تربيت بچه‌ها يکي از دغدغه‌هاي مهم والدين است. همه برنامه‌هاي تشويقي و تنبيهي که والدين در نظر مي‌گيرند براي حذف رفتارهاي غلط و جايگزين کردن آنها با رفتار درست است. اگر مي‌خواهيد در اين راه موفق باشيد، دانستن برخي نکات اصولي، الزامي است. اول اينکه به ازاي هر برنامه تنبيهي بايد سه برابر برنامه تشويقي براي بچه‌ها در نظر بگيريد. دوم اينکه قبل از اجراي تنبيه و محروميتي که در نظر داريد، هشدار دادن را فراموش نکنيد. هشدار دادن قبل از محروميت يک‌جور تنبيه است؛ مثلا شما قبل از اينکه پسر کوچولوي‌تان شروع به دويدن و توپ‌بازي در آپارتمان کند (که طبق قول و قرار قبلي‌تان اين يک رفتار ممنوعه است) بايد با اين شيوه، هشدارهاي لازم را به او بدهيد: «علي جان! تو داري توي آپارتمان مي‌دوي. قرارمون چي بود؟» مثلا او مي‌گويد: «قرار بود آرام راه بروم.» شما ادامه مي‌دهيد: «چرا قرار شد؟ چون همسايه‌هاي پاييني ناراحت مي‌شوند» و او تاييد مي‌کند. شما هم آفرين مي‌گوييد و از او مي‌خواهيد به صورت نمايشي از سر جاي اول‌اش آرام راه برود و براي اين کار جايزه‌اي دريافت کند. اما اگر سکوت کنيد و بگذاريد کار به جايي برسد که دويدن او و توپ‌بازي‌اش به شکسته شدن ظرفي منجر شود، عصباني مي‌شويد و او را تنبيه مي‌کنيد که البته غلط است.
نکته سوم اين که بعد از هشدار دادن اين است که بايد پيامد منطقي کار براي بچه‌ها معلوم شود. فرزند شما به محض اينکه از راه مي‌رسد جوراب‌اش را گلوله کرده و پرت مي‌کند و احتمالا زير تخت يا پشت کمد مي‌رود. پيامد منطقي اين کار چيست؟ او فردا جوراب تميز ندارد چون آن را در جايش نگذاشته و يا از مادرش خواهش نکرده آن را بشويد. جوراب‌اش را پيدا نمي‌کند . حالا بدون جوراب به مدرسه مي‌رود و تذکر ناظم مدرسه او را متوجه عواقب کار بدش مي‌کند و ياد مي‌گيرد بايد وسايل‌اش را سر جاي خود بگذارد تا موقع لزوم آن را پيدا کند. اگر شما اين پيامدها را براي فرزندتان مشخص نکنيد، او هرگز مستقل بار نمي‌آيد. بعد از هشدار و نماياندن پيامد کار، نوبت محروميت‌هاست. برحسب سن بچه و اشتباهي که انجام داده است بايد محروميت را به عنوان تنبيه در نظر بگيريد. براي بچه‌هاي زير سنين دبستان زمان خلوت در نظر بگيريد. اين تنبيه، با فرستادن او به اتاق خلوت فرق دارد. زمان خلوت در همان محل است و مثلا بچه بايد صندلي‌اش را رو به ديوار کند و به مدت چند دقيقه آرام بنشيند. همين که او از آن کاري که دوست داشته، محروم و مجبور شود 5 دقيقه آرام بنشيند و ديواري را تماشا کند که هيچ جذابيتي ندارد، برايش کافي است. بچه‌هاي بزرگ‌تر را بايد به اتاق خلوت فرستاد تا در مورد کارشان بينديشند. اگر به عنوان والد، در خودتان نمي‌بينيد که اين روش‌ها را درست انجام دهيد و معمولا دنبال بچه‌ها مي‌دويد تا آنها را به اتاق خلوت بفرستيد و اين براي آنها به يک بازي تبديل شده، آن را انجام ندهيد.بهتر است با يک مشاور صحبت کنيد.

پي‌نوشت‌ها:
 

* فوق‌تخصص روان‌پزشکي کودک و نوجوان

منبع:www.salamat.com