ظهور و گسترش شنا، ريشه در احتياجات عصر انقلاب صنعتي و شهرنشيني اواخر قرن نوزدهم دارد. اين توسعه ابتدا از انگلستان آغاز شد و از آنجا به قاره اروپا و آمريكا و سرانجام به همه دنيا گسترش يافت.
اولين استخرهاي سرپوشيده به ترتيب در شهرهاي ليورپول 1838، وين 1842 و برلين 1855 ساخته شد و بعد از آن اولين تشكيلات شنا شكل گرفت.
در سال 1869 برخي از باشگاههاي لندن به انجمن شناي «متروپولتين» پيوستند كه در سال 1874 به انجمن شناي بريتانيا تبديل شد. در سال 1884 اتحاديه شناي آماتور شكل گرفت و دو سال بعد با انجمن شناي بريتانيا تلفيق شده، «انجمن شناي آماتور بريتانيا- ASA» را پديد آوردند.
سرانجام با عبور كاپيتان متيو وب از كانال مانش در سال 1875 و پديد آمدن باشگاهها و فدراسيونها در كشورهاي مختلف اروپا، آمريكا و استراليا، شنا محبوبيت يافت وارتباطات و مسابقات بين‌المللي شروع شد.
در آن زمان رشته‌هاي شنا تا بدين حد متنوع نبودند. تا مدتها شناي قورباغه و شناهايي كه از شناي قورباغه نشات گرفته بود مثل شناي زيربغل و شناي پشت حكمفرما بودند. بعدها شناي انگليسي پهلو دست بالا به وجود آمد كه هنگام استراحت، دست بالا قرار مي‌گرفت.
تروجن با مشاهده بوميان آمريكايي، استراحت دست را به تناوب، خارج از آب قرار داد و اين شنا را با يك ضربه پاي قورباغه تركيب كرد.
پيشرفت بعدي اجراي دو ضربه پا در يك دور شنا بود يعني يك ضربه در هر حركت دست كه موجب كوتاهتر و سريع شدن حركات دست شد. بعدها ضربه عمودي پا جايگزين ضربه پاي شناي قورباغه شد و شناي كرال سينه متولد شد. ريچارد كاويل استراليايي اين حركت را در اوايل قرن بيستم با نام ضربه كرال استراليايي با چهار ضربه پا معرفي كرد و در سال 1956 هموطن او سسيل هيلي اين حركات را به اروپا برد. در همين زمان كرال در آمريكا پيشرفت كرد و بالاخره شيوه آمريكايي شش ضربه پا جهان را فتح كرد.
شناي پشت هم همين الگو را دنبال مي‌كرد تا سال 1908 شيوه سُنتي شناي پشت حاكم بود ولي از المپيك 1912 قهرمانان تنها كرال پشت را اجرا كردند.
تا قبل از ساخت سكوي شيرجه ، شناگران در آب «استارت» مي‌زدند يعني قبل از شروع مسابقه در آب مي‌ايستادند يا دراز مي‌كشيدند.
در سال 1933 يك آمريكايي به نام «هنري ميوز» نوع جديدي از شناي قورباغه را در مسابقات به نمايش گذاشت او زمان استراحت (Recovery)، دست‌ها را مانند كرال سينه خارج از آب قرار مي‌داد و شناي پروانه را توسعه داد. نزديك به دو دهه فرق زيادي بين اين روش و قورباغه قايل نبودند، كاربرد هر دو شيوه در شناي قورباغه بود و حتي شناگر مي‌توانست هنگام مسابقه يكي را به ديگري تبديل كند. اما اين شيوه درگيري‌هاي زيادي ايجاد كرد.
تا آنجا كه مجله سويمينگ تايمز اين‌گونه از المپيك 1948 لندن گزارش داد:
«توفان جديدي وزيدن گرفته است كه مي‌تواند به شكاف درفينا منجر شود.»
هشدار سويمينگ تايمز از آنجا بود كه هفت نفر اول شناي 200 متر قورباغه در فينالي كه در ويمبلي برگزار شد از شناي پروانه استفاده كرده بودند و به اين ترتيب بگومگوهاي شديدي در كنگره فينا بوجود آمد.
سرانجام از بين 73 راي دهنده در فينا 42 نفر راي بر جدايي شناي پروانه از شناي قورباغه دادند و اعلام كردند تدوين قوانين و مقررات مسابقات شنا بايد به «سازمان اداري فينا» ارجاع شود.
سازمان اداري فينا در هشتم اگوست 1948 پيشنهاد كنگره را پذيرفت. اما IOC از افزايش برنامه شناي المپيك خودداري كرد. ريتر دبير افتخاري فينا در 11 آگوست 1948 در نامه‌اي به همه اعضاي سازمان اداري از آنان خواست تصميم جدي اتخاذ كنند.
