دويدن از لحاظ اصطلاحات ورزشي، نوعي حرکت است که چرخه آن، هر دو پا از روي زمين بلند مي‌شود. اين وضعيت، برخلاف پياده‌روي است که در آن يک پا هميشه در تماس با زمين باقي مي‌ماند، پاها در اغلب موارد مستقيم باقي مي‌‌مانند و مرکز ثقل بدن در بالاي پاها به صورت يک آونگ معکوس قرار مي‌گيرد.
انسان‌ها هنگام دويدن از يک پا به روي پاي ديگر مي‌جهند. در هر جهش مرکز ثقل بدن حين پريدن به بالا مي‌رود و حين فرود هنگامي که زانوها خم مي‌شوند تا ضربه واردشده را جذب کنند، مرکز ثقل پايين مي‌آيد. اين صعود و فرود وزن بدن، باعث مصرف انرژي براي غلبه بر نيروي جاذبه و جذب کردن ضربه حين جهيدن به بالا و فرود آمدن مي‌شود. دويدن در ميدان و در فضاي آزاد، انرژي بيشتري نسبت به دويدن روي تردميل يا پياده‌روي به همان مسافت، صرف مي‌کند‌ زيرا فرد بايد بر مقاومت هوا هم غلبه کند.
دويدن به صورت برداشتن گام‌هاي جهشي متوالي انجام مي‌شود‌ که به طور متناوب هريک از پاها آن را انجام مي‌دهند. چرخه دويدن را مي‌توان به سه مرحله تقسيم كرد:

1.مـرحـلــه حـمـايـتــي
 

در اين مرحله پا در تماس با زمين است و بدن را در مقابل نيروي جاذبه حمايت مي‌کند. مرکز ثقل بدن به‌طور معمول جايي در بخش پاييني شکم بين دو مفصل لگن قرار دارد. پاي حمايت‌کننده در نقطه‌اي جلوتر از نقطه‌اي که درست زير مرکز ثقل قرار داد، روي زمين قرار مي‌گيرد. مفصل زانو درست پيش از مرحله حمايتي در بيشترين ميزان بازشدگي قرار دارد. هنگامي که پا با زمين تماس پيدا مي‌کند، مفصل زانو شروع به خم شدن مي‌‌کند. بسته به سبک دويدن، اين خم‌شدگي زانو متفاوت است. پس از خم‌شدن پاي حمايت‌کننده در زانو،‌ لگن در طرف مقابل به پايين مي‌آيد. اين حرکات ضربه را جذب مي‌کند و عمل هماهنگ چند عضله آنها را مهار مي‌کنند. در ادامه اين مرحله مفصل حمايت‌کننده لگن شروع به باز شدن مي‌کند و مرکز ثقل بدن از روي پاي حمايت‌کننده مي‌گذرد. زانو شروع به باز شدن مي‌کند و مفصل لگن طرف مقابل از وضعيت پايين‌آمده‌اش به بالا بازمي‌گردد. مرحله حمايتي به مرحله رانشي تبديل مي‌شود.

2.مـرحـلــه رانـشــي
 

مرحله حمايتي به سرعت به مرحله رانشي وارد مي‌شود. پاي رانشي در مفصل زانو و مفصل لگن باز مي‌شود ‌به‌طوري که پنجه پا در حالي که ساق پا در عقب بدن قرار دارد، با زمين تماس پيدا مي‌کند. پا به عقب و پايين فشار مي‌آورد و يک نيروي اهرمي ايجاد مي‌کند که محور آن نسبت به مرکز ثقل بدن در حالت قائم قرار دارد. با توجه به وجود اين محور قائم که تا حدودي نسبت به نيروي جاذبه حمايت ايجاد مي‌کند، مي‌توان اين مرحله را ادامه‌اي از مرحله حمايتي هم دانست. در طول مرحله رانشي پا نيز ممکن است با انقباض عضلات سولئوس و گاستروکنميوس در ساق پا‌ کشيده و باز شود.

3.مـرحـلــه بـازيـابــي
 

هنگامي که پنجه پاي رانشي تماس خود را با زمين از دست مي‌دهد، مرحله بازيابي آغاز مي‌شود. در مرحله بازيابي، مفصل لگن خم و در نتيجه زانو با سرعت به جلو رانده مي‌شود. در حالي که زانو به جلو رانده خواهدشد،‌ با اهرم شدن بخش‌ پايين ساق پا در مفصل زانو، ساق به بالا رانده مي‌شود. ميزان اين بالا آمدن ساق پا با کاربرد قدرت عضلاني بيشتر به وسيله دونده قابل تنظيم است. در طول مرحله بازيابي، مفصل لگن به حداکثر خم‌شدگي مي‌رسد و در حالي که بخش پايين ساق پا به سرعت به بالا مي‌رود، مفصل زانو به حداکثر بازشدگي مي‌رسد. در طول اين بازشدن ساق پا و خم شدن مفصل لگن، عضلات هامسترينگ و گلوتئال بايد به سرعت کشيده شوند. مرحله بازيابي با تماس پيدا کردن پا با زمين به پايين مي‌رسد و مرحله حمايتي دوباره آغاز مي‌شود.

حرکات بخش بالايي بدن
 

حرکات بخش بالايي بدن براي حفظ تعادل حين دويدن ضروري است. اين حركات، حرکات بخش پاييني بدن را مهار و تعادل چرخشي بدن را حفظ مي‌کنند. مرحله بازيابي در حرکت پا با رانش بازوي سمت مقابل به جلو همزمان است و مراحل حمايتي و رانشي با حرکت بازوي مقابل به عقب همراه مي‌شود.
شانه و پشت هم در اين حفظ تعادل دخيل هستند. از آنجايي که حرکت پا در مرحله رانشي کندتر از مرحله بازيابي است، ‌حرکت بازو به سمت عقب هم کندتر است و رانش بازو به جلو با قدرت و سرعت بيشتري صورت مي‌گيرد.
منبع:www.salamat.com