رکاب بزند. اين رکوردگيري در مکاني که امروزه مجموعه بسيار بزرگ مديسون اسکوئرگاردن نيويورک برپا شده است ، صورت گرفت.
در سال 1895، لوتر . اچ . پورتر کتابي منتشر کرد با عنوان «دوچرخه‌سواري براي تندرستي و تفريح». پورتر در کتاب خود خاصيت دوچرخه‌سواري را در کم کردن وزن ، افزايش قدرت بدن و بهبود تنفس شرح داده بود.
پايه هاي فدراسيون بين المللي دوچرخه سواري، در سال 1900 با تأسيس اتحاديه بين المللي دوچرخه سواري ، ريخته شد. مرکز اين اتحاديه در شهر پاريس بود. در حال حاضر فدراسيون بين‌المللي دوچرخه‌سواري که آن را به اختصار فياک مي‌نامند و از طرف کميته بين‌المللي المپيک نيز به رسميت شناخته شده است، به کار توسعه ، هدايت و ايجاد مقررات جديد مي‌پردازد.
فياک عضو اصلي اتحاديه بين‌المللي دوچرخه‌سواري نيز هست. مقر فياک در شهر رم قرار دارد. مشهورترين مسابقات دوچرخه‌سواري جاده در دنيا ، تور دوفرانس است که مسافتي بالغ بر 3500 کيلومتر را در بر مي‌گيرد. تور دوفرانس در سال 1903 به ابتکار هانري دگرانژ سردبير مجله آتو در فرانسه پا گرفت و از آن تاريخ به بعد همه ساله به طور منظم و با شرکت بهترين دوچرخه‌سواران جهان برگزار مي‌شود.
تاريخ دوچرخه سواري در ايران
تا انجائيکه اطلاعات به ما اجازه مي دهد اولين دوچرخه کوهستان (با مارک مرسيه) را آقاي بابک کيانپور در سال 1368 از فرانسه خريداري و وارد ايران نمود و فعاليتهاي خود را در اين زمينه آغاز نمود. اما از بخت بد دزدي به منزل ايشان دستبرد و وسايل ورزشي از جمله دوچرخه ايشان را به سرقت برد. سال 1370 دومين دوچرخه کوهستاني با مارک MIYATA که توسط شخصي از ژاپن خريداري و وارد ايران گرديده بود توسط عليرضا ژاله خريداري گرديد. سومين دوچرخه کوهستاني هم توسط آقاي مجيد ثقه الاسلامي در تابستان سال 70 با مارک NISIKI وارد ايران گرديد.
از همان سال صعود به قله هاي مرتفع ايران تحت سرپرستي عليرضا ژاله و شرکت آقايان مجيد ثقه الاسلامي و علي اکبر ژاله آغاز ، که حاصل اين تلاشها منجر به نخستين صعود به قله دماوند (جبهه جنوبي) و برپائي دومين رکورد جهاني اين رشته و همچنين صعود قله مرجيکش در منطقه تخت سليمان گرديد. سال 1371 يک تيم 5 نفره متشکل از آقايان عليرضا شهاب ، علي اکبر ژاله ، حميد شالي پور و حميد ساروخاني به سرپرستي عليرضا ژاله موفق گرديد اولين صعود به قله سبلان را به انجام برسانند.که اين صعود در 2 ماه بعد توسط آقاي مجيد ثقه الاسلامي تکرار گرديد. سال 1372 تيمي متشکل از 8 دوچرخه سوار و دو همراه به اسامي آقايان قربانعلي کلهر ، مجيد ثقه الاسلامي ، عليرضا شهاب ، مجيد عليمحمدي ، حميد شالي پور ، علي اکبر ژاله ، عليرضا شالي پور ، خسرو دائي و رسول نقوي تحت سرپرستي عليرضا ژاله موفق گرديدند قله علم کوه با ارتفاع 4850 متر را از مسير حصارچال فتح و از مسير سياه سنگها به علم چال و سرچال مراجعت نمايند .
