مسابقه ورزش بوکس بطور رسمي در ششصد و هفتاد و هفت سال قبل از مسيح در بيست و سومين بازي المپيک در هاين که اولين نبرد اين ورزش است شروع شده و «ابراستوس» اهل سميرنا در اين مسابقه فاتح و قهرمان شناخته شد. اينکه قديميترين نبرد بوکس به چه نوع صورت گرفت و چگونه با يکديگر ميجنگيدند معلوم نيست. چنانکه در تواريخ روم ذکر شده است که طرفين مشتهاي خود را به چرمهاي خامي محکم بسته و سعي ميکردند که با ضربات محکمي از اين مشتهاي سخت و سنگين حريف را از پاي در آورند. البته اين مسابقات بدون رعايت وزن بدن انجام ميشد.
ملائکوماس که پدرش نيز در چهل و پنج سال بعد از مسيح فاتح بوکس و قهرمان المپيک گرديده بود عموم رقيبهاي خود را تنها با فن (نه با زور و قدرت) مغلوب ميساخت. مسابقههايي که بدين صورت وقوع مييافت بدون انقطاع بود و دائماّ در ميدانهاي مسابقه يک ورزشکار با قهرمانان آماده بنبرد بوده و هرکس که از بين تماشاچيان داوطلب مسابقه بود دست خود را بلند ميکرد. ملائکوماس قهرمان رومي که در اکثر نبردها ورزشي بدين نوع فاتح ميگرديد بالاخره در يک مسابقه که حريف او کشته شد اشتهاري بسزا يافت.
در اين مسابقهها قهرمانان دوره امپراتوري روم دستهاي خود را باآلتي شبيه به دستکش که روي آن ميخهاي محکم فولادي کوفته شده بود مجهز ميکردند و نيز يک نوع دستکش مخصوص ديگر که از چرمهاي سخت و محکم در دست ميگرفتند و مسابقه را شروع ميکردند. با استفاده اين دستکشها در هر مسابقه يکي از دو طرف حتما سخت مجروح يا مقتول ميشد سبب شد که مسابقههاي بوکس بدين شکل ترک شود. در واقع بازي بوکس با از بين رفتن مسابقههاي المپيک توأم گرديده و در سال 400 بعد از ميلاد قهرمانان ورزشهاي مختلف بوکس را به کلي فراموش کردند. در همان عصر يا چند قرن بعد ورزش کشتي گيري که مخاطرات ان کمتر از اينگونه بوکسها نبود متداول شد و از ورزشهاي عمومي گرديد.
مقارن با آغاز قرن هيجدهم مجدداَ بازي بوکس و کشتي گيري که هر دو از بين رفته بودند شروع شد بطوريکه حکايت ميشود يک نفر کشيش ايتاليايي که نامش «سن برنادن» بود به جوانان عصر خود فن بوکس را ميآموخت و منظورش از اين عمل اين بود که دوئل (مبارزه با شمشير) را که پيوسته به مرگ يکي از دو حريف پايان مييافت منسوخ نمايد و به جاي آن نبرد با مشت که خطر آن کمتر است متداول کند. سن برنادن رواج اين فن را يک نوع احسان و نيکوکاري ميدانست از اين رو او را پدر بوکس ناميده اند.
در لندن هم يکي از استادان شمشير بازي به نام جمس فيک مدرسه ورزش بزرگي دائر کرد که گذشته از تعليم شمشير بازي و نيزهپراني و غيره فنون بوکس را نيز به شاگردان خود ميآموخت.
جمس فيک براي مشتزني قواعد و قوانين مخصوصي وضع نکرد بلکه مثل امروز محوطهاي که اطراف آن با طناب محصور است ايجاد کرد و به شاگردان خود چنين اجازه داد که در حين بوکس حق دارند يکديگر را گرفته و به شکل کشتي به زمين زنند در اين کشتيگيري هر کس که بر زمين نميخورد فاتح محسوب ميشد. براي اين چنين مسابقهها چنانکه ذکر شد قواعد خاصي وضع نشده بود از اين لحاظ بسيار خطرناک ميشد و داوطلبان بوکس پس از محاربه مشت و گلاويز شدن با يکديگر گاهي هر دو به زمين ميخوردند و در نتيجه تعيين و معرفي فاتح بسيار مشکل ميشد.
پس از ايجاد بوکس به اين صورت يکي از استادان ورزشکار انگليسي موسوم به چک بروکتون در سال 1749 در مسابقهاي که داور قوانين و دستورات مخصوص وضع کرد وسعت ميزان مسابقه و عده اشخاصي که حق ورود به محوطه ميدان بازي را داشتند معلوم کرد. ولي هنوز اين بازي به طور رسمي معول نشده بود و در هر جا که مشت زنها مسابقه ميدادند پليس آنها را متفرق ميساخت.
