? مقدمه:
شنا يکي از پرطرفدارترين فعاليت‌هاي ورزشي و تفريحي در دنياي امروز است. شنا بهترين نوع فعاليت اروبيک، شيوه‌اي جهت رفع خستگي، راهي براي مسابقات رقابتي و حتي ورزشي انفرادي است که تقريباً در هر جا که آب در دسترس باشد، انجام پذير است.
آب اثرات شادي بخش و ضد جاذبه ايجاد کرده، همچنين بر ميزان مقاومت در طي شنا کردن مي‌آفزايد. با اين وجود، به علت ماهيت حرکات مکرر بازوها و پاها در طول شنا اين ورزش باعث صدمات بسياري، عمدتاً در نواحي شانه و زانوها مي‌گردد. در زمان‌هاي پيشين اين‌گونه تصور مي‌شد که بيماري شانهشناگران (Swimmers shoulder) در نتيجهتمرينات طولاني به‌وجود آمده و چنين بيماري‌هائي، اجتناب ناپذير هستند. اما همان‌‌طور که در مقالهزيرخواهيدخواندواقعيتاين‌گونهنيست. اينمقالهبهبحثدربارهحرکاتشنايآزادکهمنجربهصدماتناحيهشانهمي‌شود،مي‌پردازد. اگرچهصدماتدرحينانجامحرکاتانواع ديگر شنا نيز به‌وجود مي‌آيد اما قسمت عمدهتمريناتشنا،حتيبرايشناگرانخاص،انجامحرکاتشنايآزادمي‌باشد.
يکي از علل عمدهصدماتيکهدرشناديدهمي‌شودشيوهنادرستحرکاتمي‌باشدکهاگراصلاحشوندومي‌توانازاکثرصدماتواردهبهنواحيشانهوزانو جلوگيري کرد. به‌منظور تشريح مکانيسم صحيح ضربات مي‌توانيد به منابع معتبري همچون کانسيلمن(Councilman و مگليشوMaglischo)مراجعه کنيد.
درک ارتباط پيچيدهبيومکانيکالحرکاتشانه،وضعيتتنهوسردرحينتنفسووضعيتقرارگرفتندست،همبرايمربيوهمبرايشناگر در آموزش حرکات اصلاحي و بازدارندهآسيب‌هايشانهبسيارمهماست.
? تشريح مکانيسم‌هاي شناي درست در ضربات شناي آزاد:
نيروي رانشي در شناي آزاد و انواع ديگر شنا به جز شناي قورباغه، ناشي از کشش و چرخش دروني شانه در حين مرحلهقدرتي (Power phase) کشش در آب مي‌باشد.
مشارکت دست، مچ وآرنج در نيروي رانش از اهميت قابل ملاحظه‌اي برخوردار است. بيشترين فشار به شانه وارد شده و در نتيجه اين ناحيه مکان اصلي آسيب‌شناسي در صدمات شنا مي‌باشد.
نيروي ضربات شنا از عضلات شانه که در چرخش‌هاي دروني و بيروني اين عضو مشارکت دارند ناشي ميشود. با اين حال يک دستگاه الکتروميوگراف (Electro myograph) دقيق، نشان مي‌دهد که تقريباً 35 درصد چرخهکاملضرباتشنايآزادمتشکلازمکانيسم‌هايتجديدقوا (Recovery mechanics) مي‌باشد
تاکنون توجهي اندک به اين مرحله شده است در نتيجه تمرينات خاصي براي آن در نظر گرفته نشده است. نتيجهتحقيقاتآزمايشگاهيحاکيازآناستکهقسمتعمدهآسيب‌هايناحيهشانهباانجامتمريناتخاصدرمرحلهتجديدقوا (Recovery phasa) قابل پيشگيري هستند.
مرحله Pull-through ضربات با ورود دست در آب شروع شده (اين مرحله کچ (catch) نيز ناميده ميشود) و تا مرحله - Mid pull through ادامه مي‌يابد. آخرين مرحلهکشش (Pull) با چرخش دروني و کامل شانه در حالي‌که آرنج کاملاً امتداد پيدا مي‌کند، تمام ميشود.
مرحلهتجديدقوابابلندکردنآرنجدرحالي‌کهدستازآبخارجمي‌شود،شروعمي‌شود. در اين هنگام شانه چرخش خارجي خود را آغاز کرده و کاملاً به طرف خارج مي‌چرخد. اين مرحله با ورود دست در آب در حالي‌که شانه در حالت چرخش بيروني و کامل قرار دارد، تمام ميشود.
? مسائل خاص بيومکانيکال در ضربات شناي آزاد:
ضربات شناي آزاد از يک سري حرکات بيومکانيکال ويژه تشکيل شده که انجام موفقيت آميز حرکات شنا رامشخص مي‌کنند. دشواري در مشاهدهمکانيسمکاملضرباتدرمراحل Pull - through و تجديد قوا، هم توسط شناگر و هم مربي، مشکل عمده‌اي را در انجام صحيح و موفقيت‌آميز ضربات به‌وجود مي‌آورد. شناگر دقيقاً نمي‌تواند انجام حرکات و جزئيات تشکيل دهندهضرباترامشاهدهنمايددرنتيجهوابستهبهخودآگاهيحسيوحرکتيدرانجامدرستضرباتمي‌باشد. ازسويديگرمربيتنهامي‌تواندمرحلهتجديدقوارابدونمشاهدهحرکاتزيرآبببيند. اينمشکلباتعداديازحرکاتمکررکهدرمرحله تمرني انجام مي‌شوند، همراه ميشود. بنابراين اساتيد پزشکي ورزشي که با شناگران سر و کار دارند بايد درکي کامل از مکانيسم‌هاي صحيح داشته باشند تا بتوانند به مربيان و ورزشکاران در رفع مشکلات بيماري ”شانهشناگران“کمککنند.
مکانيسم‌هاي چرخشي مهمي، در ضربات تجديد قوا، مشارکت دارند. وضعيت چرخشي استخوان بازو با توجه به نزديکي تودهبزرگاستخوانبازواهميتخاصيدردرکمکانيسم‌هايتأثيرگذارشانهدرطيشنادارد. اگرمفصلglenohumeralچرخشي دروني داشته باشد تودهبزرگاستخوانبازودرنزديکيتقريبيباساختارفرابازوئي قرار مي‌گيرد که در مرحلهتجددقواايجادمشکلکردهوممکناستمنجربهبرخوردمکانيکيبينايندوشود.
منبع:www.vista.ir