از ميان ده عضو ، نه عضو به درخواست ريتر پاسخ دادند كه سه نفر شناي پروانه را شنايي كاملاً جديد و مجزا از قورباغه دانستند و شش عضو آن را هم‌رديف شناي قورباغه مي‌دانستند. به اين ترتيب با وجود مخالفت رييس وقت فينا ، باز هم دو شيوه شنا به شناي قورباغه رسميت يافت.
در سال 1935 جك سيگ شناگر آمريكايي نوعي ضربه پا مانند دم ماهي را ابداع كرد او و مربي‌اش آرم بروستر شناي «دولفين قورباغه‌اي» را به وجود آوردند. اين نوع شنا به دليل شكل عمودي حركتش تا سال 1952 به عنوان شناي پروانه و زير مجموعه شناي قورباغه محسوب مي‌شد. سرانجام در كنگره فينا كه به مناسبت المپيك هلسينكي برگزار شد ، شناي قورباغه و پروانه از هم جدا شدند و شناي دلفيني با نام شناي پروانه پذيرفته شد.
در مسابقات المپيك 1956 هنگامي كه ما سارويوركاوا قهرمان المپيك و چند تن ديگر از شناگران بيشتر مسير را در زير آب شنا كردند مشكلاتي جديد شكل گرفت. كنگره فينا تصميمي جديد اتخاذ كرد كه به دنبال آن شناي زيرآبي حذف شد و شناگران موظف شدند هنگام هر شروع و برگشت سر خود را به شكلي قرار دهند كه آب را بشكافد. فقط در شناي قورباغه فرو رفتن در آب مجاز بود ولي در هر دو (چرخه) سر بايد يكبار آب را مي‌شكافت. كنگره فينا در المپيك 1988 تصميم گرفت شناي زيرآبي را به ميزان حداكثر 15 متر مجاز بشمارد چون در اين دوره استفاده از ضربه دولفين در شناي كرال پشت افزايش يافت.
پرافتخارترين شناگر المپيك در همه دوره‌ها ، مارك اسپتيز آمريكايي بود كه در بازيهاي مونيخ موفق به كسب هفت مدال طلا شد كه چهار مدال انفرادي و سه مدال در رقابتهاي امدادي و همراه با ساير هم تيمي‌هايش بود.
در بين زنان نيز كريستين اتو با كسب شش مدال طلا در المپيك 1988 سئول كه شامل چهار طلاي انفرادي و دو طلاي امدادي بود پرافتخارترين زن در مسابقات شناي المپيك محسوب مي‌شود.
برخي از مسابقاتي كه در حال حاضر فينا برگزار مي‌كند عبارتند از:
مسابقات شناي قهرماني جهان
مسابقات جام جهاني شنا
مسابقات نخبگان شناي جهان
مسابقات جهاني شنا در استخرهاي كوتاه مسير (20 مسير)
ورزش شنا در ايران

ورزش شنا البته به صورت مدرن آن، در ايران داراي قدمت زيادي نيست و در طي ساليان فعاليت اين رشته ورزشي شناگران ايران به افتخار چنداني در عرصه مسابقات آسيايي و جهاني دست نيافته اند. در گذشته مکان هايي شبيه استخر سرپوشيده در حمام ها مي ساختند به نام چاله حوض. طول اين چاله حوض ها که حداکثر از 10 متر تجاوز نمي کرد، براي شنا کردن و آب بازي بود. در اطراف چاله حوض ها، سکوهايي به ارتفاع 2 تا 3 متر وجود داشت که از بالاي آن به درون آب مي پريدند و عملياتي مانند پشتک و وارو انجام مي دادند.
روشنايي چاله حوض ها از سوراخ کوچکي که در سقف بود، تأمين مي شد. در اين گونه آبگيرهاي غيربهداشتي، هيچ گونه مقرراتي وجود نداشت و هر کس مي توانست قبل از استحمام يا پس از آن وارد چاله حوض شود و به آب بازي و شنا بپردازد. تا سال 1314 که در باغ فردوس شميران و منظريه استخر احداث گرديد جز در اردوگاه نظامي اقدسيه تهران، استخري وجود نداشت. از سال 1314 و در استخر منظريه تهران ورزش شنا به شکل اصولي تمرين داده مي شد.
اولين استخر شناي 50 متري تهران در سال 1319 در ورزشگاه امجديه (شهيد شيرودي) احداث گرديد. فدراسيون شنا در سال 1335 تأسيس شد و نصرت اله شاهمير به عنوان اولين رئيس فدراسيون منصوب گرديد.
در طي ساليان حضور ايران در رقابت هاي مختلف تنها مقام هاي شاخص بدست آمده توسط ورزشکاران ايران در شنا ، شيرجه و واترپلو ، مدال برنز تقي عسگري در مسابقه هاي شيرجه بازي هاي آسيايي و مدال طلاي تيم واترپلو ايران در بازي هاي آسيايي 1974 تهران است
منبع: www.vesalsport.com
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت: hasan119