اين ورزش بازي شاهان ناميده شده‌است (زيرا بيشتر در ميان پادشاهان و بزرگان رواج داشت) و از ورزشهاي کهن ايراني است. نام چوگان از نام چوبي که در آن استفاده مي‌شود برگرفته شده‌است. اين بازي در ابتدا ورزشي عنواني نظامي و جنگي داشت و سوارکاران ايراني در آن استعداد اسبهاي جنگي خود را به نمايش مي‌گذاشتند.
چوگان به هنگام کشور گشايي داريوش اول در هند، در آن سرزمين رواج يافت. اروپاييان در زمان صفويان و در زمان استعمار خود در هند، با اين بازي آشنا شدند و آن را در سراسر اروپا پخش کردند. بعدها نيز ورزش‌هايي از قبيل گلف و هاکي پديد آوردند که دسته‌هاي استفاده شده در اين بازي‌ها به همان چوب چوگان برمي‌گردد.
اين ورزش در ايران پس از صفويان کم کم رو به فراموشي رفت. البته در زمان پهلوي، در ارتباط با اروپاييان، چوگان دوباره مورد توجه قرار گرفت، ولي مانند گذشته رواج نيافت. امروزه سعي مي‌شود توجه بيشتري به اين ورزش نشان داده شود. همچنين اقداماتي براي تاُسيس زمين‌هايي سرپوشيده براي زنان انجام شده‌است.
مشخصه‌هاي زمين چوگان
طول و عرض زمين چوگان به ترتيب 274 و 145 متر است (البته در کشور ايالات متحده آمريکا و آرژانتين اين ابعاد کمي از استاندارد رايج بزرگ‌تر مي‌باشد). طول دروازه نيز 7 متر مي‌باشد.
مدت زمان مسابقه
يک بازي چوگان به 6 دوره زماني (چوکه) که هر کدام 7 دقيقه مي‌باشد تقسيم مي‌شود. البته اين استاندارد مربوط به کشور انگلستان مي‌باشد ولي در آرژانتين و آمريکا اين مدت زماني به هشت قسمت تقسيم شده و بين هر چوکه استراحتي معادل3 دقيقه و بين دو نيمه 5 دقيقه در نظر گرفته مي‌شود.
تعداد بازيکنان
در هر تيم چهار نفر بازي مي‌کنند. نفر اول يک مهاجم است و کار او حمله و نيز کمک به مدافع است. نفر دوم نيز مهاجم است، ولي وظيفه او در دفاع مهم‌تر است. نفر سوم که معمولاً بهترين بازيکن تيم است، وظيفه دارد تا حرکات دفاعي را به ضد حمله تبديل کند. نفر چهارم نيز مدافع است و وظيفه دارد توپ را از دروازه دور کند. از آن جايي که چوگان بازي‌اي با روند سريع است، امکان دارد بازي کنان يک تيم در قسمت‌هاي مختلفي از زمين قرار گيرند که مربوط به وظيفه بازيکن ديگر باشد. در اين حالت بايد وظايف آن بازيکن را انجام دهند تا به جاي خود بازگردند.
هدف و قوانين بازي
هدف اين بازي فرستادن توپ در دروازه? حريف مي‌باشد. هنگامي که توپ از پشت دروازه خارج مي‌شود، پرتاب توپ به تيم مورد حمله قرار گرفته تعلق مي‌گيرد، مگر اين که خود اين تيم باعث خارج شدن آن شده باشد. در اين صورت به تيم مقابل يک پرتاب آزاد (از 84 متري محل خروج) تعلق مي‌گيرد. پس از هر گل، دو تيم زمين خود را تعويض مي‌کنند و داور توپ را در مرکز زمين قرار مي‌دهد. در صورتي که دو تيم برابر شوند، وقت اضافي به آنها تعلق مي‌گيرد و اولين تيمي که گل بزند برنده اعلام مي‌شود. هنگامي که بازيکني به سمت جهتي که توپ در آن پرتاب شده‌است مي‌تازد، تقدم با اوست در صورتي که (و تنها در اين صورت) که توپ در سمت راست او باشد. در اين صورت هيچ بازکني اجازه ندارد راه او را سد کند، مگر آن که در فاصله? معقولي قرار گيرد که هيچ جاي خطر نباشد.
خطاهاي ورزش چوگان
قطع مسير سوارکاري که در طول مسير خود در حال زدن توپ است و با اين کار، انداختن جان او در مخاطره.
ضربه زدن از جهت مخالف (از سمت چپ).
سوارکاري و يا زدن ضربه به شکلي که براي ساير سوارکارها خطرناک باشد.
انواع جريمه‌هاي بازي چوگان
احتساب يک گل براي تيم مقابل درصورت برخورد خطرناک و يا خطاي عمد در نزديکي دروازه.
