امام خميني (ره)
« آقاي طباطبايي مرد بزرگي است و حفظ ايشان با اين مقام علمي لازم است.» همچنين ايشان دراوايل انقلاب خطاب به علامه طباطبايي فرموده بودند:
« همجواري شما براي ما مغتنم است. »
آيت الله خامنه اي
« او مجموعه اي از معارف و فرهنگ اسلام بود؛ فقيه بود؛ حکيم بود؛ آگاه از اندوخته هاي فلسفي شرق و غرب بود؛ مفسر قرآن بود؛ از علوم اسلامي، يعني علومي که از اسلام نشأت گرفته يا از آن تغذيه کرده است، مطلع بود: از اصول، از کلام، ادبيات، از نجوم و هيئت و رياضيات و از برخي علوم بي نام و نشان ديگر.
(علامه طباطبائي در علوم رمل و جفر و اعداد و حساب و جمل و ابجد مهارت عجيبي داشت و با برخي از اين علوم بسيار مأنوس بود. )
شخصيت او در لابه لاي اين دانستني هاي بسيار، به کمک رياضتي مداوم و درازمدت پرورده، صيقل يافته و پرداخته شده بود. از کساني بود که تنها مکتب جامعي چون اسلام مي تواند امثال او را در دامان پربرکت خويش پرورش دهد. چهره معنوي او، سيماي پرصلابت مردي بود که ايماني استوار و عرفاني راستين را با دانشي گسترده و عميق توام ساخته و با آميزه شگفت وجود خويش، ثابت کرده بود که اسلام مي تواند سوز درون دلسوختگان شيفته را با عقل راسخ فرزانگان فرهيخته يکجا گرد آورد.
او تلاش و جهاد بي انتها و خاموش نشدني خود را هم به اين معجون الهي درآميخته بود. در يکي از حساس ترين دوران هاي حيات اسلام و تشيع، جانانه به دفاع از حريم معنويت اسلامي و حکمت و معرفت الهي برخاسته و مفاهيم زيباي اجتماعي اسلام را از آيات کلام الهي استخراج کرده و به عرضه کامل و جامع اسلام پرداخته بود.
او که در سفره متاع ارزنده حوزه علميه قم در شمار درخشنده ترين گوهرها بود و به آن مدرسه اسلامي پربرکت ارزش مي بخشيد تنها به آن حوزه محدود نشده بود و به تدريج در همه حوزه هاي علمي و در هم محافل اسلامي و در سطح وسيع جامعه، حضور خود را مجسم تر و برجسته تر مي ساخت، معارفي که از زبان و قلم او بر صفحه دل ها و کاغذها نقش بسته بود از صدها و هزارها زبان و با صدها و هزارها بيان در همه جا منتشر مي گشت و به همه کس علم و معرفت مي آموخت...
...اين چشمه جوشان و فياض دانش و عرفان و تقواي اسلامي، در راه تعليم و تربيت شاگرداني که هر يک در عالم اسلام دانشمندي برجسته اند، توفيقي کم مانند داشته است... »
استاد مطهري ( ره)
« اين مرد واقعاً يکي از خدمتگزاران بسيار بزرگ اسلام است، او به راستي مجموعه تقوا و معنويت است، در تهذيب نفس مقامات بسيار عالي طي کرده... کتاب تفسير الميزان ايشان يکي از بهترين تفاسيري است که براي قرآن مجيد نوشته شده است... من مي توانم ادعا کنم که بهترين تفسيري است که در ميان شيعه و سني از صدر اسلام تا امروز نوشته شده است...