در قرن هيجدهم با اينکه انواع ورزشها در انگلستان بحد اعلاء ترقي خود رسيد و قهرمانان بسياري ديده ميشد به اين دليل هيچ اهميتي به اين ورزش نميدادند و آن را ورزشي خطرناک ميدانستند زيرا تصور ميشد که يکي از داوطلبان حتما بايستي کشته يا سخت مجروح گردد.
جون جاکسون که از استادان بوکس قرن هيجدهم بود تدريجا بوکس را رسمي کرد و چون خود استاد بي نظيري بود در هر مسابقه مبالغ هنگفتي عايد او گرديد زيرا از همان موقع جوائز سنگيني براي قهرمانان اين فن معين شده بود. اين شخص اولين مشت زن و قهرمان عصر خود بود و توانسته بود اين ورزش را در دنيا رواج دهد.
در سال 1835 جمس پورله ورزشکار انگليسي اين ورزش را به آمريکا برد. ولي پيشرفت آن به قدري سريع بود و به اندازهاي آمريکائيها به اين ورزش راغب بودند که در سال 1860 يعني 25 سال پس از ورود اين ورزش در آمريکا جون سن هيس آمريکايي توانست در سرزمين انگلستان که اين بازي وضع شده و قرنها قهرمانان دنيا از آن مملکت بودهاند فاتح گردد و در تمام دنيا بي رقيب باشد.
با آن که جک بروگتون مدت هه بود که دست کش مخصوص بوکس را اختراع کرده بود ولي بيش از يکي دو مورد آن را به کار نبرده بودند و در اکثر مسابقهها با مشت گره شده و بدون دست کش با يکديگر ميجنگيدند از همين جهت مدت مسابقه و دوره آن خيلي طول ميکشيد طويلترين دورهاي بوکس که در سال 1824 در 23 ژوئيه بين قهرمانان آمريکائي ميکه مادن و بيل هايس انگليسي در انبرگ انگلستان انجام شد. اين مبارزه جمعاَ شش ساعت و سه دقيقه بطول انجاميد.
ورزش بوکس با وضعيت کنوني از سال 1890 يعني پس از آنکه مارکيز کوئينزبري قواعد جديدتري وضع کرد و استعمال دست کش بوکس را رسمي کرد شروع شد. او مدت هر دوره بوکس را سه دقيقه و فواصل بين دورها را يک دقيقه معين کرد و چون اين دستور ميتوانست نتيجه نيکويي براي ورزيدن و رفع خستگي بشود از طرف عموم ورزشکاران دنيا قبول شد و طريقهاي که کينز معين کرده بود متداول و مرسوم گرديد.
براي اولين دفعه مسابقه با وضع جديد در سال 1892 در هفتم سپتامبر در ارولئون بين جون سوليوان آخرين قهرمان مشتزن بدون دست کش که قهرمان تمام آمريکا بود و جواني بيست و شش ساله موسوم به جمس ميکوربت که او نيز آمريکائي و ار رقيب خود دو سال کوچکتر بود انجام و پس از 21 دوره (راند) مبارزه قهرمان قديم دنيا که بدون دستکش عنوان و مقام عجيبي پيدا کرده بود مغلوب قهرماني شد که با دستکش بوکس را آموخته بود.
تاريخچه فن بوکس در ايران
دقيقا معلوم نيست که چه کسي اين ورزش را به ايران آورده است ولي به گفته برخي از استادان جواني پرشور و متهور موسوم به هوارد باسکرويل از آمريکا بسمت مديريت کالج آمريکائي در رضاييه مامور شد. اين جوان با خود مقداري اثاث ورزش و چند دستکش بوکس به ايران آورد. او بعدها با مشروطهخواهان ايران همراه شد و در جريان جنگي کشته شد.
سالهايي که صنعت سينماي ايران ترقي کرد جوانان روي پرده سينما اين ورزش را ديده و با خود تمرين ميکردند چند نفري هم که در آن سالها به خارج براي تحصيل رفته بودند به اين ورزش آشنا شدند. در سالهاي 1314 يک نفر چکسلواکي موسوم به فايت که مامور ايران در کمپاني اشکودا در تهران شده بود وارد ايران شد. فايت يکي از قهرمانان معروف سنگين وزن اروپا بود و چندين سال قهرمان اروپا بود و يک بار هم ماکس شملينگ آلماني را مغلوب کرده بود. چند نفر از علاقهمندان در آن دوران نزد ايشان مشغول به تمرين شدند که آقايان ناطقي (محصل مدرسه نظام) و استوار زنگنه پور از جمله اين افراد بودند.
در همين سالها در بعضي از شهرهاي ايران جوانان به اين ورزش آشنا شدند براي مثال درمشهد منوچهر مهران و حسين بنايي و چند نفر ديگر نزد يک نفر آلماني مهندس برق به تمرين اين فن مشغول بودند.