زدن يک ضربه آزاد از فاصله 27 متري در جهت مخالف دروازه، و قرار گرفتن مدافعين در پشت خط دروازه. مدافعين تنها زماني اجازه? دخالت دارند که ضربه زده شود.
زدن يک ضربه آزاد از فاصله 36 متري با همان شرايط.
زدن يک ضربه آزاد از فاصله 54 متري به طوري که هيچ مدافعي تا فاصله 27 متري نقطه زدن توپ قرارداشته باشد.
زدن يک ضربه آزاد از وسط زمين (بدون وجود قانوني مانند آفسايد و... مانند فوتبال).
زدن يک ضربه آزاد از محل وقوع خطا. در اين شرايط هيچ مدافعي نبايد تا فاصله 27 متري از نقطه زدن ضربه قرار داشته باشد.
کورنر مانند فوتبال وجود ندارد ولي حرکتي مشابه به شکل زير انجام مي‌گيرد: يک ضربه آزاد از فاصله 54 متري دروازه به اين شرط که مدافعين در فاصله 27 متري از زدن ضربه قرارداشته باشند.
داوري در چوگان
بازي چوگان توسط دو سر داور و يک داور قضاوت مي‌شود. سرداوران براي اينکه در کم و کيف بازي قرار داشته باشند سوار بر اسب مي‌باشند. در صورت توافق بين کاپيتان‌هاي دو تيم مي‌توان قضاوت را به دو سرداور واگذار کرد ولي در صورت عدم توافق بين آن دو، تصميم گيري حکم قطعي به عهده داور سوم است.
شروع مسابقه چوگان
در ابتداي شروع مسابقه، هر دو تيم در ميانه زمين و پشت خط مياني صف آرايي کرده و چيدمان مخصوص به خود را مي‌گيرند. سپس داور توپ را از فاصله 6/4 متري به ميان آنها پرتاب مي‌کند و بازي با تصاحب توپ از طرف يکي از دو تيم شروع مي‌شود.
توقف بازي
توقف مسابقه چوگان در شرايط معمولي فقط در زمان پايان يک چوکه، جهت استراحت و تعويض اسبها صورت مي‌گيرد، ولي اگر در ميان يک چوکه يکي از اتفاقات زير رخ دهد داور مي‌تواند دستور توقف بازي را صادر نمايد:
زمين خوردن يکي از اسبها در حين مسابقه.
مصدوم شدن يک اسب بر اثر سانحه و يا اتفاقي غير منتظره براي يکي از اسبها (در صورت زمين خوردن سوار کار از اسب به طوري که اتفاق جدي براي سوارکار رخ نداده باشد، بازي همچنان ادامه خواهد داشت.).
نحوه ثبت امتيازات
زماني يک امتياز براي تيمي ثبت مي‌شود که توپ از خط دروازه آشکارا بگذرد و داور صحت آن را تصديق نمايد. در صورتي که توپ به قسمت فوقاني دروازه برخورد کند ثبت امتياز مشروط به تاُييد داور است.
اسبهاي چوگان
در ورزش چوگان معمولاً از اسبهاي کوتاه قد استفاده مي‌شود، بدين منظور پوني‌ها از جايگاه ويژه‌اي برخوردارند. در يک بازي معمولاً از يک اسب حداکثر در دو چوکه استفاده مي‌شود، البته بايد بين آنها يک چوکه استراحت به اسب داده شود.
وسائل ضروري اسب در حين مسابقه چوگان
بانداژ براي حفاظت چهار ساق اسب به منظور عدم برخورد ضربات توپ و يا چوب چوگان به ساق‌ها.
انتخاب افسار (دهنه، لگام) مناسب جهت کنترل هرچه بهتر اسب در حين مسابقه.
وسائل ضروري سوارکار
کلاه ايمني مخصوص چوگان
دستکش
شلاق چوگان که اندازه آن تقريباً معادل 106 سانتيمتر مي‌باشد و علت آن نيز سهولت استفاده از آن حين مسابقه‌است.
چکمه سوارکاري بدون بند
زانوبند
اندازه چوب چوگان و توپ
چوب چوگان داراي طولي معادل 129 سانتيمتر مي‌باشد که انتهاي آن به صورت استوانه‌اي است. معمولاً براي ساخت آن از چوب بامبو يا چوب‌هاي سبک و مقاومي همچون چوب درخت خرمالو استفاده مي‌شود. قطر توپ حدود نيز 25/8 سانتيمتر است و در حدود 141-127 گرم وزن دارد، جنس توپ از چوب بيد و يا بامبو مي‌باشد. البته در بازي‌هاي تمريني از نوع پلاستيکي و فومي آن هم استفاده مي‌شود.
منبع: www.jjtvn.ir