تفسيرالميزان همه اش با فکر نوشته نشد، من معتقدم که بسياري از اين مطالب از الهامات غيبي است، کمتر مشکلي در مسائل اسلامي و ديني برايم پيش آمده که کليد حل آن را در تفسير الميزان پيدا نکرده باشم. »
آيت الله جوادي آملي
« ..اگر استاد علامه طباطبايي را فارابي عصر بناميم سخني به گزاف نگفته ايم ... شهيد مطهري ( با آن همه علم و فضيلت ) در مقابل علامه، به سان قطره اي بود در برابر دريا! »
آيت الله حسن زاده آملي
« به محضر مبارک جناب آيت الله حاج شيخ محمد تقي آملي ـ رضوان الله تعالي عليه ـ مشرف شدم که سخن از علامه طباطبايي، به ميان آوردم. مرحوم آقاي آملي به من فرمودند:
« آقا، اگر کسي بايد در تحت تصرف و تعليم کاملي به جايي برسد و قدمي بردارد، من براي شما بهتر از جناب آقاي طباطبايي، کسي را نمي شناسم...»
ايشان [علامه طباطبايي] از اولياءالله بودند، همواره در حضور، در مراقبت، در توجه بودند...
علامه طباطبايي بدون گزاف و بدون اغراق در فن اصول و فقه هر دو مجتهد بود. »
آيت الله جعفر سبحاني
« از نظر علمي و فرهنگي نبايد مرحوم علامه طباطبايي را يک فرد به حساب بياوريم؛ چرا که ايشان به تنهايي خود يک امت بود... از نظر اشاعه فرهنگ اسلامي و تحکيم آن در عصر کار امتي را انجام داد. »
آيت الله ابراهيم اميني
« علامه طباطبايي از آن شخصيت هايي است که در تمام رشته هاي علمي، فلسفي و اسلامي تخصص و تبحر داشته، شخصيت کم نظيري در ميان علماي اسلامي است.
علامه طباطبايي، تنها يک دانشمند نبود بلکه يک عالم رباني و مهذّب و يک انسان کامل، با تقوا و با فضيلت بود. »
آيت الله خويي (ره )
« او[علامه طباطبايي] يک مغز متفکر و انسان فوق العاده قوي و نيرومندي است. ...علامه طباطبايي، خويشتن را قرباني قرآن نمود. »
علامه طهراني (ره)
« تفسير الميزان به قدري جالب است و به اندازه اي زيبا و دلنشين است که مي توان به عنوان سند عقايد اسلام و شيعه به دنيا معرفي کرد...»
استاد موسوي همداني
« هيچ به ياد ندارم در طول بيست و چند سال معاشرتم با علامه طباطبايي براي طلبه اي که وارد مي شد؛ تمام قامت بلند نشوند و نيز مراقبتي که ايشان از زبان خود داشتند. »
آيت الله بهجت
آيت الله بهجت فرزند خود را براي پيمودن راه معرفت به مرحوم علامه ارجاع دادند.
آيت الله سيد محمد هادي ميلاني (ره)
آيت الله سيد محمد هادي ميلاني با اين که خود مدتي در نجف سمت استادي علامه طباطبائي را داشت، اما درباره ايشان مي فرمود:
« اگر کسي علميت و پايه دانش علامه طباطبائي را داشت، ادعاهاي چنان و چنان مي کرد، اما ايشان دم نمي زند. »
همچنين مي فرمود:
« در عالم تشيّع، کسي به جامعيت آيت الله طباطبائي، يا بي نظير است يا کم نظير. »
و گاهي مي فرمود:
« علامه طباطبائي علومي دارد که ما نداريم. » و منظورش از آن علوم، علوم باطني و غيبي بود.
مرحوم علامه تابستان ها به مشهد مشرف مي شد و آيت الله ميلاني در آن زمان به ايشان خطاب مي کرد:
« لذت و خوشي من، تنها همين حضرت امام رضا عليه السلام و حضور شما در مشهد است. »
باز مي فرمود: « شما که در مشهد باشيد، من معناي حيات را مي فهمم. »
سيد هاشم حداد (ره)
زماني که عارف بزرگ، مرحوم سيد هاشم حداد، به ايران و قم آمدند، ميل خويش را براي ديدار علامه: « به حد کمال رسيده » وصف کردند و راضي نشدند استاد طباطبائي به ديدن ايشان بيايد، بلکه خود به منزل علامه رفتند و ساعتي در حضور هم نشستند.
