در هر سن انسان به نوعي ورزش جهت شادابي و سلامتي نيازمند است.
در سنين كودكي: ورزشها و بازيها بايد در حدّ توان كودك باشد و كودكان معتدل بازي كنند. اگر كودكان به طور حرفه‌اي به ورزش بپردازند و براي شركت در مسابقه‌هاي المپيك ورزش كنند، تندرستي‌شان آسيب مي‌بيند و اين نكته آشكار است كساني كه در خردسالي قهرمان مي شوند در سالخوردگي به ندرت باز به چنين مقامي مي‌رسند.[1]
در سنين جواني و نوجواني: ورزشهائي چون شنا، تنيس، اسب سواري، كوهنوردي، اسكي، فوتبال و... خوب است، به شرط آن كه خود و در نتيجه قلب خود را با ورزشهاي سنگين و سخت و قهرماني آزرده نساخته باشند.
در سنين پس از چهل سالگي ورزشهاي سنگين و خسته كننده از جمله كوهنوردي، اسكي، شنا، ورزشهاي باستاني، چنان چه زياد انجام شوند موجب بروز بيماري‌هائي از قبيل آنژين سينه، انفاركتوس و خستگي عضله قلب مي‌گردد كه در نتيجة آن ورم حادِ ريه و قلب پيش مي‌آيد.
ورزش ايده‌آل براي اشخاص مسن پياده روي مي‌باشد.[2] پياده روي براي بهبود دستگاه قلب و ريه مناسب است از سختي و درد ماهيچه‌ها به دليل انبساط آن جلوگيري مي‌كند. دكتر ديو رايز براي افراد سالمند نرمشي را ارائه مي‌دهد كه هر روز آن را انجام دهند.

نرمش براي افراد مسن
 

حالت اول: ابتدا به رو دراز كشيده و سعي كنيد به كمك دستها تنه خود را بالا بكشيد.
حالت دوم: به رو دراز كشيده مچ پا را با دست بگيريد.
حالت سوم: زانو را به پشت جمع كنيد و روي پا بنشينيد. به كمك دستان تنه را به جلو بكشيد.
حالت چهارم: بنشينيد، سعي كنيد نوك انگشتان را به نوك پا برسانيد.
حالت پنجم: راست بنشينيد (چهار زانو) و يك پا را از روي ران ديگر رد كنيد.
حالت ششم: زانوها را جمع كرده و دستها را به عقب بكشيد تا نوك انگشتان روي زمين قرار گيرد.
حالت هفتم: مقابل ديوار بايستيد و تنه را جلوتر از پاها قرار دهيد و دستها را به ديوار بچسبانيد.
تذكر: بعد از انجام هر عمل بايد اندكي استراحت كنيد تا ضربان قلب شما به حالت عادي برگردد.
بعد از تمرينهاي سبك پنج دقيقه استراحت كنيد سپس به كارهاي روزانه بپردازيد.[3]

فعاليت بدني و كار
 

فعاليت بدني و كاركردن نوعي ورزش محسوب مي‌شود. اغلب افرادي كه كار زياد مي‌كنند، در سلامت كامل نيز بسر مي‌برند. تحريكات بدني و كاركردن نيز فوائد ورزش را به همراه دارد.
امام علي ـ عليه السلام ـ مي‌فرمايند:
هر كسي كار كند، قوتش بيشتر شده و هر كس در كار كردن كوتاهي كند، ضعيف‌تر خواهد شد.[4]
ائمه ـ عليهم السلام ـ با وجود آن كه گاه نياز مادي نيز نداشتند، امّا در عين حال كار مي‌كردند و از فعاليت بدني روي گردان نبودند.
امروزه نيز ثابت شده افرادي كه كار بدني مي‌كنند، كمتر بيمار مي‌شوند و سالمتر مي‌باشند.

شرائط محيط ورزش
 

وقتي ورزش مفيد است، كه شرائط زير را دارا باشد:
1. ورزش در فضاي كم سر و صدا باشد.
2. ورزش بايد در فضائي معتدل از نظر آب و هوا باشد.
3. از گرد و غبار دور باشد.
4. فضا باز باشد.
5. در مناطق مسكوني نباشد، زيرا براي ديگران موجب مزاحمت و اذيت مي‌شود.
6. در اتفاعات نباشد.
7. در محلهاي نامساعد مثل باتلاقها، مراكز تجمع آب: نزديك گاوداري و مرغداريهاي كه آلودگي محيطي وجود دارد نباشد.

آمادگي‌هاي جسمي ورزشكار
 

1. در هنگام ورزش مجاري تنفسي هوائي فوقاني وغير آن (بيني، حلق، حنجره، ششها و...) پاك و باز باشد.
2. كليه‌ها و كبد و دستگاه گوارش و قلب و عروق بايد بتواند كار خود را به خوبي انجام دهد.
3. ورزش بايد در هواي آزاد انجام گيرد.
4. لباس ورزشكار راحت و كفشش بدون پاشنه و ملايم باشد.
5. از پوشيدن لباسهاي پلاستيكي جداً بايد پرهيز كرد.
6. بدن بايد تميز باشد تا تنفس پوستي كه كمكي براي ريه است به خوبي صورت گيرد.
7. ورزش نبايد كمتر از دو ساعت بعد از غذا باشد.
8. ورزش نبايد با شكم خالي انجام گيرد.
9. در زمستان بايد ورزش بيشتر و شديدتر و در تابستان ملايمتر باشد.
10. ورزش بايد در آغاز كار كمتر باشد و با گذشت زمان بيشتر گردد.
11. شروع ورزش با ملايمت بوده و به تدريج زياد شود.
12. پس از عرق كردن نبايد در معرض هوا قرار گرفت يا آب سرد نوشيده و يا يك مرتبه ورزش را ترك كرد، بلكه بايد پس از ورزش اصلي، نرمش كرد.
13. پس از كارهاي فكري و يا بعد از فعاليتهاي سنگين، ورزش كردن مجاز نيست.
14. ورزش بايد گونه‌اي باشد كه آرام بخش باشد و از افكار مضطربانه به دور باشد.
15. ورزش بايد همراه با انگيزه سازنده باشد.
16. ورزش بايد زمينة صفات نيك و نابودي صفات زشت باشد.
17. انگيزة مهم ورزش كردن، به دست آوردن تعادل روحي است. پس ورزشي پسنديده است كه در اين راستا باشد.

پي نوشت ها :
 

[1] . تربيت بدني، ص 116.
[2] . اولين دانشگاه، ص 141.
[3] . 100 سال زندگي كنيم، ص 137.
[4] . غرر الحكم، ص 269.
 

منبع: پايگاه انديشه قم