نخستين صعود به قله دماوند از طريق جبهه شمالي و برگشت از جبهه جنوبي دومين برنامه بزرگي بود که توسط آقايان : عليرضا ژاله ، عليرضا شهاب ، مجيد عليمحمدي علي اکبر ژاله ، حميد شالي پور و امير بهشتيان در همين سال به انجام رسيد. در سال 71 ضمن واردات دوچرخه بطور پراکنده ، چندين شرکت نيز اقدام به وارد کردن دوچرخه هاي کوهستان با مارکهاي مختلف نمودند. در سال 1372 يکدوره مسابقه کوهستان به همت آقاي عليرضا ساروخاني و هيئت دوچرخه سواري با شرکت 85 نفر از شهرهاي تهران و کرج و قزوين و کرمانشاه به مسافت 6/5 کيلومتر در شمال قزوين (جاده باراجين - پارک کوه ميلدار ) برگزار که در آن علي اکبر کلانتري به مقام اول رسيد اين مسابقه سرآغاز مسابقات کوهستاني ايران گرديد. سال 1373 در پي انتصاب آقاي مهندس حاج سيد حسين هاشمي به سمت رياست فدراسيون دوچرخه سواري جمهوري اسلامي ايران و با توجه به برگزاري بازيهاي آسيايي (هيروشيما)1994 و اهميت آن ، نيروهاي فدراسيون جهت تشکيل اردوهاي آمادگي و تدارکاتي و انتخابي تيم ملي دوچرخه سواري (کورسي) بسيج شدند. در تابستان همين سال فدراسيون کوهنوردي کميته دوچرخه سواري کوهستاني به رياست آقاي اميرحسين صالحي جم تشکيل گرديد و در شهريور همان سال مسئولين اين کميته با همت والاي مجيد ثقه الاسلامي اقدام به برگزاري يکدوره مسابقه دوچرخه سواري کوهستاني در سه رده سني : جوانان و بزرگسالان و پيشکسوتان در دو رشته استقامت (کراس کانتري ) و مارپيچ (استالوم) نمودند .
اين مسابقات در منطقه البرز مرکزي (ديزين ) و با حضور 140 نفر از علاقه مندان اين رشته برگزار گرديد ، اين مسابقه اولين نوع مسابقات دوچرخه هاي کوهستان در ايران بودکه برگزار کنندگان آن سعي داشتند به استانداردهاي بين المللي خود را نزديک نمايند. در فصل پائيز هم فدراسيون کوهنوردي دومين مسابقه خود را در منطقه کوير ورامين (قصربهرام ) در رشته استقامت در 3 مرحله و در طي 2 روز برگزار نمود .
با توجه به اينکه تمامي فعاليتهاي دوچرخه سواري کوهستاني مربوط به فدراسيون دوچرخه سواري جهاني UCI اداره مي شد همچنين استقبال زيادي که از اين رشته در جهان صورت پذيرفت ، در مسابقات جهاني رشته 100 کيلومتر تايم تريل حذف و مسابقه دوچرخه سواري کوهستان (استقامت) جايگزين آن گرديد . در پي اين تصميم مسابقه سراشيبي (دانهيل ) هم در مسابقات دوچرخه سواري بين المللي داراي جايگاه گرديد و اولين دوره مسابقات دوچرخه سواري بين المللي داراي جايگاه گرديد و اولين دوره مسابقات دوچرخه سواري کوهستاني قهرماني آسيا در ژاپن برگزار گرديد. فدراسيون دوچرخه سواري نيز پس از بازگشت تيم ملي از هيروشيما و فارغ شدن از مسابقات آسيايي اقدام به تشکيل کميته دوچرخه سواري کوهستان کشور نمود و عليرضا ژاله را به سمت رئيس کميته مذکور منصوب نمود. متعاقب اين انتصاب ، اعضا کميته متشکل از آقايان : دکتر محسن محسنين ، دکتر مرتضي موسي خاني ، علي پور مهر ، عليرضا شهاب ، ايرج امير آخوري توسط عليرضا ژاله به فدراسيون اعلام و از زمستان سال 1373 کار کميته دوچرخه سواري کوهستان رسما آغاز گرديد .
منبع:www.vesalsport.com ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت: hasan119