آيت الله علي اکبر مرندي
عارف ناشناخته، آيت الله علي اکبر مرندي ـ که خود از شاگردان آيت الله قاضي بود ـ نيز جويندگان راه هدايت را به مرحوم علامه ارجاع مي داد، و گاهي مي فرمود:
« خداوند متعال، لطف بزرگي به من کرد که دو هم حجره خوب نصيب من کرد. »
و منظورش از دو هم حجره، علامه طباطبائي و برادرش آيت الله الهي طباطبائي بود؛ و درباره آن زمان مي گفت: « با آقايان طباطبائي ها، چهارشنبه جلسه داشتيم؛ چه جلساتي بود! چه سخنان لطيف و ظريفي آن جا مطرح مي شد. »
يک بار آيت الله مرندي براي معالجه به تهران مسافرت کرد و از آن جا به قم و زيارت حضرت فاطمه معصومه عليها السلام هم مشرف شد. سپس به فرزندش ـ که همراهش بود ـ فرمود: « مرا به خانه علامه ببريد. »
در خانه علامه را که زدند، شخصي آمد و در را باز کرد. مرحوم آيت الله مرندي پرسيد: « علامه تشريف دارند؟ » او پاسخ مثبت داد و سپس آيت الله مرندي فرمود. « به علامه اطلاع دهيد که علي اکبر مرندي دم در است. »
در اين هنگام، علامه سراسيمه، با آن رعشه اي که دستشان داشت، تشريف آورده و گفتند: « آقا علي اکبر مرندي تويي؟! خودتي؟! » آن گاه روبوسي و مصافحه کردند و همان دم در گريستند. سپس چند ساعت با هم خلوت کردند.
آيت الله علي معصومي ( مشهور به آخوند همداني)
فقيه عارف، آيت الله علي معصومي ( مشهور به آخوند همداني) مي فرمود:
« من مردي بي هواتر از اين مرد ( علامه طباطبائي ) نديدم. »
و نيز مي فرمود: « ما همواره علامه طباطبائي را در سکوت مي ديديم تا آن که شبي در خارج شهر مقدس مشهد، در محلي که همواره آيت الله ميلاني و عده اي ديگر با علامه طباطبائي بوديم. به مناسبت، مسأله اي پيش آمد و آيت الله طباطبائي دو ساعت تمام بياناتي فرمودند و به طور مفصل نکاتي گفتند. »
پس از پايان سخنانشان، عرض کردم:
« من در اعمال ـ به ظاهر ـ شب جمعه خوانده بودم که هر کس فلان عمل را انجام دهد، خداوند به وي گنجي عنايت مي فرمايد يا از مال يا از علم. من چون مال نمي خواستم، آن عمل را به جا آوردم تا خداوند گنج علم را نصيب من گرداند. لله الحمد والشکر، امشب به آن مراد رسيدم و گنج علم را پيدا کردم. »
آيت الله محمدي گيلاني
« اين مرد عظيم والا همت [علامه طباطبايي] که زير اين چرخ کبود ز هر چه رنگ تعلق پذير آزاد بود، همچون صالحان اسلاف خويش در فنون گوناگون معقول و منقول صاحب نظر و مبتکر بود. »
بهاء الدين خرمشاهي
« الميزان [علامه طباطبايي] مهمترين و جامع ترين تفسير شيعه پس از مجمع البيان طبرسي در قرون جديد است. »
محمد جواد مغنيه، نويسنده معروف لبنان
«... از وقتي که الميزان بدست من رسيده است، کتابخانه من تعطيل شده و پيوسته روي ميز مطالعه من کتاب الميزان [علامه طباطبايي] قرار دارد. »
منبع:www.salehin.com