از سال 1318 که به دستور رضا شاه مسابقات قهرماني کشور شروع شد تا سال 1324 اين ورزش جزء برنامه نبود. علت اصلي نبودن وسائل و مربي و نبودن مقررات لازم بود. بالاخره در سال 1323 اين ورزش مورد توجه اداره تربيت بدني واقع شد و براي اولين دفعه بطور رسمي جزء برنامه مدارسو دانشکدهها شد اين مسابقه با وسائل آمريکاييها و قضاوت آمريکاييها و «محمد پور» و «عبدالله نادري» انجام شد در خاتمه مسابقه گلدان نقرهاي جهت ياد بود و قدر داني از زحمات مربي ورزش آمريکايي توسط رئيس اداره تربيت بدني (ابوالفضل صدري) به ايشان داده شد.
اين عمل موجب نهايت نزديکي روابط ورزشي ما شد چنانچه جوانان ايراني در اکثر مسابقات با آمريکاييها شرکت نمودند و غالبا هم پيروز ميشدند. يک روز سروان پل دولين به آقاي نادري گفتند بد نيست که با دستکش ما و دکتر و مربي ما و به طور کلي با دست خودمان ما را کتک ميزنند. در سال 1324 از طرف اداره تربيت بدني آقاي نادري مامور شدند جهت مسابقات قهرماني تهران رينگ بوکس تهيه نمايين که قيمت ان هم 150000 ريال بوده است. و طبق نقشه ايکه از آخرين مدل تهيه شده بود ساخته شد. که اين رينگ مزبور از طرف را آهن به سازمان تربيت بدني ايران هديه شد. در سال 1324 براي اولين بار با کمک اولياي ارتش آمريکايي مقيم ايران و با واگذاري مقدار کافي وسائل و قضاوت و لوازم مورد احتياج مسابقه دستجات آزاد انجام شد .
بوکس در ايران پس از فعاليتي 34 ساله با پيروزي انقلاب دچار وقفه شد اين رشته پس از ده سال بار ديگر راه اندازي شد و بدليل ابهامات ايجاد شده و عدم تفاوتي که در جامعه بين بوکس حرفهاي و آماتور وجود داشت اين رشته جايگاه گذشته خود را بدست نياورد و در اين ميان مسائل شرعي و برخي اظهارات در اين زمينه بر ابهامات افزود و ذهنيتهاي منفي نسبت به بوکس ايجاد کرد.
وزن دستکش
وزن دستکش تا متوسط وزن 8 اونس ؛ متوسط 10 اونس و براي سنگين وزن 12 اونس کمتر نباشد.
محل بوکس
محل بوکس از داخل طنابها 6.10 × 6.10 متر مساوي با 20 ×20 فوت و از خارج 8 × 8 متر مساوي با 26 × 26 فوت ميباشد. گوشهها بايستي بخوبي (در قديم با پارچه و پنبه)توسط تشکهاي مخصوص پوشيده شود. محوطه از چهار طرف توسط 4 طناب پوشيده شده که قطر طنابها يک اينچ و روي آن توسط پارچه نرمي يا لاستيک پوشانده ميشود. فواصل طنابها از کف محوطه به ترتيب 30 , 60 , 90 , 120 سانتي متر ميباشد. کف محوطه بوکس بايستي با تشک به ضخامت 5 سانتي متر و روي تشک را نيز با برزنت محکم پوشيده شده و توسط طناب به کف محوطه بسته ميشود.
مدت مسابقه
مسابقه در 5 دوره(راند) 2 دقيقه يا 3 دوره(راند) 3 دقيقه انجام ميشود .
اوزان مسابقه
اوزان در مسابقات آماتور هشت کلاس با اوزان زيرين مورد نظر است مگس وزن 51 کيلوگرم خروس وزن 54 پر وزن 58 سبک وزن 62 نيم وزن 67 ميان وزن 73 نيم سنگين 80 سنگين وزن 80+
وسايل مورد نياز: از قبيل بطري آب و حوله و اسفنج و نظاير آنها لازم است که از طرف باشگاهمربوطه تأمين ميشود.
نکاتي در مورد امتيازات مسابقه
1- تعداد ضربات - ضرباتي که مطابق قانون و بدون دفاع به هدف اصابت نمايد.
2- دفاع بطوري که حملات حريف خنثي شود.
3- حمله و روش صحيح بوکس لازم است کاملاً مورد نظر باشد.
4- ضربات خطا و غير فني حساب نميشود.
5- در موقعي که داور وسط خطا را ديده و تذکر ميدهد لازماست امتياز کسر شود توسط داورها ضربات صحيح بايستي با مشت بسته و با سطح جلو چهار انگشت دست زده شود. محل صحيح ضربات جلوي صورت و طرفين آن , جلوي بدن بالاتر از کمربند و طرفين ضربه زده شود ،روي ساعد و بازو و دستکش امتياز نخواهد داشت. نسبت به اتفاقات آني تصميم داور وسط قطعي است و در غير اين صورت کميته مسابقات تصميم لازم را ميگيرد.
منبع: www.beytoote.com