آموزش مهارت در زندگى گريز ناپذير است
هيچ انسانى كامل نيست الا اوليا و پيامبران خدا. صاحب نظران و روان شناسان بر اين باورند كه نخستين گام به سوى تغيير براى رسيدن به كمال و تعالى، شناسايى الگوى روابط شما به ويژه با اعضاى خانواده و ساير افراد مهم است. نبود صراحت و وضوح در نوع رابطه متقابلى كه شما با اشخاص مهم برقرار مى كنيد مى تواند به شيوه اى مختلف خود را نشان دهد. چرا اجازه مى دهيم كه ديگران ما را تحقير كنند. سوء استفاده كلامى و انتقاد و فنون ظريف ترى همچون سرزنش، ترشرويى و بى اعتنايى همه مصداق هايى از سوء استفاده عاطفى و روحى هستند كه به هسته درونى شخصيت افراد آسيب وارد كرده و زخم هايى ايجاد مى كند كه بسا عميق تر و مزمن تر از جراحت هاى بدنى است. رفتارهاى پرخاشگرانه معمولا مستقيم و آشكارند. بد زبانى، متهم سازى، تهديد و دستور دادن، شكل هاى متفاوت رفتارهاى پرخاشگرانه هستند كه تعادل و استقلال حاكم بر روابط بزرگى را از بين مى برند. پرخاشگر وقتى مى گويد: من اين را بهتر از همه مى دانم. در لحن او قضاوتى پنهان است كه براى آن موقعيت نامناسب است و در روابط هم سطح، نابرابرى ايجاد مى كند. گاه پرخاشگر از قبول واقعيت امتناع مى ورزد و مصرانه مى گويد: من نمى دانم تو درباره چه صحبت مى كنى.
مضايقه كردن به باور روان شناسان شكل ديگرانكار كردن است و شامل خوددارى از شنيدن و امتناع از ايجاد يك رابطه سالم مى شود و گاه رنگ اصلاح از طريق سكوت را به خود مى گيرد كه بيشتر در ميان زوج هاى تازه ازدواج كرده روى مى دهد و هدف آن است كه فرد زوج مقابل را در ورطه حدس و گمان بيندازد. آخر خط انكار، ناچيز شمردن است. گاه يكى از طرفين رويدادى را كه رخ داده انكار نمى كند اما تجربه طرف مقابل را درازاى آن زير سوال مى برد با عباراتى همچون: تو بيش از حد حساس هستى، تو از كاه كوه مى سازى، خيلى اغراق مى كنى كه همگى بيان كننده اين نكته هستند كه عواطف و دريافت هاى طرف مقابل معيوبند و نبايد به آنها اعتماد كرد. اين فن شكل ظريف ناچيز شمارى است كه در عين حال بسيار آسيب زا است. وانگهى چنان چه والدين بر تجربه ها و هيجانات فرزندانشان نام بگذارند و درباره رفتارهاى آنها مرتب قضاوت و داورى يك سويه كنند، بچه ها ياد نمى گيرند معيارهاى خاص خودشان را شكل بدهند و بر احساسات و دريافت هاى خود متكى باشند و در چنين محيطى آنها نيز از همين روش ها در بزرگسالى بهره مى گيرند تا احساس امنيت و كنترل بيشترى كنند.
دركدام حد و اندازه ظاهر مى شويم؟
معمولا به اشخاصى كه مطابق انتظار ما رفتار مى كنند اجازه ورود به زندگيمان را مى دهيم. چنان چه در خود احساس حقارت و اهانت كنيم دوستان يا اشخاص را در زندگى انتخاب مى كنيم كه اين احساسات را در ما برانگيزند. اگر برخورد منفى ديگران را تحمل مى كنيم يا با ديگران همين برخورد را داريم ممكن است با خود نيز به همين شيوه يكسان رفتار كنيم. اكنون به نحوه رفتار و برخورد با خود توجه كنيد چه چيزهايى به خودتان مى گوييد؟ آيا اخطارى چون من يك احمقم يا هيچ وقت نشده كارى را درست انجام بدهم در ذهن شما نقش مى بندند. دوست داشتن خود و مهرورزيدن به عواطف خود عزت نفس را درما افزايش مى دهد و امكان روابط سالم را فراهم مى آورد.
اگر به حقوق پايه در يك رابطه سالم خانوادگى و يا همكارى قايل هستيد احتمال اين كه درك روشى از اين مقوله داشته باشيد، بسيار است بنابراين:
1- حق داريد توقع نيت و رفتار خوب از ديگران داشته باشيد.
2- حق داريد مورد حمايت عاطفى همسرتان قرار بگيريد.
3- حق داريد ديگران به شما گوش فرادهند و احترام آميزپاسخ گويند.
4- حق داريد ايده خاصى داشته باشيد حتى اگر همسر و يا همكار شما نظر متفاوتى داشته باشد.
5- حق داريد به احساسات و تجربه شما به عنوان امرى واقعى نگاه شود.
6- حق داريد براى هر شوخى و رفتار بى ادبانه، عذر خواهى صادقانه اى دريافت كنيد.
7- حق داريد براى سوالاتتان، پاسخ هاى روشن بخواهيد.
8- حق داريد به دور از تهمت و سرزنش زندگى كنيد.
9- حق داريد تشويق شويد.
10- حق داريد به دور از خشم و نفرت به سر ببريد.
11- حق داريد در مورد كار و علايق شما با احترام صحبت شود.
12- حق داريد با نام و عنوانى كه ارزش شما را كاهش مى دهد، خوانده نشويد.
13- حق داريد به دور از تهديد فيزيكى يا عاطفى زندگى كنيد.